Số liệu về tình hình kinh tế - xã hội được Tổng cục Thống kê (TCTK) công bố tại cuộc họp báo trực tuyến mới đây cho thấy, sáu tháng đầu năm 2020, tổng sản phẩm trong nước (GDP) ước tính tăng 1,81% so cùng kỳ, là mức thấp nhất trong 10 năm qua. Riêng quý II-2020, nền kinh tế không rơi vào tình trạng tăng trưởng âm nhưng GDP ước tính chỉ tăng trưởng 0,36% so cùng kỳ, thấp nhất trong gần 30 năm qua và cũng ở dưới mức kịch bản thấp nhất mà TCTK dự báo. 

Phó Tổng cục trưởng phụ trách TCTK Nguyễn Thị Hương cho biết, đặt trong bối cảnh dịch Covid-19 bùng phát mạnh và tác động nghiêm trọng đến các quốc gia trên thế giới, kinh tế Việt Nam vẫn đạt mức tăng trưởng khá là điều đáng ghi nhận. Động lực chính cho tăng trưởng kinh tế vẫn là công nghiệp chế biến, chế tạo và các ngành dịch vụ thị trường. Sản xuất công nghiệp chịu ảnh hưởng từ dịch Covid-19, cho nên đạt mức tăng thấp nhất so với mức tăng cùng kỳ 10 năm qua. Tuy nhiên do dịch sớm được kiểm soát, các lĩnh vực của nền kinh tế đang từng bước hoạt động bình thường trở lại, sản xuất công nghiệp có sự khởi sắc và dần lấy lại đà tăng trưởng cao từ tháng 5.

Đáng lưu ý, sau hai tháng nới lỏng và gỡ bỏ các biện pháp giãn cách xã hội, các hoạt động kinh tế - xã hội đang dần được khôi phục. Số doanh nghiệp (DN) thành lập mới trong tháng 6 tiếp tục khởi sắc với 13.700 DN, tăng 27,9% so tháng trước. Bên cạnh đó, kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của các DN ngành chế biến, chế tạo cũng cho thấy các DN kỳ vọng tình hình sản xuất, kinh doanh của quý III sẽ khả quan hơn. Hoạt động ngân hàng, bảo hiểm, chứng khoán gặp nhiều khó khăn do chịu ảnh hưởng tiêu cực của dịch Covid-19 nhưng cũng đang có dấu hiệu tích cực từ sự phục hồi của kinh tế vĩ mô trong nước khi đang được kiểm soát hiệu quả. Vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện sáu tháng đầu năm 2020 tăng 3,4% so cùng kỳ, tốc độ tăng vốn thực hiện từ nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) tháng 6 và sáu tháng đầu năm đều đạt mức cao nhất trong giai đoạn 2016 - 2020. 

Đây là tín hiệu tích cực phản ánh kết quả việc Chính phủ thực hiện quyết liệt các giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Thu, chi NSNN trong 15 ngày đầu tháng 6 đạt kết quả tích cực do công tác kiểm soát dịch Covid-19 được thực hiện tốt và có hiệu quả, các hoạt động sản xuất, kinh doanh của nền kinh tế trong tháng 6 từng bước trở lại trạng thái bình thường.

Vụ trưởng thống kê Hệ thống Tài khoản quốc gia (TCTK) Dương Mạnh Hùng đánh giá, triển vọng kinh tế sáu tháng cuối năm sẽ khả quan hơn nửa đầu năm, thể hiện qua ba góc độ. 

Thứ nhất, dư địa giải ngân đầu tư công vẫn còn rất lớn. Nếu hoàn thành việc giải ngân 100% vốn đầu tư công đã bố trí cho cả năm, GDP năm 2020 sẽ tăng thêm 0,42 điểm phần trăm. Đồng thời, vốn đầu tư công sẽ chủ yếu đi vào lĩnh vực cơ sở hạ tầng, tạo vốn mồi cho những dòng vốn và giá trị sản xuất khác. 

