Sau hơn 2 tiếng vật lộn với con đường đầy ổ gà và bùn đất, cuối cùng chúng tôi cũng đến được Phong Dụ Thượng, một xã vùng cao của huyện Văn Yên. Do đặc thù khí hậu nên lúa mùa ở đây hiện mới bước vào thời kỳ thu hoạch. Tuy nhiên, khác với những năm trước, rơm được bà con phơi khô, chất thành cây hoặc buộc thành bó, sau đó che chắn cẩn thận.

Chị Lò Thị Châm ở thôn 10 cho biết: “Được cán bộ xã tuyên truyền, ngay khi tuốt xong, toàn bộ rơm mình đem phơi khô, chất thành cây rồi dùng bạt che chắn, phòng mưa gió làm rơm ẩm”. Cẩn thận hơn, nhiều gia đình còn ủ đạm để bảo quản cây rơm của mình. Anh Lò Văn Sóng, người dân thôn 10 cho biết: “Để dự trữ đủ thức ăn cho 3 con trâu, toàn bộ rơm thu được từ hơn 1 mẫu ruộng, gia đình đem phơi khô, ủ đạm rồi chất thành cây rơm để gần nhà. Ngoài ra, tôi còn tận dụng diện tích quanh nhà trồng thêm cỏ voi”.

Theo Trưởng thôn Ngô Văn Biên, hàng năm, trước mỗi mùa rét, thôn tiến hành họp để tuyên truyền, vận động người dân không đốt, để rơm ngoài đồng mà phơi khô, làm thành cây rơm hoặc buộc thành bó để nơi khô ráo, làm thức ăn cho trâu, bò trong những ngày giá rét không thể chăn thả. Nhờ đó, nhận thức của người dân đã được nâng lên rất nhiều.

Dẫn chúng tôi đi một vòng qua thôn 9, thôn 10, Phó chủ tịch UBND xã Lê Văn Quyền không ngừng chỉ những cây rơm của bà con vừa mới làm xong. Đồng chí Lê Văn Quyền cho biết: “Toàn xã có 1.880 con trâu, 245 con bò. Chủ động bảo vệ đàn gia súc, xã đã kiện toàn lại Ban chỉ đạo, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên và phối hợp với lãnh đạo thôn tổ chức họp, hướng dẫn kỹ thuật thu gom, bảo quản, làm cây rơm. Đến nay, đã có 85% - 95% số hộ có trâu, bò tích trữ rơm để phòng chống đói, rét trong mùa đông”.

Ngoài dự trữ rơm chị Lò Thị Châm ở thôn 10, xã Phong Dụ Thượng còn trồng thêm cỏ voi làm thức ăn dự trữ cho gia súc trong mùa đông.

Theo bà Lê Thị Kim Việt - Phó phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Văn Yên, tuyên truyền, động viên, nâng cao ý thức cho nhân dân trong việc dự trữ thức ăn cho gia súc trong mùa đông, huyện chủ trương dành kinh phí hỗ trợ làm cây rơm cho hộ nghèo, cận nghèo tại các xã, thôn đặc biệt khó khăn. Trên cơ sở đó, Phòng cử cán bộ phối hợp với các xã trong diện hỗ trợ triển khai xuống thôn, bản cho các hộ đăng ký thực hiện làm cây rơm.

Với mỗi cây rơm đủ khối lượng (từ 6m3 trở lên), trọng lượng (từ 500kg trở lên) sẽ được hỗ trợ 300.000 đồng (toàn huyện hỗ trợ 300 cây). Ngoài ra, huyện chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn, các địa phương vận động nhân dân tận dụng diện tích trồng cỏ voi để tăng thêm nguồn thức ăn dự trữ cho đàn gia súc.

Song song, hơn 1.000ha ngô đông sau khi thu hoạch thì thân, lá cũng góp phần chống đói, rét hiệu quả cho trâu, bò trong những ngày giá rét. Bên cạnh dự trữ thức ăn, Văn Yên đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân gia cố, tu sửa chuồng trại. Bà Lê Thị Kim Việt cho biết: “Hiện nay, tỷ lệ các hộ có trâu, bò làm chuồng trại ở vùng thấp đạt gần 100%, tuy nhiên ở vùng cao mới đạt 60%.

Do vậy, tại những khu vực này, Phòng tăng cường cán bộ tuyên truyền, hướng dẫn bà con làm chuồng trại, dùng bạt che chắn, không chăn thả gia súc trong những ngày nhiệt độ xuống thấp”. Mùa đông cũng là môi trường thuận lợi cho các loại dịch bệnh trên đàn gia súc phát sinh. Do vậy, ngay từ đầu năm, Văn Yên đã triển khai tiêm phòng trên 28.000 liều vắc xin tụ huyết trùng cho đàn trâu, bò; 29.330 liều vắc xin tụ huyết trùng và 29.780 liều vắc xin dịch tả trên lợn. Trong thời gian tới, huyện phấn đấu tiêm phòng 100% vắc xin tụ huyết trùng đợt 2 cũng như phun thuốc tiêu độc khử trùng các khu vực chăn nuôi, cơ sở giết mổ gia súc, gia cầm và khu vực bày bán sản phẩm thịt gia súc, gia cầm...

“Con trâu là đầu cơ nghiệp”, điều này vẫn rất đúng với nhà nông, đặc biệt với người dân vùng cao còn nhiều khó khăn. Mặc dù mùa rét năm 2012, Văn Yên không có con gia súc nào bị chết song nhiều người dân ở một số nơi vẫn còn có thái độ lơ là, chủ quan. Do vậy, công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao ý thức chủ động của người dân để dự trữ thức ăn cũng như phòng chống dịch bệnh cho gia súc phải được tiến hành thường xuyên, liên tục. Có như vậy, nhà nông mới giữ được “đầu cơ nghiệp” của mình.

Hùng Cường