Hiện, toàn tỉnh có 316 HTX với 22.799 thành viên và 7.200 lao động thường xuyên. Kinh tế hợp tác, HTX đã phát triển nhanh cả về số lượng, chất lượng, doanh thu của HTX tăng từng năm; trong đó, năm 2017, doanh thu đạt 1.635 tỷ đồng, nộp ngân sách 29,7 tỷ đồng. Tuy nhiên, một trong những điểm nghẽn lớn nhất của các HTX hiện nay là thiếu vốn sản xuất, kinh doanh (SXKD).
Theo Liên minh HTX tỉnh, tổng vốn điều lệ của HTX là 580 tỷ đồng, vốn hoạt động đạt 1.600 tỷ đồng; bình quân HTX nông nghiệp có vốn điều lệ 1,3 tỷ đồng, HTX phi nông nghiệp là 2,4 tỷ đồng. Vốn ít cùng với việc thiếu tài sản đảm bảo, nhiều HTX không đủ khả năng xây dựng phương án kinh doanh, dự án đầu tư khả thi nên khó tiếp cận các nguồn vốn vay.
Thiếu vốn dẫn đến hệ quả là các HTX không thể mở rộng SXKD, đầu tư các phương tiện làm việc, máy móc sản xuất. HTX Dịch vụ Nông lâm nghiệp tổng hợp Công Tâm, xã Hoàng Thắng, huyện Văn Yên là một trong số đơn vị điển hình áp dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất.
HTX mạnh dạn huy động vốn đầu tư dây chuyền công nghệ, mở rộng quy mô sản xuất; trong đó, đầu tư mở rộng một khu nhà xưởng hiện đại trên 1.000 m2, lắp đặt mới 1 dây chuyền chưng cất tinh dầu quế với công suất 600 tấn cành lá quế/tháng, hệ thống nhà kho chứa nguyên liệu 3.000 m2 trị giá trên 5 tỷ đồng.
Ông Trần Văn Kiên - Giám đốc HTX cho biết: "Hiện tại các sản phẩm xuất sang Trung Quốc của HTX chủ yếu dưới dạng thô. Dự kiến, HTX tiếp tục đầu tư công nghệ chế biến để nâng cao tỷ lệ chiết xuất tinh dầu quế cũng như mở rộng kho, xưởng sản xuất để nâng cao giá trị gia tăng, bảo đảm đời sống của thành viên. Tuy nhiên, để đầu tư một dây chuyền chưng cất và mở rộng xưởng cần gần 10 tỷ đồng, nên rất cần nguồn vốn hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam”.
HTX Dịch vụ tổng hợp Kiên Thành, huyện Trấn Yên cũng được coi là điểm sáng trong liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân về thu mua, tiêu thụ nông sản. Tuy nhiên, HTX cũng gặp khó khăn về vốn mở rộng SXKD.
Ông Trần Ngọc Sử - Giám đốc HTX cho biết: "Do hoạt động chính của HTX là thu mua chế biến măng tre Bát độ, nên vào mùa vụ cần lượng vốn lưu động lớn. HTX mong muốn tỉnh, huyện cấp đất hoặc cho HTX thuê đất lâu dài; Liên minh HTX Việt Nam, Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ cho vay thêm các nguồn vốn ưu đãi để tăng vốn lưu động để HTX đủ sức cạnh tranh trên thị trường”.
Từ năm 2013 đến nay, thông qua các nguồn vốn được giao quản lý, Liên minh HTX tỉnh tư vấn, hỗ trợ cho các HTX thành viên vay vốn với số tiền trên 20 tỷ đồng.
Trong đó, Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX của tỉnh đã giải ngân cho 38 lượt đơn vị thành viên với số tiền trên 6,9 tỷ đồng; Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Việt Nam hỗ trợ cho 5 HTX vay với tổng số tiền 6,9 tỷ đồng. Thông qua Quỹ Quốc gia giải quyết việc làm của trung ương đã có 41 dự án được vay với số vốn là 8,7 tỷ đồng.
Tính riêng năm 2017, Liên minh HTX tỉnh còn tư vấn, hỗ trợ giúp 23 HTX được vay vốn từ các ngân hàng thương mại, tổ chức tín dụng với số vốn vay 32 tỷ đồng. Tuy nhiên, các nguồn vốn trên chưa đáp ứng được nhu cầu đối với các HTX.
Để tháo gỡ khó khăn về vốn cho các HTX, thời gian tới Liên minh HTX tỉnh đẩy mạnh tư vấn, hỗ trợ vốn vay, xây dựng các dự án đầu tư cho các đơn vị thành viên phát triển SXKD. Cùng đó, chính quyền các cấp cần cấp đất, cho thuê đất lâu dài để các HTX hoạt động và vay vốn. Các HTX cũng đề nghị Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu để có chính sách đặc thù và cần đơn giản hóa các thủ tục, điều kiện vay vốn cho các HTX.
Xây dựng hệ thống liên kết giữa Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Trung ương và quỹ địa phương theo hướng Quỹ trung ương là đầu mối hướng dẫn, tư vấn và phối hợp cùng quỹ địa phương để triển khai hỗ trợ vốn cho các HTX theo hình thức khác nhau như hợp vốn, đồng tài trợ, ủy thác...
Văn Thông