Còn nhiều vướng mắc
Hết năm 2020, Yên Bái có 503 HTX hoạt động trên nhiều lĩnh vực. Những năm qua, khu vực kinh tế tập thể (KTTT) mà nòng cốt là các HTX đã đóng góp không nhỏ vào sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Tính riêng năm 2020, doanh thu bình quân của một HTX đạt 2 tỷ đồng, lợi nhuận bình quân đạt 374 triệu đồng. Các HTX nộp ngân sách 36 tỷ đồng, tăng 2,8% so với năm 2019. Khu vực KTTT đã giải quyết việc làm thường xuyên cho 8.100 lao động với mức thu nhập bình quân đạt 5 triệu đồng/người/tháng.
Dù vậy, toàn tỉnh vẫn còn 93 HTX yếu kém đã ngừng hoạt động, chưa tổ chức lại hoặc giải thể theo Luật HTX 2012. Tuy nhiên, việc giải thể cũng như tổ chức lại các HTX này gặp nhiều vướng mắc nhất định.
Ông Đỗ Nhân Đạo - Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết: "Nguyên nhân chính khiến việc giải thể các HTX này gặp khó khăn là do bất cập trong xử lý tài sản, đặc biệt là tài sản không chia của các HTX (bao gồm tài sản của Nhà nước và tài sản tích lũy của HTX).
Cùng đó, công nợ của HTX còn tồn đọng trước đây, bao gồm nợ thuế, nợ các khoản phải nộp Nhà nước, nợ các tổ chức tín dụng, nợ các thành viên… và nhiều HTX đã ngừng hoạt động từ lâu, lãnh đạo HTX không còn ở địa phương, hồ sơ tài liệu có liên quan bị thất lạc; thiếu một số hướng dẫn thủ tục đăng ký chuyển đổi HTX sang doanh nghiệp và các loại hình kinh tế khác".
Qua kiểm tra, rà soát của Liên minh HTX tỉnh và các địa phương, có 67 HTX nợ đọng thuế, nợ thành viên, nợ tổ chức tín dụng; 12 HTX còn vướng mắc về tài sản trên đất và quyền sử dụng đất từ nhiều nguồn khác nhau gây khó khăn trong bàn giao hoặc thanh lý tài sản. Ngoài ra, còn nhiều HTX không thành lập được hội đồng giải thể do thiếu người đại diện; sổ sách, hồ sơ, giấy tờ, con dấu, giấy đăng ký HTX bị thất lạc hoặc bị mất nên khó có thể tiến hành giải thể HTX.
Đáng chú ý, trong số các HTX "hữu danh vô thực” kể trên, nhiều HTX hội đủ những yếu tố như đã đề cập nên rất gian nan trong việc giải thể, điển hình như: HTX Minh Thành (Yên Bình), HTX Liên Thành (Lục Yên), HTX Tân Thượng (thị xã Nghĩa Lộ), HTX Nậm Kim (Mù Cang Chải), HTX Hưng Thuận (Trấn Yên).
Quyết liệt vào cuộc
Xác định rõ vai trò, vị trí to lớn của HTX, thời gian qua, tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên và người dân về KTTT, HTX; ban hành các cơ chế, chính sách.
Đồng thời hoàn thiện các khuôn khổ pháp lý để phát triển kinh tế hợp tác trên địa bàn; nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước đối với HTX gắn với công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp trong phát triển HTX; xây dựng, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới tiêu biểu, hoạt động hiệu quả trên địa bàn tỉnh; xây dựng và thực hiện tốt chính sách đào tạo và thu hút cán bộ có trình độ cao đẳng, đại học trở lên về làm việc tại HTX. Cùng đó, tăng cường các giải pháp xử lý đối với HTX hoạt động kém hiệu quả.
Dưới sự chỉ đạo của UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo Phát triển KTTT tỉnh, Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Liên minh HTX tỉnh các sở, ngành liên quan về các địa phương rà soát, đánh giá hoạt động của các HTX. Từ đó, xác định rõ nguyên nhân, có giải pháp cụ thể hướng dẫn, hỗ trợ phù hợp.
Đối với các HTX vẫn còn khả năng tiếp tục tổ chức hoạt động, các địa phương chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn có liên quan hướng dẫn, giúp đỡ HTX hoàn thiện hồ sơ, thực hiện thủ tục đăng ký, tổ chức lại theo Luật HTX năm 2012; tập trung kiện toàn bộ máy tổ chức của HTX cũng như định hướng, hỗ trợ xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh phù hợp với từng đơn vị theo hướng chuyển dịch, cơ cấu lại ngành nghề hoạt động, sản xuất căn cứ vào định hướng phát triển kinh tế - xã hội và lợi thế của từng địa phương, từng HTX nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX, tạo thêm việc làm, tăng thu nhập cho thành viên và hỗ trợ cho kinh tế hộ, kinh tế trang trại phát triển.
Đối với các HTX đã ngừng hoạt động lâu ngày, thực hiện vận động, hỗ trợ và hướng dẫn giải thể tự nguyện hoặc hỗ trợ chuyển đổi sang loại hình kinh doanh khác. Đối với các HTX vi phạm Luật HTX 2012 (không hoạt động trong 12 tháng liên tục hoặc không tổ chức đại hội thành viên thường niên trong 18 tháng liên tục mà không có lý do), Sở Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Liên minh HTX tỉnh, Sở Tài chính, cơ quan thuế và các sở, ngành liên quan và UBND các huyện, thị xã, thành phố, chỉ đạo phòng tài chính - kế hoạch, cơ quan thuế địa phương và các tổ chức, cá nhân có liên quan thực hiện giải thể bắt buộc.
Riêng với các khoản nợ đọng, tỉnh đang tiếp tục đề nghị Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các bộ, ngành liên quan xem xét, nghiên cứu phương án khoanh nợ, xóa nợ thuế, nợ các tổ chức tín dụng… tạo điều kiện xử lý dứt điểm việc giải thể hoặc chuyển sang loại hình khác đối với HTX ngừng hoạt động trong thời gian dài. Ngoài ra, thủ tục giải thể bắt buộc đối với các HTX hiện nay rất phức tạp đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu, kiến nghị điều chỉnh, bổ sung Luật HTX năm 2012 cho phù hợp với thực tiễn.
"Theo Điều 54, Luật HTX 2012, nếu HTX muốn giải thể thì phải thành lập được hội đồng giải thể gồm: Đại diện hội đồng quản trị, ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên, ban điều hành và thành viên HTX. Hơn nữa, trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày ra quyết định giải thể, hội đồng giải thể phải có trách nhiệm thực hiện các công việc gồm: Thông báo về việc giải thể tới cơ quan quản lý Nhà nước đã cấp giấy chứng nhận đăng ký cho HTX; đăng báo địa phương nơi HTX hoạt động trong 3 số báo liên tiếp về việc giải thể; thông báo tới các tổ chức, cá nhân có quan hệ kinh tế với HTX về việc giải thể và thời hạn thanh toán nợ, thanh lý các hợp đồng, xử lý tài sản và vốn chung của HTX”. |
Văn Thông