Nhà nhà xuống đồng

8h sáng mồng 5 tết, sau lễ ra quân trồng cây đầu xuân, anh Hà Đức Thuy – Trưởng phòng Kinh tế thị xã vỗ vai tôi hỏi nhỏ: “Chú mày, vi hành đầu xuân cùng bà con xuống đồng nhé”. Không bỏ lỡ cơ hội, tôi leo ngay lên xe. Khắp cánh đồng Nghĩa Lộ rộn rã tiếng máy cày, trai làng, gái bản nhộn nhịp thu ngô về nhà, gánh mạ ra đồng. Anh Hà Văn Tâm ở tổ 5 phường Tân An lau mồ hôi, đổi lái máy bừa cho con trai phấn khởi nói: “Tất bật nhưng vui lắm, nhà có 5000m2 ruộng, 7 lao động mà vẫn thiếu người. Máy xát bây giờ để không ở nhà vì không có người làm, cả nhà dồn hết ra đồng. Nhà nào cũng vậy, ngô thu đến đâu cấy ngay đến đấy, mình đã đầu tư hơn 10 triệu đồng để mua máy cày vừa phục vụ sản xuất vừa làm dịch vụ cày bừa tăng thu nhập. Hôm nay không dám nhận cày bừa cho ai cả, còn từ hôm ông Táo lên trời đến giờ máy được nghỉ có 3 ngày tết thôi. Cứ 1000m2 ruộng mình chỉ lấy 90.000 đồng thôi, làm giúp bà con là chính”. Năm 2008, thời tiết không thuận lợi nhưng gia đình anh vẫn đạt năng suất 6 tạ lúa/1000m2 ruộng. Vụ chiêm xuân này, anh trồng toàn bộ bằng giống lúa lai chất lượng cao HYT 100 do Trung tâm nghiên cứu và Phát triển lúa thuộc Viện Cây lương thực và thực phẩm Việt Nam cung cấp giống vừa được thị xã đưa vào gieo trồng năm 2008, năng suất đạt 12,8 tấn/ha/năm. Nếu đạt năng suất và giá trị cao hơn các giống lúa trước các vụ tiếp theo, anh Tâm và bà con trong bản sẽ chuyển hẳn sang làm lúa HYT 100.

Trưởng phòng Kinh tế thị xã - Hà Đức Thuy cho biết: vụ này, toàn thị gieo trồng hơn 705 ha lúa, trước khi bước vào vụ sản xuất, Phòng đã phối hợp với các ngành hữu quan, các trạm, trại và cửa hàng dịch vụ, UBND xã, phường hướng dẫn cho nông dân về cơ cấu giống lúa, khung thời vụ, kỹ thuật thâm canh lúa vụ chiêm xuân. Theo đó, Trạm Giống Nghĩa Văn và Công ty Giống Triều Xuân cùng nhiều đơn vị khác đã cung ứng đủ giống và vật tư phân bón cho bà con nông dân. Năm nay khung thời vụ được chia làm hai trà, trà I bắt đầu gieo ngày 22/12/2008 và kết thúc cấy vào 5/1/2009; trà II từ 5-10/1 và kết thúc cấy vào 10/2/2009. Phòng Kinh tế đã cử cán bộ chỉ đạo kiên quyết không cho nông dân gieo và cấy vào những ngày nhiệt độ dưới 15 độc. Hiện nay toàn thị xã đã xuống giống 27.537 kg lúa lai Trung Quốc chất lượng cao, 7.100 kg lúa thuần và 18.247 kg giống N.ưu 69, giống Nghi Hương 2308 theo chương trình 500 ha lúa chất lượng cao của thị xã.

Anh Thuy cho biết: khó khăn lớn nhất là do diễn biến thời tiết từ năm trước làm lệch thời vụ nên gần 100 ha ngô còn non chưa đến thời gian thu hoạch nên không giải phóng được đất làm vụ chiêm. Phòng đã hướng dẫn nông dân thu hoạch khi cây ngô chưa khô lá bi thì để nguyên bắp, chặt cả cây về nhà để 7-10 ngày ngô sẽ chín sinh lý lúc đó mới bẻ bắp đem phơi để cất giữ.

