Gần 1 tháng nay, anh Nguyễn Văn Thắng, phường Nguyễn Thái Học (thành phố Yên Bái) như ngồi trên đống lửa khi gia đình anh đào móng xây nhà. Đưa tay chỉ vào “công trình thế kỷ” của gia đình còn ngổn ngang cốt pha đổ móng nhà, anh bần thần: “ Suốt cả tuần nay, hai vợ chồng đi tìm mua gạch ở khắp nơi mà không được, mình xếp hàng mấy ngày ở Công ty cổ phần Vật liệu xây dựng (Xuân Lan) mà chẳng có hy vọng mua được. Hai vợ chồng công chức Nhà nước, gom góp mãi, cộng thêm vay mượn gia đình, bạn bè được hơn 300 triệu đồng làm căn nhà 2 tầng. Định khởi công từ giữa năm ngoái nhưng cứ chần chừ không làm, giờ giá vật liệu xây dựng (VLXD) thế này, ngần ấy tiền chắc chỉ đủ làm một tầng”.

Gia đình anh Thắng chỉ là một trong nhiều trường hợp chịu ảnh hưởng trực tiếp của cơn “bão giá”. Thậm chí, có nhiều công trình xây dựng khi đưa ra đấu thầu đã phải huỷ do nguyên nhân tăng giá VLXD. Thông thường, qua rằm tháng Giêng, nhiều công trình, dự án mới khởi công xây dựng nên trong thời gian này hàng năm giá VLXD tăng nhẹ. Nhưng riêng năm nay, việc giá tăng đột biến ở nhóm hàng VLXD không theo qui luật. Gạch xây tăng mạnh nhất, thép tăng 90%. Trước tết Nguyên đán, gạch xây 460 - 480 đồng/viên, nay lên 1000 - 1.200 đồng/viên; cát tăng gấp đôi; sắt O 6, O 8 tăng gần 5 triệu đồng/tấn; xi măng từ 800.000 đồng tăng 900.000 đồng/tấn…

Ông Trần Văn Quang, chủ thầu xây dựng ở huyện Yên Bình cho biết: “Chúng tôi nhận 5 công trình, mỗi công trình dự toán khoảng 700 triệu đồng. Do giá VLXD tăng cao nên đang hết sức khó khăn. Công trình chuẩn bị hoàn thiện cũng phải ngừng thi công. Riêng gạch xây, mấy ngày nay lùng khắp nơi, đã vào cả Văn Chấn, Nghĩa Lộ cũng không thể mua được”.

Trao đổi với chúng tôi, ông Quang khẳng định, Doanh nghiệp phải đặt chữ tín lên hàng đầu. Theo ông, thì bài học rút ra qua các đợt tăng giá VLXD lần này để tránh rủi ro cho nhà thầu, đó là nhận thi công theo thời điểm. Khảo sát các điểm bán VLXD và trang trí nội thất ở thành phố Yên Bái cho thấy các cửa hàng không dám nhận tiền đặt cọc của khách hàng. Chủ cửa hàng đại lý VLXD trên đường Điện Biên, chị Nguyễn Thị Thảo phân trần: “Từ tết đến nay, giá VLXD tăng mạnh, lượng khách hàng theo đó cũng giảm hơn so với năm trước. Kinh doanh VLXD gần 10 năm, chưa năm nào tôi thấy giá VLXD tăng mạnh như năm nay. Có khi buổi sáng bán ra, chiều mua vào cao hơn giá bán ra buổi sáng. Giá biến động liên tục thế này nên khách có nhu cầu mua thì chúng tôi chở đến chứ không dám nhận tiền đặt cọc như trước đây”.

Phòng kinh doanh nhiều công ty sản xuất VLXD của tỉnh trong thời gian qua đã cam kết không tăng giá bán. Xi măng PC 30 Yên Bái bán tại nhà máy giá 800 nghìn đồng/tấn; xi măng PC 40 giá 850 nghìn đồng/tấn; gạch Xuân Lan đặc giá 1419 đồng/viên ; gạch lỗ giá 968 đồng/viên...nhưng thực tế giá bán lẻ ngoài thị trường tự do cứ tăng vùn vụt. Dạo quanh các cửa hàng bán VLXD trên địa bàn thành phố đều có giá cao hơn giá bán ở nhà máy rất nhiều, xi măng PC 30 Yên Bái bán giá 950 nghìn đồng/tấn đến 1.000 đồng/tấn tại thành phố Yên Bái; gạch lỗ Xuân Lan bán giá 1.400 đồng/viên đến 1.700 thậm chí là 2.000 đồng/viên; gạch đặc 1.700 đồng/viên...

Tìm hiểu về vấn đề  này, một cán bộ lâu năm trong ngành xây dựng cho biết, do chênh lệch giá giữa nhà máy và các đại lý bên ngoài  nên những đầu nậu đã đầu cơ ghim hàng. Theo ông này, thì rất khó để bắt tận tay việc đầu cơ ghim hàng, vì đại lý, đầu nậu không thuê kho để dự trữ VLXD, khi khách hàng có nhu cầu mua với giá đã được thoả thuận, đại lý chỉ việc điều xe chở thẳng đến công trường. Cho nên khi thị trường biến động về giá, việc quyết định bán ở mức nào sẽ do chính các đại lý này chi phối và cuối cùng thì người tiêu dùng phải gánh chịu.   

Hiện nay, đang vào mùa xây dựng, do vậy, nhu cầu tiêu thụ VLXD khá lớn. Trong khi chờ những động thái từ Chính phủ nhằm tránh lạm phát, kiềm chế việc tăng giá VLXD, cùng với việc tiếp tục đẩy mạnh sản xuất các mặt hàng VLXD, các chủ thầu, chủ đầu tư chủ động phối hợp, tìm ra biện pháp tốt nhất, tháo gỡ khó khăn, bảo đảm tiến độ thi công các công trình, đặc biệt là các công trình trọng điểm.

Các ngành chức năng tăng cường kiểm tra các công ty sản xuất, cửa hàng kinh doanh VLXD thực hiện việc yết giá, đôn đốc các nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công, kiểm tra chặt chẽ và hạn chế tối đa tình trạng sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng nhái, các sản phẩm kém chất lượng lưu thông trên thị trường, tình trạng đầu cơ găm hàng, tăng giá, gây biến động thị trường VLXD, làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người tiêu dùng.

Quang Thiều