Thứ hai, tăng trưởng dư nợ tín dụng hiện mới chỉ đạt 2,45% so với mục tiêu cả năm 13% đến 14%, cho thấy còn nhiều dư địa tăng trưởng cho hai quý còn lại. Thứ ba, khảo sát xu hướng kinh doanh của cộng đồng DN do TCTK thực hiện cho thấy có tới hơn 80% DN đánh giá tình hình kinh doanh trong quý III sẽ ổn định hoặc tốt hơn so với trước đó, chỉ có 19,4% DN dự báo sẽ khó khăn hơn. Tuy nhiên, ông Hùng cho rằng, mục tiêu tăng trưởng 6,8% là nhiệm vụ vô cùng khó khăn, nếu không muốn nói là bất khả thi trong bối cảnh dịch vẫn còn diễn biến phức tạp, làm đứt gãy chuỗi cung ứng trên toàn cầu. Bởi nếu muốn đạt được mục tiêu nêu trên, hai quý cuối năm phải tăng trưởng hơn 10%.

Về tình hình lạm phát, TCTK cho biết, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân sáu tháng đầu năm 2020 đã tăng 4,19% so cùng kỳ và là mức tăng cao nhất trong 5 năm trở lại đây. Lạm phát cơ bản bình quân sáu tháng đầu năm cũng tăng 2,81% so bình quân cùng kỳ. Trong đó, giá thịt lợn chiếm tới gần 2/3 yếu tố cấu thành mức tăng CPI. 

Tuy nhiên, lạm phát vẫn trên đà giảm từ đầu năm và mục tiêu kiềm chế lạm phát ở mức 4% cho cả năm là khả thi, nếu Chính phủ tập trung triển khai quyết liệt, đồng bộ các giải pháp phòng, chống dịch tả lợn châu Phi, không để phát sinh ổ dịch mới; khuyến khích các cơ sở, DN chăn nuôi lớn, có kỹ thuật, kinh nghiệm phòng, chống dịch bệnh đẩy nhanh tiến độ và quy mô tái đàn phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước và giảm giá thịt lợn góp phần kiểm soát lạm phát.

Phó Tổng cục trưởng phụ trách TCTK Nguyễn Thị Hương nhấn mạnh: Dịch Covid-19 tuy đã cơ bản được khống chế ở Việt Nam nhưng còn diễn biến phức tạp trên thế giới, ảnh hưởng tiêu cực đến các ngành kinh tế, gây áp lực cho mục tiêu kiểm soát lạm phát, tình trạng thất nghiệp, thiếu việc làm tăng cao sẽ ảnh hưởng đến an sinh xã hội. 

Để thúc đẩy tăng trưởng, Chính phủ cần tiếp tục thực hiện quyết liệt các giải pháp phòng, chống dịch Covid-19, không để dịch lây lan, bảo đảm an toàn sức khỏe cho người dân, chủ động có giải pháp ngăn ngừa làn sóng Covid-19 thứ hai có khả năng diễn ra trong thời gian tới. Về giải pháp điều hành, TCTK đề xuất Chính phủ tiếp tục cải cách quy trình, thủ tục để DN tiếp cận các chính sách hỗ trợ đơn giản, thuận tiện, kịp thời. Đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công kế hoạch năm 2020, tháo gỡ khó khăn cho các dự án chậm giải ngân, đặc biệt là các dự án trọng điểm, quy mô lớn, có sức lan tỏa nhằm thực hiện đột phá chiến lược về kết cấu hạ tầng, nâng cao năng lực sản xuất của nền kinh tế. 

Bên cạnh đó, cần kích cầu đầu tư trong khối DN sản xuất cho xuất khẩu để chủ động nguồn hàng khi thị trường các nước trên thế giới mở lại bình thường và tận dụng cơ hội từ Hiệp định Thương mại tự do châu Âu - Việt Nam có hiệu lực từ tháng 8-2020. 

Điều hành chính sách tiền tệ, lãi suất, tỷ giá linh hoạt, phù hợp với diễn biến thị trường trong nước và quốc tế, phối hợp hài hòa với chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát, hỗ trợ sản xuất, kinh doanh và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Cùng với đó, theo dõi chặt chẽ tình hình thời tiết, chủ động phương án phòng, chống thiên tai, cảnh báo mưa lũ, sạt lở, tác động của hạn hán, xâm nhập mặn nhằm hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại tới sản xuất và cuộc sống của người dân.