Phó chủ tịch UBND phường Tân An – Hoàng Xuân Đức nói: “Bằng phương pháp này mà sau 3 ngày tết, nông dân trong phường đã ra đồng thu hoạch xong cơ bản diện tích ngô để làm vụ chiêm. Lợi thế của phường là có HTX nông nghiệp An Hòa cung ứng toàn bộ giống, vật tư phân bón cho bà con nên hơn 171 ha ruộng vụ này thì gần 70% đã xong ở khung trà I, trong đó khoảng 60% diện tích là giống N.ưu 69, vụ này phường thực hiện khoảng 120 ha trong 500 ha lúa chất lượng cao toàn thị xã và mục tiêu của Tân An sẽ đạt 6,6 - 7 tấn/ha vụ này”.

Xế trưa, nắng vàng trải khắp cánh đồng nhưng ruộng trên, đồng dưới vẫn rộn rã tiếng máy, tiếng cười trong nhịp điệu hối hả vào vụ mới. Trên xứ đồng Nghĩa An – Phó chủ tịch UBND xã Vì Ngọc Trình cũng đang lấm lem bùn đất tất bật với công việc nhà nông nhưng vẫn vui vẻ tâm sự: “Ngày xuống đồng mở hội cấy cày, tối lại về mở hội múa xòe xuân phấn khởi lắm! Đến rằm là Nghĩa An sẽ cấy xong toàn bộ hơn 125 ha. Làm ruộng thời nay người không nghỉ, đất không bỏ hoang đâu, đố anh tìm thấy ruộng nào bỏ không đấy?”.

Hướng tới “cánh đồng 70 triệu”

Vẫn giọng nhỏ nhẹ, anh Thuy nói: “Năm 2008, mặc dù thời tiết rất tệ cho sản xuất nông nghiệp, nhưng Nghĩa Lộ vẫn đạt mức thu nhập 60 triệu đồng/ha đất canh tác. Để đạt mục tiêu 9.100 tấn sản lượng lương thực có hạt và 70 triệu đồng/ha đất canh tác như nghị quyết HĐND thị xã đề ra, ngay trong vụ này Phòng Kinh tế đang thực hiện nhiều mô hình, dự án thâm canh đồng ruộng, đó là chính thức đưa 500 ha ruộng vào thực hiện Dự án “Sản xuất lúa hàng hóa năng suất chất lượng cao” thực hiện 7/7 xã, phường. Giống gieo trồng sẽ là các giống lúa lai, lúa thuần chất lượng cao phù hợp với đồng đất và trình độ canh tác của nông dân Nghĩa Lộ như các giống: HYT 100, HYT 102, HYT 103, giống lúa thuần CLC… Qua hai vụ làm thử nghiệm năm 2008 cho thấy 4 giống đã lựa chọn là HYT 100, HYT 103, TL6, N.98 có ưu điểm vượt trội và thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất bình quân đạt từ 11-13,6 tấn/ha”.

Tiếp đó là mô hình đưa giống lúa Nghi Hương 2308, là giống lúa có khả năng kháng bệnh và thích ứng với thay đổi thời tiết đột ngột tốt, qua hai năm trồng thử nghiệm năng suất cao hơn từ 2,7 – 18% so với các giống cùng trà. Điểm nổi trội của giống Nghi Hương 2308 là chất lượng gạo ngon hơn hẳn các giống khác và đang được thị trường ưa chuộng.

Nét mới nữa là canh tác theo kỹ thuật phân viên nén dúi sâu, đây là một tiến bộ kỹ thuật mới trong thâm canh lúa bền vững. Vụ này, thị xã sẽ sử dụng giống lúa HYT 100 gieo cấy trong dự án phân viên nén dúi sâu của Hội Phụ nữ thị xã nhằm khai thác tiềm năng và chất lượng của giống lúa tăng thu nhập hộ gia đình.

Cùng với các mô hình thâm canh, xen canh, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, mùa vụ thì nông dân Nghĩa Lộ cũng đã được trang bị những kiến thức và kỹ thuật canh tác không phải nông dân vùng miền núi nào cũng có được. Điều kiện để sản xuất nông nghiệp trên đồng đất Nghĩa Lộ là rất thuận tiện, cánh đồng đất đai mầu mỡ, hệ thống thủy lợi được kiên cố hóa với trên 72 km kênh mương. Mục tiêu 70 triệu đồng/ha canh tác sẽ là điểm đến của nông dân trong năm Kỷ Sửu 2009 này.             

Mạc Khải