Là địa phương có diện tích rừng khá lớn, với trên 49.000 ha rừng tự nhiên và có nhiều loại gỗ quý hiếm giá trị kinh tế cao. Do đó, một thời, Văn Yên là “điểm nóng” trong chặt phá, khai thác rừng, nhất là rừng tự nhiên. Nhiều diện tích rừng bị khai thác kiệt quệ, những cây gỗ quý hiếm bị đốn hạ, rừng bị tàn phá không thương tiếc.

Không còn ngọn núi nào, cánh rừng tự nhiên nào ở Nà Hẩu, Đại Sơn, Mỏ Vàng, Xuân Tầm, Phong Dụ Thượng, Phong Dụ Hạ, Yên Hợp... không bị chặt phá, xâm hại. Số vụ vi phạm lâm luật bị phát hiện và xử lý ngày một gia tăng, mức độ vi phạm cũng lớn và nghiêm trọng hơn. Trước thực trạng đó, huyện Văn Yên và trực tiếp là lực lượng kiểm lâm đã tăng cường công tác tuyên truyền, vận động nhân dân cùng tham gia BVR, phòng chống chữa cháy rừng một cách thường xuyên, liên tục.

Ngoài các ngành chức năng vào cuộc tích cực, huyện Văn Yên còn yêu cầu UBND các xã cũng phải tham gia vào “cuộc chiến” bảo vệ và phát triển vốn rừng. Xã nào để xảy ra tình trạng khai thác chặt phá rừng trái phép thì bí thư, chủ tịch UBND xã đó phải chịu trách nhiệm trước lãnh đạo huyện.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh công tác xây dựng và thực hiện quy ước BVR trong cộng đồng dân cư phù hợp với phong tục tập quán của từng địa phương, thôn, bản, thể chế hóa Luật Bảo vệ và phát triển rừng. Nâng cao chất lượng khoán và BVR tới hộ, nhóm hộ dân và chỉ khi nghiệm thu đảm bảo chất lượng tốt mới chi trả tiền khoán BVR.

Qua đó, chất lượng rừng được giao khoán, bảo vệ đã được nâng lên rõ rệt. Bên cạnh đó, lực lượng kiểm lâm còn tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, quản lý khai thác vận chuyển chế biến, tiêu thụ lâm sản trên địa bàn. Cán bộ kiểm lâm đều phải nằm vùng ở các xã, thôn, bản mình phụ trách để tuyên truyền, bảo vệ và phát triển vốn rừng. Không chỉ có kiểm lâm mà lãnh đạo UBND huyện cùng các ngành chuyên môn cũng thường xuyên đi kiểm tra tại cơ sở về công tác quản lý BVR.

Bằng những việc làm và giải pháp cụ thể, việc chặt phá, khai thác rừng ở Văn Yên đã giảm trông thấy. Tuy vẫn còn xảy ra việc khai thác gỗ nhỏ lẻ trong dân, nhưng những vụ khai thác, chặt phá, vận chuyển với khối lượng lớn không còn, nhất là đã xóa được những "điểm nóng" về khai thác rừng trái phép.

Không chỉ vậy, ý thức bảo vệ, quản lý rừng ở các cấp cơ sở cũng được chú trọng và nâng lên, nhất là ý thức của người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Người dân xã vùng cao ở Mỏ Vàng, Nà Hẩu, Xuân Tầm, Phong Dụ Thượng... những năm trước đây thường lấy khai thác chặt phá rừng là chính, nay đã biết bảo vệ và phát triển vốn rừng.

Trong hầu hết các vụ vi phạm lâm luật bị phát hiện thì phần lớn là do người dân phát giác và cung cấp thông tin cho các cơ quan chức năng xử lý. Ý thức cũng như nhận thức của người dân về quản lý BVR, phát triển rừng đã nâng lên rõ rệt. Toàn bộ diện tích rừng đặc dụng, rừng tự nhiên, rừng phòng hộ, rừng tự nhiên sản xuất đã được người dân, nhóm hộ nhận khoán và bảo vệ rất tốt. Đặc biệt, từ năm 2012, tỉnh thực hiện chính sách chi trả phí dịch vụ môi trường rừng người dân lại càng quý trọng và BVR tốt hơn. Không chỉ bảo vệ tốt, bà con còn trồng và phát triển nghề rừng rất mạnh và rừng đã trở thành một nguồn thu nhập, một nghề không thể thiếu đối với đại bộ phận người dân nông thôn.

Qua đó cho thấy, khi người dân đã hiểu được lợi ích từ rừng, thì công tác quản lý bảo vệ và phát triển rừng cũng thuận lợi hơn.

Thanh Phúc