Ngày 17/6/2009, chúng tôi đến công trường xây dựng nhà máy luyện gang thép. Vô vàn máy móc thiết bị, linh kiện bày ngổn ngang trên các bãi đất; một nhà xưởng đã cơ bản hoàn thành, hai nhà xưởng khác tiếp tục thi công và cả một "núi" quặng sặt đã được tập kết chờ ngày vào lò. Điều khá bất ngờ là có quá ít công nhân làm việc, không giống với các "đại công trường" khác. Phó giám đốc Công ty - Phạm Duy Linh cung cấp thông tin về tiến độ thi công xây dựng nhà máy: Công ty đã chuyển đổi từ Công ty Cổ phần thép Cửu Long Vinashin thành Công ty cổ phần thép Cửu Long Yên Bái. Theo ông Linh, việc thay đổi tên gọi, thay đổi chủ sở hữu thì mục tiêu của dự án không hề thay đổi. Mục đích của việc thay đổi chỉ là để doanh nghiệp xây dựng một bộ máy mới hoàn chỉnh, điều hành trực tiếp tại Yên Bái. Thành lập công ty tại Yên Bái thì mọi khoản đóng góp cho ngân sách tỉnh sẽ trực tiếp thu, không đưa về hạch toán và thu nộp cho Hải Phòng như trước. Đặc biệt, việc thành lập công ty tại Yên Bái sẽ tranh thủ được các nguồn vốn đầu tư của Chính phủ cũng như các nguồn vốn khác cho tỉnh ...

Tính đến nay, dự án xây dựng nhà máy luyện gang thép đã giải ngân được 384 tỷ đồng (số liệu do kiểm toán Nhà nước công bố), trong đó, có 62 tỷ đầu tư xây dựng nhà điều hành, nhà xưởng cán thép, nhà xưởng đúc, nhà xưởng luyện (riêng nhà máy luyện và nhà máy đúc đang thi công phần mái). Dự án cũng đã xây dựng xong móng của nhà máy thép xốp, móng của lò cao, móng lò điện và xây dựng các tuyến đường nội bộ, bãi thành phẩm, hệ thống nước tuần hoàn... Gần 250 tỷ đồng máy móc thiết bị chiếm tỷ lệ trên 90% tổng số thiết bị đã được tập kết, trong đó có các thiết bị quan trọng như: dây chuyền cán, đúc, lò luyện trung tâm, một phần của dây chuyền thép xốp... Công ty cũng đã đầu tư gần 50 tỷ đồng tập kết trên 100 nghìn tấn quặng sắt ngay bên thềm nhà máy.

Lãnh đạo Công ty Cổ phần thép Cửu Long Yên Bái cho biết: Đúng là nhà máy thi công chậm, không hoàn thành và cho ra sản phẩm như kế hoạch đã đề ra. Bởi dự án triển khai trong bối cảnh suy giảm kinh tế; chủ dự án đã dừng thi công một thời gian để xây dựng phương án mở rộng quy mô của dự án nhưng không được phê duyệt... Ngoài ra, còn có các lý do khác như: cơ sở hạ tầng không đảm bảo cho việc vận chuyển các thiết bị siêu trường, siêu trọng; có những dây chuyền công nghệ mới, lần đầu tiên áp dụng tại Việt Nam như dây chuyền thép xốp, quá trình lắp đặt phải dừng thi công liên tục và phải mời công ty tư vấn nước ngoài... Trên 380 tỷ đồng trong tổng số 600 tỷ đồng đã được giải ngân - một khối lượng công việc khổng lồ, rất mất thời gian đã được hoàn thành. Hiện tại, 20 nhà thầu vẫn đang tiếp tục thi công 130 hàng mục công trình, trong đó có 17 hạng mục lớn, Ban quản lý dự án, chỉ huy công trường đang làm việc với tinh thần, thái độ cao nhất để có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các nhà thầu, đảm bảo tiến độ công trình đạt kế hoạch đề ra.

Mọi công việc đang được triển khai đồng bộ, quá trình thi công gặp nhiều thuận lợi, đó là tuyên bố của đại diện các nhà thầu lớn như LICOGI 18, Công ty Hoàng Sơn... Được biết, tỉnh Yên Bái đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để chủ đầu tư hoàn thành dự án. Hy vọng rằng, với tất cả những điều kiện có thể và với quyết tâm của chủ đầu tư, nhà máy luyện gang thép Cửu Long Yên Bái sẽ hoàn thành và cho ra lò mẻ thép đầu tiên vào quý II năm 2009.

Lê Phiên