Tốc độ tăng trưởng kinh tế của thành phố năm 2013 tăng 16,87% so với năm 2012, cao hơn tốc độ tăng trưởng của tỉnh là 5,5%. Thành phố có 10 xã nông nghiệp nhưng cơ cấu kinh tế vẫn chuyển dịch đúng hướng, tăng nhanh tỷ trọng công nghiệp, xây dựng và dịch vụ trong cơ cấu GDP, trong đó tỷ trọng công nghiệp - xây dựng đạt 47,1%, thương mại - dịch vụ 49,6%, Nông nghiệp 3,3%. GDP bình quân đầu người đạt 43 triệu đồng, tăng 16,21% so với năm 2012.

Cụm công nghiệp Đầm Hồng vẫn duy trì 18 dự án đầu tư, giải quyết việc làm cho 500 lao động và doanh thu bình quân hàng năm đạt 60 tỷ đồng. Các cơ sở sản xuất công nghiệp (doanh nghiệp, hợp tác xã, gia đình) tiếp tục được tạo điều kiện phát triển, trong đó Công ty TNHH Cơ khí và Xây lắp Hồng Hà và làng nghề làm miến Giới Phiên đã tạo được thương hiệu có uy tín.

Với sự chỉ đạo sát sao và sự cố gắng của các doanh nghiệp và hộ làm công nghiệp, giá trị sản xuất công nghiệp trên địa bàn thành phố đạt 1.323 tỷ đồng (bằng 28% giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh), tăng 3,52% so với kế hoạch tỉnh giao, tăng 8,98% so với năm 2012. Riêng phần công nghiệp thành phố quản lý đạt 646,55 tỷ đồng, tăng 12,4% so với năm 2012, vượt 3,36% so với kế hoạch.

Yên Bái là thành phố trung tâm tỉnh lỵ nên thương mại, dịch vụ luôn duy trì tốc độ phát triển nhanh, hình thành thị trường buôn bán khá sầm uất, hàng hóa đa dạng, phong phú. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng xã hội năm 2013 ước đạt 6.870 tỷ đồng (bằng 73% toàn tỉnh), tăng gần 19,5% so với năm 2012, tăng 5% so với kế hoạch. Riêng phần thành phố quản lý ước đạt 6.280 tỷ đồng, tăng 600 tỷ đồng so với năm 2012, vượt 4,46% so với kế hoạch.

Mặc dù xuất khẩu vẫn còn nhiều khó khăn nhưng xuất khẩu trên địa bàn thành phố đạt 20 triệu USD, bằng 100% kế hoạch; riêng xuất khẩu do thành phố quản lý có tiến bộ vượt bậc, đạt 2,42 triệu USD, tăng 42,35% so với năm 2012, bằng 121% kế hoạch.

Với 10 xã nông nghiệp, mảng nông nghiệp, nông thôn chiếm vị trí quan trọng trong quá trình phát triển chung của thành phố. Là trung tâm tỉnh lỵ, thành phố phải nâng cao được hiệu quả trên một đơn vị diện tích canh tác, tạo ra được sản phẩm hàng hóa nông, lâm nghiệp chất lượng cao đồng thời tập trung vào chương trình xây dựng nông thôn mới theo nghị quyết của Chính phủ.

Để đạt được các mục tiêu về nông, lâm nghiệp, thành phố đã xây dựng và tổ chức thực hiện Đề án “Sản xuất nông, lâm nghiệp hàng hóa chất lượng cao thành phố Yên Bái năm 2013 - 2015, định hướng đến năm 2020” và Đề án Giao rừng, cho thuê rừng gắn liền với giao đất, cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lâm nghiệp giai đoạn 2012 - 2015”; tập trung phát triển trên 230 mô hình sản xuất nông, lâm nghiệp theo hướng trang trại để tạo ra khối lượng sản phẩm hàng hóa tập trung, chất lượng cao; thực hiện có kết quả đề án sản xuất nấm dược liệu và nấm thương phẩm, đến nay đã sản xuất được 85 tấn; liên doanh với doanh nghiệp ngoài tỉnh trồng 16ha ớt xuất khẩu, tạo ra một hướng đi mới cho nông dân.

Tuy quỹ đất sản xuất nông, lâm nghiệp của thành phố hạn chế nhưng năm 2013, tổng diện tích gieo trồng cây nông nghiệp đạt xấp xỉ 2.990ha, bằng 105,75% kế hoạch; diện tích gieo trồng cây hàng năm đạt 2.014,5ha, tăng 75,5ha so với năm 2012. Giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp (theo giá cố định năm 1994) đạt 110 tỷ đồng, bằng 100% kế hoạch, tăng 6,28% so với năm 2012.

Thành phố tập trung chỉ đạo xây dựng nông thôn mới ở 3 xã Tuy Lộc, Minh Bảo, Âu Lâu để rút kinh nghiệm nhân rộng ra các xã còn lại, trong đó trọng tâm đầu tư giao thông, thủy lợi, xây dựng nhà sinh hoạt cộng đồng, dự án phát triển nông nghiệp, nâng cao giá trị canh tác trên một đơn vị diện tích canh tác… Đến nay, trong 19 tiêu chí về xây dựng nông thôn mới, xã Tuy Lộc đạt 17 tiêu chí, xã Minh Bảo đạt 15 tiêu chí và xã Âu Lâu đạt 12 tiêu chí.

Sản xuất có bước phát triển nên thu cân đối ngân sách của thành phố năm 2013 đạt 280 tỷ đồng, tăng 2,86% so với cùng kỳ, tăng 8,52% so với kế hoạch tỉnh giao, tăng 3,32% so với kế hoạch Hội đồng nhân dân thành phố giao. Các phường Minh Tân, Yên Ninh, Hồng Hà, Đồng Tâm và các xã Âu Lâu, Nam Cường, Tuy Lộc, Minh Bảo, Văn Tiến đã vượt kế hoạch thu ngân sách.

