Thành lập năm 1991 với 12 cựu chiến binh đã từng tham gia quân đội, lúc đầu, HTX chỉ nhận khoán bảo vệ rừng, rồi trồng thêm lúa nương và chăn nuôi theo kiểu “lấy ngắn nuôi dài”. Qua nhiều giai đoạn khó khăn, đến nay, HTX đã có 82ha rừng trồng, chủ yếu là quế; 2ha chè Bát Tiên đang cho thu hoạch. Đất chẳng phụ công người, dù giá nông sản lúc thấp lúc cao nhưng mỗi năm trừ chi phí, mỗi xã viên vẫn có thu nhập 40 triệu đồng. Ông Nguyễn Văn Thắng - Chủ nhiệm HTX kể: “Tiền bán vỏ, tinh dầu quế tận thu từ cành, lá quế tỉa thưa, sắn tươi và hơn 2ha chè Bát Tiên không phải là ít. Nhờ đó, nhiều xã viên đã xây được nhà kiên cố”.

Nhưng đó chỉ là một phần trong câu chuyện xưa của HTX 6-12, từ việc nấu tinh dầu quế bằng phương pháp thủ công, những cựu chiến binh của HTX 6-12 lần tìm, tiếp cận nguồn xuất khẩu loại hương liệu đặc trưng và quý giá này. Không ngại bôn ba xứ người, những cựu chiến binh HTX 6-12 đã tiếp cận được với công nghệ chưng cất tinh dầu quế hiện đại của Trung Quốc và tìm được đối tác nhập khẩu.

Dẫn chúng tôi đi thăm quan Nhà máy chế biến tinh dầu quế, ông Nguyễn Văn Thắng - Chủ nhiệm HTX 6-12 chia sẻ: “Trước đây, tận dụng cành, lá quế chưng cất tinh dầu bằng phương pháp thủ công, chúng tôi nhận thấy hiệu quả không cao, lãng phí rất nhiều nguyên liệu. Xung quanh khu vực này, chỉ tính riêng các xã Đào Thịnh, Y Can, Tân Đồng, Báo Đáp, diện tích quế lên tới trên 2.000ha. Đây là nguồn nguyên liệu dồi dào chưa được khai thác tốt. Sau khi tham quan nhiều mô hình ở các địa phương và được sự khuyến khích, tạo điều kiện của chính quyền địa phương, chúng tôi quyết định đầu tư dây chuyền chưng cất tinh dầu quế bằng công nghệ hiện đại của Trung Quốc”.

Với số vốn đầu tư trên 7 tỷ đồng, chưa kể vốn lưu động, Nhà máy xây dựng với công nghệ hiện đại, nhà xưởng kiên cố, hệ thống phòng cháy, chữa cháy bảo đảm an toàn. Hiện nay, mặc dù đã vào cuối vụ nhưng công suất của Nhà máy luôn duy trì 18 tấn nguyên liệu/ngày, hoạt động liên tục 3 ca, tạo việc làm cho 40 lao động địa phương với thu nhập bình quân 3,5 - 5 triệu đồng/người. Mới đi vào sản xuất từ đầu năm 2014, đến nay, Nhà máy đã có sản lượng 20 tấn, doanh thu đạt 10,4 tỷ đồng.

Từ một hợp tác xã chỉ chuyên về trồng rừng nhưng bằng ý chí, quyết tâm, nghị lực của những người lính, HTX 6-12 không chỉ đứng vững trong cơ chế thị trường mà còn mạnh dạn đầu tư chuyển đổi sản xuất gắn với chế biến, góp phần nâng cao thu nhập cho xã viên, tạo việc làm ổn định cho lao động địa phương.

Đồng chí Triệu Tiến Thịnh - Bí thư Huyện ủy Trấn Yên khẳng định: “Trấn Yên đã và đang hình thành các vùng nguyên liệu tập trung gắn với chế biến. Ngoài vùng tre măng đã thành công, nay huyện đang tập trung cho cây quế và cây dâu tằm. “Vạn sự khởi đầu nan” nhưng bằng sự nỗ lực, quyết tâm của những người tiên phong như ông Thắng, chúng tôi tin rằng, diện mạo các vùng nông thôn Trấn Yên sẽ tiếp tục đổi thay trong những năm tới”.

Anh Dũng