Năm năm qua, ngành tài nguyên và môi trường Yên Bái đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành Luật Khoáng sản. Trên cơ sở đó, ngành đã xây dựng và ban hành Hướng dẫn số 404/HD - STNMT hướng dẫn một số nội dung của quy định về quản lý các hoạt động khoáng sản trên địa bàn để thay thế các văn bản về quản lý hoạt động khoáng sản cho phù hợp với Luật Khoáng sản và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Khoáng sản, góp phần tăng cường hiệu lực quản lý, bảo vệ tài nguyên và hoạt động khoáng sản trên địa bàn.

Song song, công tác quy hoạch và khoanh định các khu vực cấm hoạt động khoáng sản được làm tốt. Ngành đã xây dựng quy hoạch phân vùng hoạt động khoáng sản Yên Bái giai đoạn 2006 - 2010; quy hoạch thăm dò, khai thác đá vôi trắng giai đoạn 2006 - 2010 và định hướng đến 2015 tại huyện Lục Yên; quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường và than bùn giai đoạn 2007 - 2015.

Trên cơ sở Luật Khoáng sản và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ,  của UBND tỉnh, ngành đã lấy ý kiến các ngành để khoanh định 604 khu vực đề nghị cấm, tạm cấm hoạt động khoáng sản. Để nguồn khoáng sản được khai thác tốt, công tác tiếp nhận hồ sơ cấp phép được thực hiện đúng quy trình. Đặc biệt từ năm 2007 đến nay, công tác tiếp nhận và xử lý hồ sơ được thực hiện theo cơ chế "một cửa" thông qua bộ phận tiếp nhận và trả kết quả.

Quá trình thẩm định hồ sơ xin cấp phép được phối hợp với các ngành liên quan, các địa phương bảo đảm đúng Luật. Yên Bái hiện có 99 đơn vị được cấp 164 giấy phép khai thác khoáng sản với 164 điểm mỏ, trong đó Bộ Tài nguyên - Môi trường cấp 5 giấy phép khai thác với quy mô công nghiệp; UBND tỉnh cấp 159 giấy phép khai thác, giấy phép gia hạn, giấy phép chuyển nhượng cho 94 đơn vị quy mô nhỏ.

Công tác thanh tra, kiểm tra và tuyên truyền phổ biến pháp luật về hoạt động khoáng sản được duy trì thường xuyên, hiệu quả. Những vi phạm pháp luật về khoáng sản của các doanh nghiệp như: khai thác vượt ngoài diện tích được cấp, không tuân thủ thiết kế mỏ... đã được phát hiện và xử lý kịp thời.

Nhờ quản lý chặt chẽ nguồn tài nguyên nên việc thu thuế tài nguyên từ hoạt động khoáng sản đã đóng góp đáng kể cho ngân sách Nhà nước. Cụ thể năm 2005 là 4 tỷ 338 triệu đồng, năm 2006 là 6 tỷ 032 triệu đồng, năm 2007 là 6 tỷ 626 triệu đồng và quý I năm 2008 là 1 tỷ 420 triệu đồng. Ngoài ra, các doanh nghiệp hoạt động khoáng sản trên địa bàn còn có những đóng góp để bảo đảm quyền lợi cho nhân dân nơi có khoáng sản khai thác.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác quản lý Nhà nước về khoáng sản ở Yên Bái còn những vấn đề tồn tại cần khắc phục. Để có cơ sở pháp lý giải quyết các vấn đề liên quan đến hoạt động khoáng sản, trong thời gian tới, UBND tỉnh cần chỉ đạo các ngành liên quan lập quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản nằm ngoài quy hoạch của cả nước đã được Chính phủ phê duyệt; cần có cơ chế tài chính phù hợp trong hoạt động khoáng sản, trong đó Nhà nước có quyền định đoạt và hưởng lợi từ nguồn tài nguyên thông qua chính sách tài chính trong hoạt động khoáng sản như: cấp giấy phép, chế biến khoáng sản...

Nhà nước cũng có quyền điều tiết phần giá trị tăng thêm từ các hoạt động khoáng sản mà không do đầu tư của người được phép hoạt động khoáng sản mang lại bảo đảm lợi ích của Nhà nước, lợi ích địa phương có khoáng sản và lợi ích của doanh nghiệp hoạt động khoáng sản. Có như vậy, công tác quản lý Nhà nước về tài nguyên khoáng sản trên địa bàn mới ngày càng hiệu quả và tài nguyên khoáng sản thực sự là nguồn lực đẩy nhanh phát triển kinh tế địa phương.

P.V