Chức năng giám sát của HĐND huyện và cấp xã được tăng cường cả về phương pháp, hiệu lực và đã có những đổi mới về phương thức, nội dung hoạt động, giảm dần tính hình thức.

Tuy nhiên, so với yêu cầu thực tế đòi hỏi thì hiệu lực, hiệu quả của công tác giám sát chưa thực sự phát huy hết vai trò. Đây là việc làm khó, cần phải vừa làm vừa rút kinh nghiệm mới có thể từng bước nâng cao chất lượng, hiệu lực của hoạt động này.

Để có chất lượng giám sát tốt, các xã đã lựa chọn và quyết định hình thức, nội dung chuyên đề giám sát. Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức các cuộc giám sát trực tiếp, chủ yếu ở cấp xã, việc lựa chọn nội dung còn dàn trải, cách thức tổ chức chưa linh hoạt, chưa kịp thời giám sát các vấn đề bức xúc mà nhiều cử tri quan tâm; chưa bao quát hết công tác quản lý, điều hành của Ủy ban nhân dân và các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện…

Công tác thẩm tra các báo cáo, tờ trình trước kỳ họp của HĐND huyện và xã mặc dù đã có nhiều tiến bộ, chất lượng các báo cáo, tờ trình đã được nâng lên nhưng vẫn còn một số hạn chế.

Việc giám sát tại các kỳ họp của HĐND thể hiện ở phiên chất vấn và trả lời chất vấn của đại biểu HĐND song phần nhiều mới dừng ở việc gợi mở các vấn đề, người trả lời chất vấn chưa gắn trách nhiệm bản thân với lĩnh vực mình phụ trách, nội dung trả lời chung chung, chưa đưa ra được biện pháp khắc phục những vấn đề tồn tại.

Bên cạnh đó là việc đánh đồng báo cáo kết quả giám sát với nội dung yêu cầu và kiến nghị, đặc biệt một số đối tượng giám sát chưa thực sự tôn trọng vai trò giám sát của các cơ quan và đại biểu HĐND; một số ý kiến kiến nghị sau giám sát chưa được các cơ quan, đơn vị quan tâm giải quyết đầy đủ theo quy định; công tác theo dõi, đôn đốc, giám sát thực hiện các kiến nghị sau giám sát chưa được làm thường xuyên… đã làm giảm chất lượng, hiệu quả, hiệu lực hoạt động giám sát của HĐND.

Những tồn tại này đã được HĐND huyện Trấn Yên khóa XIX chú trọng quan tâm, đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động cụ thể thông qua các kỳ họp.

Trong đó, tập trung đổi mới mạnh mẽ phương thức hoạt động của HĐND, nâng cao chất lượng tổ chức các kỳ họp của HĐND, thực hiện tốt chức năng quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương trong phát triển kinh tế - xã hội; nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động giám sát, chú trọng cả giám sát chuyên đề và giám sát thường xuyên, tập trung vào những vấn đề trọng tâm, trọng điểm, những vấn đề bức xúc trong đời sống của nhân dân; đôn đốc, theo dõi, xử lý tốt các kiến nghị sau giám sát và các ý kiến, kiến nghị của cử tri.

Để các nghị quyết của HĐND có tính khả thi cao, các báo cáo, đề án, tờ trình trong kỳ họp đã được chuẩn bị tốt, đảm bảo tính khoa học và thực tiễn. Sau mỗi chuyên đề giám sát, HĐND đều có kết luận bằng văn bản gửi đến các cơ quan có trách nhiệm liên quan, đánh giá đúng thực trạng, chỉ rõ nguyên nhân của những vấn đề tồn tại và trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị đồng thời kiến nghị các vấn đề cần tập trung chỉ đạo chấn chỉnh.

Ngoài ra, xác định rõ nội dung yêu cầu, kiến nghị cụ thể sau giám sát là cơ sở để cơ quan, tổ chức và cá nhân liên quan trực tiếp có biện pháp khắc phục, đặc biệt sát sao giám sát đến cùng việc các cơ quan thực hiện kiến nghị qua kiểm tra, giám sát để tránh tình trạng vấn đề cử tri kiến nghị nhiều lần nhưng chưa được giải quyết thỏa đáng.

Dẫu vậy, để yêu cầu sau giám sát đúng và có hiệu lực, hiệu quả đòi hỏi cần có chế tài xử lý đối với các cá nhân, cơ quan, tổ chức không chấp hành yêu cầu. HĐND cũng cần thực hiện đúng chế độ định kỳ báo cáo hoạt động với cử tri và có kế hoạch hoạt động đáp ứng nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Những cố gắng đó là nền tảng tạo dựng mối quan hệ gắn bó giữa Nhà nước với nhân dân, góp phần động viên tinh thần nhân dân ngày càng tích cực xây dựng chính quyền vững mạnh.

Thực tiễn cho thấy, chỉ có đổi mới và tăng cường chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND mới thực sự phát huy được vai trò của Nhà nước trong quản lý xã hội, làm cho chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đi vào đời sống xã hội.

P.V