Toàn huyện trồng mới 3.740ha, đến nay tổng diện tích rừng đạt gần 73.900ha, nâng độ che phủ của rừng lên 61%. Các địa phương tích cực vận động nhân dân quản lý, khai thác có hiệu quả 1.700ha cây sơn tra, chăm sóc 1.421ha cây thảo quả và 755,7ha chè mang lại nguồn thu hàng chục tỷ đồng mỗi năm. Bước đầu các giải pháp và chính sách huyện đưa ra cho thấy phù hợp, khuyến khích việc trồng cây sơn tra, cây thảo quả trong diện tích rừng phòng hộ giúp người dân bảo vệ rừng và có thu nhập ổn định, gắn bó lâu dài với rừng.

Nhận thấy lợi thế của huyện có 87,5% số hộ làm nông nghiệp, có trên 80% diện tích tự nhiên là rừng và đất rừng nhưng việc phát triển kinh tế hộ gắn với kinh tế đồi rừng chưa thực sự phát triển. Người dân chưa có thu nhập đáng kể bằng nghề rừng, nhiều người coi nghề rừng và làm rừng là nghề làm thêm, làm thuê lấy tiền từ các chương trình dự án, chưa gắn bó với rừng. Khoản thu nhập từ sơn tra tương đối lớn nhưng chủ yếu từ cây mọc tự nhiên, có sẵn đã mang lại thu nhập đáng kể cho người dân các xã có diện tích tập trung như Nậm Khắt, Nậm Có, La Pán Tẩn, Lao Chải. Cây thảo quả được trồng có diện tích lớn tập trung nhiều ở Cao Phạ, Nậm Có, Nậm Khắt, La Pán Tẩn và Chế Tạo nhưng phát triển tràn lan, mang tính tự phát. Người dân làm theo kinh nghiệm là chính, giá trị thực tế chưa cao, chưa kích thích được sản xuất ổn định. Từ thực trạng đó, UBND huyện Mù Cang Chải đã phê duyệt Đề án “Quản lý cây thảo quả, cây Sơn tra gắn với phát triển kinh tế đồi rừng huyện Mù Cang Chải giai đoạn 2014 - 2020”.

Đề án khẳng định cây thảo quả và cây sơn tra hoàn toàn phù hợp với điều kiện tự nhiên và hiện trạng rừng của huyện, đảm bảo cho việc phát triển của cây thảo quả, sơn tra nhằm phát huy tiềm năng lợi thế kinh tế đồi rừng; giá trị mang lại góp phần quan trọng vào công cuộc xóa đói giảm nghèo của huyện; kỹ thuật trồng, chăm sóc và thu hái đơn giản, kinh phí đầu tư trên một đơn vị diện tích không nhiều, thời gian cho thu hoạch nhiều năm và được người dân tích cực hưởng ứng. Phân tích rõ những tồn tại, nhược điểm trong quá trình phát triển cây thảo quả và cây sơn tra, huyện Mù Cang Chải đã đưa ra các nhiệm vụ, giải pháp đối với công tác quản lý quy hoạch, cơ chế chính sách, về giống và kỹ thuật, sơ chế bảo quản và thị trường tiêu thụ.

Mục tiêu là quản lý tốt diện tích thảo quả hiện có, không khuyến khích mở rộng thêm diện tích và nâng cao năng suất chất lượng thảo quả. Với cây sơn tra sẽ mở rộng diện tích bởi đây là cây đa tác dụng, vừa có giá trị kinh tế, vừa có thác dụng phòng hộ. Mục tiêu trồng phải theo đúng quy hoạch 3 loại rừng, đảm bảo sự phù hợp giữa điều kiện tự nhiên và đặc tính sinh thái của cây sơn tra, gắn trách nhiệm của người dân trong công tác bảo vệ rừng.

Huyện phấn đấu đến năm 2020, đàn gia súc chính đạt trên 70.000 con. (Ảnh: Ngọc Đồng)

Từ năm 2010 đến nay, Mù Cang Chải đã triển khai thực hiện tốt các chính sách, làm chuyển đổi nhận thức của nhân dân trong chăn nuôi nên đàn gia súc chính của huyện tăng trưởng trung bình 6,5%/năm và đạt 56.500 con; đàn gia cầm tăng bình quân 10,4%/năm, đạt 164.000 con. Người dân được hướng dẫn kỹ thuật làm cây rơm để dự trữ thức ăn cho trâu, bò trong mùa đông và phòng dịch cho trâu, bò; làm chuồng nuôi nhốt cho trâu, bò xa nhà, không để ảnh hưởng đến môi trường sống và biết trồng cỏ voi để chủ động nguồn thức ăn trong chăn nuôi. Huyện đã tranh thủ các chương trình, dự án hỗ trợ cho người dân mua trâu, bò giống.

Từ cuộc vận động “ba xanh”, “năm không, năm có”, đồng bào đã từng bước chuyển từ chăn thả tự do truyền thống sang hình thức nuôi nhốt, đông đàn. Với mục tiêu đến 2020 nâng tổng đàn gia súc chính đạt trên 70.000 con, tổng đàn gia cầm đạt trên 200.000 con, nâng cao chất lượng, hiệu quả trong chăn nuôi, huyện Mù Cang Chải tiếp tục xây dựng Đề án “Phát triển chăn nuôi hàng hóa giai đoạn 2015 - 2020 và định hướng đến năm 2025“ theo hướng các hộ, nhóm hộ vừa và nhỏ, đồng thời đầu tư thực hiện chuyển đổi phương thức chăn nuôi công nghiệp và bán công nghiệp thay thế phương thức chăn nuôi truyền thống. Huyện cũng sẽ tập trung cho việc phát triển đàn trâu, đàn lợn địa phương, đàn dê, gà đen, xây dựng mô hình Hợp tác xã nuôi ong lấy mật...

Việc xây dựng và triển khai Đề án “Quản lý cây thảo quả, cây sơn tra gắn với phát triển kinh tế đồi rừng huyện Mù Cang Chải giai đoạn 2014 - 2020” và “Phát triển chăn nuôi hàng hóa giai đoạn 2015 - 2020 và định hướng đến năm 2025“ sẽ trở thành khâu đột phá trong sản xuất nông, lâm nghiệp, góp phần nâng cao đời sống nhân dân, từng bước đưa Mù Cang Chải thoát nghèo bền vững.

Ngọc Sơn - Minh Huyền