Thẩm tra dự Luật, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tán thành với sự cần thiết phải sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú; song nhấn mạnh: các nội dung sửa đổi, bổ sung của Luật không được làm ảnh hưởng đến quyền cư trú của công dân đã được khẳng định trong Hiến pháp và phải bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Việc sửa đổi, bổ sung Luật Cư trú lần này cần bảo đảm tính thống nhất với các dự án luật khác, nhất là dự án Luật Hộ tịch, cần đơn giản hóa các giấy tờ, thủ tục đối với người dân.

Về việc bổ sung một số hành vi bị nghiêm cấm, dự thảo Luật dự kiến bổ sung hành vi bị nghiêm cấm, bao gồm quy định nghiêm cấm hành vi giả mạo điều kiện để được đăng ký thường trú; cho người khác đăng ký vào chỗ ở của mình nhưng người này thực tế không cư trú tại chỗ ở đó hoặc để trục lợi.

Nhiều ý kiến thành viên Ủy ban Pháp luật tán thành với việc bổ sung nghiêm cấm hai hành vi như dự thảo Luật, song yêu cầu rà soát lại quy định về các hành vi bị nghiêm cấm trong dự thảo Luật để bảo đảm tính khả thi, đầy đủ bao quát của các quy định này trong thực tiễn (do còn có nhiều hành vi giả mạo khác như: giả mạo kết hôn, giả mạo họ hàng thân thích, giả mạo giấy tờ tuyển dụng…) để đăng ký thường trú.

Hạ tầng TPHCM quá tải vì làn sóng người nhập cư vào thành phố sinh sống và làm việc. Ảnh: Kim Ngân

Về bổ sung điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc trung ương, quy định tăng thời gian tạm trú từ 1 năm lên 2 năm, dự thảo Luật đã bổ sung quy định công dân được đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc trung ương khi có chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ của cá nhân, tổ chức thì còn phải bảo đảm điều kiện về diện tích bình quân theo quy định của Hội đồng Nhân dân thành phố, có xác nhận của chính quyền địa phương hoặc công chứng, được người cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ đồng ý bằng văn bản. Nơi đề nghị đăng ký thường trú phải là nơi đang tạm trú.

“Đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật cho rằng việc áp dụng quy định này trên phạm vi toàn thành phố trực thuộc trung ương là quá rộng; đề nghị chỉ áp dụng các điều kiện hạn chế đăng ký thường trú trong nội thành của các thành phố trực thuộc trung ương. Ngoài ra, Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với quy định tăng thời gian tạm trú liên tục tại thành phố từ 1 năm lên 2 năm cũng như quy định điều kiện diện tích bình quân đối với trường hợp cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho biết.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra không đồng tình với quy định trường hợp chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ của cá nhân, tổ chức… thì phải có xác nhận của chính quyền địa phương hoặc công chứng vì làm tăng thêm thủ tục hành chính, gây phiền hà, tốn kém, dễ bị lợi dụng làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của người dân.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện ghi nhận, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội lần này đã được chỉnh lý, bổ sung nhiều nội dung quan trọng, hợp lý. Ông Nguyễn Văn Hiện cũng cho rằng không cần thiết nên yêu cầu xác nhận của chính quyền địa phương hoặc công chứng đối với trường hợp chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ của cá nhân, tổ chức…

Về bổ sung một số trường hợp được đăng ký thường trú, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đề nghị cân nhắc, bổ sung đối tượng người chưa thành niên (có cha mẹ ly hôn và cha mẹ đều đã kết hôn với người khác), còn cha, mẹ và cha mẹ vẫn có điều kiện nuôi dưỡng, nhưng có nguyện vọng về sống với ông, bà nội, ngoại, anh, chị, em ruột. “Cũng không nên mở rộng quá đến cả các trường hợp “cô, dì, chú, bác, cậu ruột” như đề xuất của Ủy ban Pháp luật, vì như thế là quá rộng”, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nói thêm.

Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn chia sẻ thái độ thận trọng này: “Cần đề phòng khả năng lợi dụng kẽ hở của pháp luật, đơn cử như trường hợp người gần đến tuổi thành niên lợi dụng để chuyển hộ khẩu đi, “né” nghĩa vụ quân sự”. 

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước lưu ý: “Việc sửa Luật Cư trú không nên chỉ tập trung điều chỉnh khu vực thành thị mà còn phải điều chỉnh các khu vực khác như ở những vùng biên giới, vùng sâu vùng xa nữa”.

Theo Chương trình xây dựng pháp luật, dự thảo Luật này sẽ được Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 5 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01-10-2013.
 

Những nội dung sửa đổi, bổ sung cơ bản so với Luật Cư trú hiện hành: Điều 1. Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú Điều này sửa đổi, bổ sung các quy định về hành vi bị nghiêm cấm; về điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc Trung ương; về thay đổi nơi đăng ký thường trú trong trường hợp chuyển chỗ ở hợp pháp; về đăng ký tạm trú; về lưu trú và thông báo lưu trú. Cụ thể là: - Khoản 1 bổ sung vào Điều 8 Luật Cư trú quy định về một số hành vi bị nghiêm cấm, đó là: giả mạo điều kiện để được đăng ký thường trú; cho người khác đăng ký cư trú vào chỗ ở của mình nhưng người này thực tế không cư trú tại chỗ ở đó hoặc để trục lợi. - Khoản 2 sửa đổi, bổ sung Điều 20 Luật Cư trú quy định về điều kiện đăng ký thường trú tại thành phố trực thuộc trung ương theo hướng công dân có một trong các điều kiện: có chỗ ở hợp pháp và đã tạm trú liên tục tại thành phố đó từ hai năm trở lên; được người có sổ hộ khẩu đồng ý cho nhập vào sổ hộ khẩu của mình nếu là người thành niên độc thân về sống với ông, bà nội, ngoại, anh, chị, em ruột, cô, dì, chú, bác, cậu ruột; ông, bà nội, ngoại về ở với cháu ruột. Trường hợp chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ của cá nhân, tổ chức thì phải bảo đảm điều kiện về diện tích bình quân theo quy định của Hội đồng nhân dân thành phố có xác nhận của chính quyền địa phương hoặc công chứng và được người cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ đồng ý bằng văn bản. Nơi đề nghị đăng ký thường trú phải là nơi đang tạm trú. Công dân đăng ký thường trú vào nội thành thành phố Hà Nội thì thực hiện theo quy định của Luật Thủ đô. - Khoản 3 sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 23 Luật Cư trú quy định về thay đổi nơi đăng ký thường trú trong trường hợp chuyển chỗ ở hợp pháp theo hướng, giảm thời hạn làm thủ tục thay đổi nơi đăng ký thường trú khi thay đổi chỗ ở hợp pháp từ 24 tháng xuống còn 6 tháng. - Khoản 4 sửa đổi, bổ sung khoản 4 Điều 30 Luật Cư trú quy định về đăng ký tạm trú theo hướng, quy định sổ tạm trú được cấp cho hộ gia đình hoặc cá nhân đã đăng ký tạm trú, có giá trị xác định nơi tạm trú của công dân và có thời hạn 12 tháng. Trước khi hết thời hạn tạm trú mười lăm ngày, công dân đến cơ quan Công an đã cấp sổ tạm trú để làm thủ tục gia hạn. - Khoản 5 sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 31 Luật Cư trú quy định về lưu trú và thông báo lưu trú theo hướng, bổ sung quy định thực hiện việc thông báo lưu trú thông qua mạng Internet, mạng máy tính nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa trong việc thông báo lưu trú.  (Trích Tờ trình số 83/TTr-CP của Chính phủ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cư trú)

(Theo SGGP)