Với mục tiêu phấn đấu đến năm 2020, 80% diện tích đất trồng sắn được áp dụng các biện pháp canh tác bền vững, thâm canh tăng năng suất sắn, hạn chế trồng sắn tại các xã ngoài vùng quy hoạch, đa dạng tập đoàn giống để kéo dài vụ và bảo đảm đủ nguyên liệu cho nhà máy chế biến tinh bột sắn, nâng cao hiệu quả kinh tế cho người trồng sắn, từ niên vụ 2016 đến 2019, huyện đã triển khai Đề án "Xây dựng mô hình bón phân hữu cơ vi sinh ủ bằng sản phẩm phụ của nhà máy sắn với chế phẩm men vi sinh emic, bón cho cây sắn trên đất dốc” và Đề án "Nhân rộng giống sắn mới năng suất cao BK- giai đoạn 2017-2019”.
Được sự giúp đỡ của Công ty cổ phần Lâm nông sản thực phẩm Yên Bái, trực tiếp là Nhà máy Sắn Văn Yên thực hiện Đề án "Xây dựng mô hình thử nghiệm bón phân hữu cơ vi sinh ủ bằng sản phẩm phụ của nhà máy sắn với chế phẩm men vi sinh Emic, bón cho cây sắn trên đất dốc”, Đề án đã được triển khai từ năm 2016 đến nay trên địa bàn 6 xã: Mậu Đông, Đông Cuông, Quang Minh, An Bình, Lâm Giang và Châu Quế Thượng với 61 thôn, 817 lượt hộ được cấp hỗ trợ 7.238 tấn phân hữu cơ vi sinh, tương đương 1.034 ha đã được bón phân hữu cơ vi sinh.
Theo đó, phân hữu cơ vi sinh được tiến hành ủ tại Nhà máy, sau đó, cấp đến tận nương đồi cho các hộ dân. Đồng thời, các hộ dân cam kết, gắn bó lâu dài với Nhà máy, thực hiện chỉ bán sắn củ tươi cho Nhà máy theo giá thị trường tại thời điểm thu hoạch. Vì vậy, đất đai tơi xốp hơn, độ ẩm cao hơn, tỷ lệ mùn cao hơn, góp phần tăng năng suất cây trồng.
Bà Nguyễn Thị Kỳ ở thôn Rãnh Cày, xã Mậu Đông cho biết: "Với diện tích sắn nhà tôi là 2 ha, nếu trước kia chỉ thu được 50 - 60 tấn sắn tưới thì sau khi tham gia Đề án có sử dụng phân hữu cơ vi sinh từ năm 2017, đến nay, năng suất đã đạt được 100 - 110 tấn, tính ra mỗi năm gia đình tôi thu lãi cao hơn gần 60 triệu đồng so trước đây”.
Không chỉ chú trọng vào việc cải tạo đất trồng sắn bằng phân vi sinh, huyện còn quan tâm đến việc nâng cao hơn nữa năng suất của cây sắn bằng việc chủ động chuyển giao và đưa vào sản xuất đại trà giống sắn mới năng suất cao thông qua Đề án "Nhân rộng giống sắn mới năng suất cao BK-giai đoạn 2017-2019”.
Đề án được triển khai bằng việc sản xuất thử và nhân rộng giống sắn BK, qua 2 niên vụ đã triển khai tại 5 xã: Đông Cuông, Quang Minh, An Bình, Lâm Giang và Châu Quế Thượng với 106 hộ tham gia, tổng diện tích thực hiện 102 ha. BK là giống sắn do các nhà khoa học Viện Cây lương thực, cây thực phẩm chọn tạo, được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn công nhận, cho sản xuất thử từ tháng 10/2016.
Qua thực tế cho thấy, giống sắn BK có những ưu điểm nổi trội so với KM94: BK là giống sắn ít phân cành, hạn chế đổ ngã, có khả năng thích nghi và chống chịu với điều kiện tại địa phương khá; năng suất củ tươi của BK cao hơn KM94 khoảng 125%, tiềm năng năng suất đạt 55 - 70 tấn/ha. Đặc biệt, sắn BK có thời gian thu hoạch kéo dài từ 7 - 10 tháng thích hợp trong việc sản xuất rải vụ.
Để giữ vững ổn định vùng sắn nguyên liệu, tạo điều kiện cho người nông dân yên tâm sản xuất, Nhà máy Sắn Văn Yên đã thực sự bắt tay bền chặt với chính quyền địa phương và người trồng sắn trong việc giải quyết hài hòa lợi ích giữa nông dân và doanh nghiệp, nhất là chính sách về giá thu mua, bao tiêu sản phẩm.
Ông Trần Công Bình - Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần Lâm nông sản Thực phẩm Yên Bái đã cam kết: "Công ty và trực tiếp là Nhà máy Sắn Văn Yên sẽ thu mua toàn bộ sản phẩm sắn củ tươi trên địa bàn huyện, tiếp tục thực hiện ủ phân hữu cơ vi sinh từ vỏ sắn để hỗ trợ người trồng sắn Văn Yên, sẵn sàng hỗ trợ kinh phí để chuyển giao các tiến bộ khoa học kỹ thuật về giống, kỹ thuật canh tác…, góp phần giúp cây sắn phát triển bền vững”.
Có thể nói, những năm qua, việc thực hiện liên tục và thành công 2 đề án đã góp phần đáng kể vào việc hoàn thành kế hoạch canh tác sắn bền vững trên đất dốc hàng năm, đặc biệt mở ra hướng đi cho việc tăng cường mối quan hệ gắn bó giữa người sản xuất và chế biến, ổn định vùng nguyên liệu sắn cho Nhà máy; đồng thời, duy trì, nâng cao thu nhập cho người trồng sắn, bước đầu hình thành và phát triển chuỗi liên kết sản xuất sắn tại huyện Văn Yên, thúc đẩy kinh tế - xã hội của địa phương ngày càng phát triển.
Hồng Vân
