Vụ đông xuân năm nay, toàn tỉnh đưa vào gieo cấy 18.737ha lúa đông xuân, cơ cấu giống lúa lai chiếm 60% diện tích, chủ lực là các giống: Nhị ưu 838, Nhị ưu 63, Nghi hương 305…, còn lại là lúa thuần chất lượng cao. Đến thời điểm này, lúa vụ xuân trà 1 đang trong giai đoạn đứng cái - làm đòng; trà 2 đang ở giai đoạn đẻ nhánh. Tuy nhiên, hơn một tháng nay, sâu bệnh hoành hành trên lúa. Trên đồng ruộng đã xuất hiện một số bệnh như: đạo ôn, khô vằn, rầy nâu, bọ xít, chuột gây hại… Tuy nhiên, đáng lo ngại hơn cả, ở nhiều địa phương, bà con nông dân đang phải đối mặt với dịch đạo ôn trên lá.

Theo báo cáo của Chi cục Bảo vệ thực vật (BVTV) tỉnh, bệnh đạo ôn đã phát sinh gây hại trên các giống như: nếp, BC15, Nhị ưu 838…, tỷ lệ trung bình 5%, cao 25% tại các huyện: Văn Chấn, Lục Yên, Trấn Yên, Yên Bình, Văn Yên, thành phố Yên Bái. Bệnh có nguy cơ phát sinh, gây hại mạnh, lây lan trên diện rộng và sẽ chuyển lên hại cổ bông vào cuối tháng 4 ở những diện tích lúa trỗ sớm. Nếu không chủ động phun phòng trừ đạo ôn cổ bông thì sẽ có những diện tích lúa bị hại nặng ở tất cả các huyện, thành phố, thị xã trong tỉnh.

Tại huyện Văn Chấn, vụ đông xuân đã đưa vào gieo cấy trên 4.081ha lúa. Thời điểm này, diện tích lúa xuân thuộc các xã vùng lòng chảo Mường Lò đang trong thời kỳ đứng cái - làm đòng. Tuy nhiên, theo báo cáo của Trạm BVTV huyện, hiện, toàn huyện có trên 250ha lúa đông xuân nhiễm bệnh đạo ôn, chủ yếu ở một số diện tích giống lúa nếp địa phương và BC15, tập trung ở các xã vùng ngoài như: Tân Thịnh, Chấn Thịnh, Bình Thuận.

Bà Hoàng Thị Hạnh - Trạm trưởng Trạm BVTV huyện cho biết: “Thời gian qua, thời tiết âm u, có mưa phùn xen kẽ, đặc biệt tại các xã vùng ngoài là điều kiện thuận lợi cho bệnh đạo ôn phát sinh, lây lan và gây hại trên diện rộng. Để phòng trừ sâu bệnh hại lúa, Trạm BVTV huyện đã đề nghị các xã tập trung chỉ đạo tăng cường kiểm tra đồng ruộng, đặc biệt chú ý vùng ổ dịch và các giống nhiễm sâu bệnh, nắm bắt tình hình diễn biến của bệnh đạo ôn để có biện pháp phòng trừ kịp thời”.

Trước diễn biến tình hình sâu bệnh trên, Chi cục BVTV tỉnh đã thường xuyên điều tra đồng ruộng, thống kê diện tích nhiễm bệnh, dự báo chính xác, ra thông báo chỉ đạo; đồng thời, tham mưu cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo kịp thời việc phòng, chống dịch bệnh; tăng cường cán bộ kỹ thuật thường xuyên thăm đồng; phối hợp với nông dân với nông dân phát hiện sâu bệnh và hướng dẫn bà con các biện pháp phòng trừ.

Mặt khác, Chi cục BVTV tỉnh cũng phối hợp với các cơ quan liên quan mở các lớp tập huấn, hướng dẫn sử dụng thuốc đặc trị và biện pháp phòng trừ sâu bệnh gây hại cây trồng nói chung và cây lúa nói riêng; tăng cường hướng dẫn cho nông dân sử dụng thuốc BVTV an toàn và hiệu quả; khi sâu bệnh phát sinh, lập tức dập, diệt không để lây lan ra diện rộng. Nhờ chủ động các biện pháp phòng trừ, đến thời điểm này, dịch cơ bản đã được khống chế, giảm thiểu tối đa thiệt hại trên lúa.

Theo dự báo của Chi cục BVTV tỉnh, thời gian tới, tình hình thời tiết tiếp tục có những diễn biến phức tạp, mưa nắng bất thường sẽ là điều kiện thuận lợi cho sâu bệnh phát sinh, gây hại trên diện rộng và mật độ dày. Từ nay đến cuối vụ, bà con nông dân cần tập trung phòng trừ bệnh đạo ôn cổ bông vì khi điều kiện thời tiết thuận lợi, bệnh đạo ôn lá sẽ chuyển tiếp lên hại cổ bông, nhiễm giai đoạn ngậm sữa - chắc xanh. Rầy nâu, rầy lưng trắng sẽ rộ vào giữa tháng 5, hại mạnh trên các giống lúa lai Trung Quốc, nếp, các giống thuần chất lượng cao. Bệnh khô vằn tiếp tục gây hại trên tất cả các giống lúa, hại nặng trên các giống chất lượng cao, nếp.

Để hạn chế thiệt hại do sâu bệnh gây ra, bà con không nên chủ quan, lơ là, cần tích cực động thăm đồng chủ động phát hiện kịp thời sâu bệnh hại  để có biện pháp phòng trừ hiệu quả. Các địa phương cần nhanh chóng khoanh vùng diện tích nhiễm bệnh; chuẩn bị đầy đủ thuốc BVTV phục vụ việc phòng trừ sâu bệnh từ nay đến cuối vụ.

Văn Thông