Khai thác tiềm năng, lợi thế

Toàn tỉnh đang có 281 HTX tăng 5,2% so với cùng kỳ năm trước. Các HTX chủ yếu thuộc các lĩnh vực dịch vụ nông nghiệp, công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ điện, xây dựng, thương mại, giao thông vận tải, quĩ tín dụng nhân dân và chăm sóc sức khoẻ cộng đồng. Chỉ riêng trong 6 tháng đầu năm đã có 13 HTX mới được thành lập, chủ yếu tập trung vào làm dịch vụ nông nghiệp, chế biến các sản phẩm nông nghiệp như gỗ, quế, chè.

Số lượng các HTX mới thành lập ngày một nhiều, thể hiện rõ một hành lang pháp lý thông thoáng ở Yên Bái. Nhiều HTX đã phát huy nội lực, mạnh dạn đầu tư mở rộng sản xuất, kinh doanh và tích cực tìm kiếm thị trường. Chính những yếu tố trên, đã tạo động lực cho các HTX ra đời nhiều hơn để khai thác các lợi thế so sánh như: điều kiện tự nhiên, mặt nước hồ rộng lớn, khoáng sản phong phú, thổ nhưỡng phù hợp với một số cây công nghiệp như quế, chè và tiềm năng lao động dồi dào...

Đa số các HTX chủ động phát huy nội lực duy trì sản xuất kinh doanh. Một số HTX còn mạnh dạn đầu tư thêm nhà xưởng mở rộng sản xuất kinh doanh. Các HTX nông, lâm nghiệp và dịch vụ tích cực cung cấp phân bón, vật tư cho nông dân sản xuất. Các HTX chế biến chè đầu tư hàng tỷ đồng cho đầu tư thêm thiết bị máy móc. Điển hình như HTX Dịch vụ tổng hợp Tân Thịnh (Văn Chấn) đầu tư trên 2 tỷ đồng mua thiết bị chế biến chè đen. HTX Chế biến chè Hương Lý (Yên Bình) đầu tư 1,5 tỷ đồng xây dựng nhà máy chè có công suất 9 tấn/ngày. HTX Hợp Nhất (Trấn Yên) đầu tư gần 1 tỷ đồng mua thêm phương tiện vận tải. Các HTX quản lý điện nông thôn vẫn vận hành hiệu quả bảo đảm cung cấp đủ điện sinh hoạt cho nhân dân.

Hoạt động của các quỹ tín dụng  tuy có khó khăn do diễn biến bất thường trên thị trường tài chính, nhưng do tích cực nắm bắt thông tin, có chính sách thu hút tiền gửi nên hoạt động kinh doanh đã ổn định. Các quĩ tiếp tục phát triển thành viên, nâng tổng số thành viên lên 14.504 người, huy động được 101 tỷ đồng cho 4.459 lượt thành viên vay với doanh số cho vay trên 82 tỷ đồng tăng 18% so với cùng kỳ. Điều đáng ghi nhận là các HTX phát triển đã tạo việc làm thường xuyên cho 5.500 lao động có thu nhập ổn định. Doanh thu 6 tháng ước đạt 150 tỷ tăng 25% so với cùng kỳ, hết tháng 5 nộp ngân sách gần 3,6 tỷ đồng.

Nguyên nhân và giải pháp

Một điều dễ nhận thấy là hiện nay về phía các cơ quan quản lý nhà nước, một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên, xã viên nhận thức về bản chất, vai trò, tính tất yếu khách quan của kinh tế tập thể chưa đầy đủ; chưa hiểu đúng bản chất của HTX kiểu mới; không thấy được yêu cầu phải phát triển HTX trong nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế; cấp ủy, chính quyền một số địa phương chưa thực sự quan tâm tới kinh tế tập thể; công tác quản lý nhà nước đối với HTX của các cấp, các ngành chưa thực hiện đầy đủ theo tinh thần nghị quyết; đội ngũ cán bộ theo dõi kinh tế tập thể ở các ngành, huyện thị chủ yếu kiêm nhiệm nên hạn chế tới tham mưu, chỉ đạo; cấp xã, phường, thị trấn chưa nơi nào bố trí cán bộ theo dõi kinh tế tập thể song ngược lại; một số nơi cấp ủy, chính quyền còn can thiệp quá sâu vào tổ chức hoạt động của HTX...

Hiện nay các HTX đều có qui mô nhỏ bé. Trong tổng số 281 HTX chỉ có khoảng 30% có doanh thu 1 tỷ đồng trở lên. Sức cạnh tranh của các HTX còn yếu; trình độ chưa cập với yêu cầu đặt ra; hiện mới có 2% có trình độ đại học, 43 % trung học, 59% THPT, 22% PTCS còn lại đều chưa qua đào tạo. Vốn điều lệ của các HTX đều thấp, nhất là các HTX nông nghiệp. Còn nhiều xã viên không góp vốn, nhiều HTX không đủ điều kiện tiếp cận các nguồn vốn tín dụng ở các ngân hàng thương mại.

Do đội ngũ cán bộ khoa học trong các HTX hầu như chưa có, lao động chủ yếu là lao động thủ công nên các HTX không có khả năng tiếp cận khoa học công nghệ cao vào sản xuất cũng như xúc tiến thương mại. Công tác tổ chức và quản lý của các HTX còn hạn chế, chế độ kế toán thống kê còn lỏng lẻo, sổ sách kế toán chưa đầy đủ, công tác kiểm soát trong HTX bị buông lỏng, nhiều HTX không biết hạch toán. Một nguyên nhân khách quan nữa là, Yên Bái xa các trung tâm kinh tế lớn của cả nước, không cửa khẩu, không cảng biển nên hạn chế về giao lưu kinh tế, khó khăn trong thu hút đầu tư. Chính những điều trên đã lý giải, vì sao trong tổng số 281 HTX hiện ở Yên Bái chỉ có 48% số đơn vị làm ăn khá giỏi? 

Để các HTX phát triển, phấn đấu đưa số HTX làm ăn khá, giỏi từ 48% lên 50%, ông Đào Duy Vượng – Chủ tịch Liên minh các HTX tỉnh Yên Bái cho biết: “Liên minh HTX đã tham mưu cho tỉnh ban hành Chỉ thị 22 về củng cố các HTX yếu kém, giải thể tự nguyện và bắt buộc đối với các HTX không còn khả năng hoạt động; tập trung đào tạo ngắn hạn, dài hạn nâng cao trình độ quản lý cho cán bộ HTX; hiện Liên minh đã và đang đào tạo 300 người tại các trường trung học, đại học chính qui và hệ tại chức; hỗ trợ các HTX thực hiện các dự án, chương trình thông qua nguồn vốn phát triển mở rộng có trọng tâm, trọng điểm như: chè Tân Thịnh (Văn Chấn) được cho vay hỗ trợ 1 tỷ đồng, HTX Chế biến chè Hương Lý được hỗ trợ cho vay 700 triệu đồng… Liên minh HTX không chỉ là chỗ dựa về vật chất, tinh thần thông qua các phong trào thi đua mà còn đứng ra bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho các thành viên”.

Với giải pháp sát thực, hi vọng các HTX sẽ tiếp tục được củng cố và phát triển mạnh mẽ góp phần quan trọng vào thực hiện mục tiêu xoá đói giảm nghèo, phát triển đất nước.

Đào Minh