Trong xây dựng cơ bản của thành phố có bước chuyển biến tích cực, tổng vốn đầu tư phát triển trên địa bàn năm 2013 đạt 1.982,5 tỷ đồng (bằng 23% của toàn tỉnh), vượt 26,17% kế hoạch, tăng 12 tỷ đồng so với năm 2012. Năm 2013, thành phố triển khai thực hiện 27 dự án, đã hoàn thành và đưa vào sử dụng 16 công trình, đặc biệt là chỉnh trang đô thị, vườn hoa phường Hồng Hà đưa vào sử dụng, cầu trên Công viên Yên Hòa đang ở giai đoạn hoàn thiện.

Thành phố đã kiên cố hóa được 18,9km đường và làm mới 8,25km đường. Đường kè sông Hồng suốt từ phường Nguyễn Phúc đến phường Yên Ninh hoàn thành đưa vào sử dụng đã tạo cho bộ mặt thành phố thêm khang trang, hiện đại. Thành phố đã tổ chức thành công hội nghị xúc tiến đầu tư tại Hà Nội. Đã có 7 doanh nghiệp trong nước và nước ngoài ký kết sẽ đầu tư vào thành phố, trong đó Công ty May Chiến Thắng đã bắt đầu xây dựng mặt bằng nhà xưởng, phấn đấu năm 2014 đi vào sản xuất. Hy vọng một vài năm tới, thành phố sẽ có đột phá lớn trong phát triển kinh tế - xã hội.

Song song với phát triển kinh tế, thành phố chú trọng quan tâm đến giải quyết các lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong bối cảnh một tỉnh nghèo, việc làm còn khó khăn nhưng thành phố vẫn bảo đảm ổn định việc làm cho 2.500 lao động và cung ứng 370 lao động cho tỉnh ngoài; mở 16 lớp đào tạo nghề cho lao động khu vực nông thôn; phối hợp với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ khu vực phía Bắc mở 5 lớp tập huấn về khởi sự doanh nghiệp, quản trị kinh doanh và định hướng, giới thiệu thị trường tiềm năng cho doanh nghiệp. Tỷ lệ lao động qua đào tạo chiếm 67,5%, trong đó qua đào tạo nghề chiếm 31,9% (tỷ lệ tương ứng của toàn tỉnh là 39,6% và 24,7%).

Nhận thức sâu sắc văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, động lực của sự phát triển, thành phố luôn chú trọng giáo dục truyền thống cách mạng, đặc biệt đối với thế hệ trẻ; triển khai sâu rộng Nghị quyết số 05 của Thành ủy về xây dựng nếp sống văn hóa, văn minh đô thị; đẩy mạnh xây dựng nhà văn hóa ở khu dân cư, xây dựng được nhiều “Tuyến đường văn minh đô thị”, mô hình “Tổ nhân dân tự quản”. Năm 2013, thành phố đã có 87,66% số hộ gia đình (toàn tỉnh là 67%), 66,6% số thôn, tổ đạt tiêu chuẩn văn hóa (toàn tỉnh là 45%).

Công tác giáo dục, chăm sóc sức khỏe nhân dân được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm chỉ đạo và đầu tư; tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng giảm còn 7,6% (toàn tỉnh là 20,3%). Thành phố đã có 63% số trường đạt chuẩn quốc gia, 95% số trẻ 3 - 4 tuổi và 100% số trẻ 5 tuổi ra lớp; 74% số hộ dân đô thị dùng nước sạch, 98% số hộ  nông thôn dùng nước hợp vệ sinh (toàn tỉnh là 79%). Tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 3,5% (toàn tỉnh là 25,38%), hộ cận nghèo là 1,17%.

Công tác bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn thành phố có chuyển biến rõ nét; thường xuyên đẩy mạnh đấu tranh phòng chống tội phạm hình sự, tội phạm ma túy, tội phạm kinh tế, tệ nạn xã hội, số đề. Thành phố không để xảy ra các vụ trọng án. Tình trạng buôn bán, sử dụng các chất ma túy đã được kiềm chế, làm cho người dân bớt được phần nào nỗi lo lắng.

Bên cạnh những thành tựu đạt được, trong thời gian tới, thành phố cũng cần tập trung giải quyết, khắc phục những mặt còn hạn chế như: đầu tư cơ sở hạ tầng cho khu vực ngoại thành để có sự phát triển cân đối hài hòa, khai thác được thế mạnh của mỗi địa phương; tăng cường chỉ đạo, ứng dụng khoa học, kỹ thuật vào sản xuất và chỉ đạo cụ thể để nâng hiệu quả sản xuất trên một đơn vị diện tích canh tác, tạo ra sản phẩm hàng hóa thực sự có chất lượng cao, tiêu biểu cho tỉnh; tăng cường quản lý đô thị, nhất là quản lý xây dựng, xử phạt vi phạm, quy hoạch và quản lý chợ, xử lý chất thải môi trường.

Đồng thời, địa phương cũng còn nhiều khó khăn cần khắc phục như nhiều tuyến đường nội thị đã xuống cấp nhưng chậm được duy tu, bảo dưỡng như đường Thành Công, đường vào Nghĩa trang Đá Bia; chưa phát huy được công năng của các nhà văn hóa, mới dừng lại là nơi hội họp; giảm tỷ lệ tăng dân số tự nhiên chưa đạt kế hoạch; tình trạng số đề vẫn còn diễn ra; tệ nạn xã hội, nhất là ma túy luôn tiềm ẩn yếu tố bùng phát trở lại.

Trần Thi