Theo số liệu thống kê từ các huyện, thị có diện tích chè, tính đến trung tuần tháng 6, nông dân và các doanh nghiệp đã thu hái được trên 30.000 tấn chè búp tươi. Huyện Văn Chấn thu hái trên 10.000 tấn, Yên Bình cũng đạt trên 7.000 tấn, huyện Trấn Yên khoảng 9.000 tấn… Nhìn chung, chè niên vụ 2014 sinh trưởng, phát triển chậm hơn so với năm 2013 nhưng do nông dân cũng như các doanh nghiệp tích cực đầu tư chăm sóc nên năng suất vẫn đạt bình quân trên 7 tấn/ha.

Chúng tôi xuôi quốc lộ 70 về vùng chè thị trấn Yên Bình, xã Thịnh Hưng (Yên Bình), tới đâu cũng bắt gặp không khí lao động khẩn trương, hối hả của người làm chè. Trên các đồi chè ở thị trấn Yên Bình, từng tốp, từng tốp công nhân, nông dân người làm cỏ và bón phân, người thu hái chè...

Chị Nguyễn Thị Xuân đang cùng cô con gái thu hái chè dừng tay nói: "Gia đình tôi có 1,5ha chè nhận khoán từ Công ty cổ phần Chè Văn Hưng. Từ đầu năm đến giờ, thời tiết khắc nghiệt, trong tháng 3 trời mưa âm u, dẫn tới chè sinh trưởng, phát triển chậm hơn mọi năm. Từ đầu vụ đến nay, gia đình mới thu hái lứa thứ 2, bình quân mỗi lứa cũng được 7 tạ búp, bán với giá 4.500 đồng/kg nên cuộc sống cũng tạm ổn. Để chè có búp như hôm nay, từ đầu năm đến giờ, gia đình đã đầu tư khá nhiều công sức làm cỏ, bón phân".

Cũng như gia đình chị Xuân, gia đình bà Hoàng Thu Phương có 2,3ha chè, nhờ đầu tư chăm sóc tốt nên năng suất đạt khá cao, bình quân 80 tạ/ha. Năm nay, giá vật tư phân bón tăng cao nhưng giá thu mua chè của doanh nghiệp cũng chẳng tăng là mấy nên cuộc sống của người làm chè vẫn còn khó khăn. Gia đình nào tự làm, tự thu hái thì tạm ổn, còn nếu thuê người thu hái, chăm sóc thì cùng lắm là hòa. "Muốn có lãi đòi hỏi người làm chè phải tích cực đầu tư, thâm canh thật tốt để tăng năng suất bù vào giá thu mua" - bà Phương cho biết thêm.

Anh Nguyễn Việt Phương ở xã Thịnh Hưng có thâm niên hơn 20 năm làm chè nói: "Làm chè không khó nhưng vài năm nay, giá cả bấp bênh quá. Để người làm chè sống được bằng nghề, yên tâm gắn bó với cây chè thì các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh cần ký hợp đồng thu mua nguyên liệu ổn định với nông dân". Đó chính là điều mong muốn của hàng chục vạn người làm chè Yên Bái.

Cũng làm chè nhưng nhiều hộ dân ở xã Bảo Hưng (Trấn Yên) lại chọn giải pháp sản xuất chè theo tiêu chuẩn VietGAP và tự thu hái, tự chế biến bán cho thị trường, mang lại hiệu quả cao. Sản xuất chè theo tiêu chuẩn VietGAP là một hướng đi đúng đắn trong xu thế phát triển hiện nay. Rời vùng nguyên liệu chè, chúng tôi đến Nhà máy chế biến Văn Hưng thuộc Công ty cổ phần Chè Văn Hưng rồi Công ty cổ phần Chè Liên Sơn, Công ty cổ phần Chè Nghĩa Lộ...

Trong các phân xưởng sản xuất đều rộn rã tiếng máy. Nhìn chung, các doanh nghiệp đều đã tìm kiếm được thị trường tiêu thụ ổn định song vấn đề lo lắng nhất hiện nay vẫn là khâu nguyên liệu từ số lượng đến chất lượng. Đây đều là các doanh nghiệp sản xuất chè lâu năm trên địa bàn, có mạng lưới thu mua rộng, thuận lợi, giá cả theo thị trường.

Tuy nhiên, trên địa bàn có quá nhiều cơ sở sản xuất, chế biến dẫn đến tình trạng tranh mua, tranh bán mà vẫn thiếu nguyên liệu. Nếu như trước đây, doanh nghiệp chỉ lo làm sao mua đủ nguyên liệu đáp ứng cho sản xuất thì nay lại phải còn lo giữ được vùng nguyên liệu. Mặc dù thiếu nguyên liệu nhưng không vì thế mà các doanh nghiệp thu mua nguyên liệu một cách ồ ạt.

"Lý do rất đơn giản vì thị trường tiêu thụ cũng như người tiêu dùng luôn đòi hỏi sản phẩm chè phải có chất lượng tốt hơn" - ông Nguyễn Thành Vinh - Giám đốc Công ty cổ phần Chè Nghĩa Lộ cho biết.

Hoạt động sản xuất, kinh doanh chè dẫu còn khó khăn nhưng với sự cố gắng của người làm chè và các doanh nghiệp chắc chắn sẽ gặt hái được nhiều thành công.

Thanh Phúc