Sùng Đô có 313 hộ với 2011 khẩu, sinh sống ở 5 bản. Tuy hạ sơn gần ba chục năm nay nhưng thói quen sản xuất nương rẫy vẫn còn ảnh hưởng khá nặng nề trong tập quán sản xuất và sinh hoạt của đồng bào Mông nơi đây. Cây lúa, cây ngô, gieo xuống chỉ làm cỏ chờ thu hoạch nên năng suất cây trồng rất thấp. Bên cạnh đó, do địa hình chủ yếu là đồi núi, lại thường xuyên thiếu nước vào mùa khô nên việc thâm canh, tăng vụ bị hạn chế, hàng năm có tới 45 - 50 ha ruộng vụ xuân hỏ hoang.

Trong khi đó, diện tích lúa nương nhiều nhưng năng suất thấp. Việc tuyên truyền, hướng dẫn người dân áp dụng tiến bộ khoa học vào sản xuất, nhất là việc chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, đưa các loại cây con giống mới có năng suất cao vào canh tác tập trung… cũng chưa được cấp uỷ, chính quyền xã quan tâm đúng mức, điều đó đã dẫn đến tỷ lệ đói giáp hạt hàng năm ở Sùng Đô chiếm trên 80%.

Nhiều gia đình như: Giàng A Sỉ (thôn Nà Nọi), Cứ A Chồng (thôn Ngã Hai), Giàng A Di (thôn Giàng Pằng)… thường xuyên phải chịu cảnh đứt bữa. Thêm vào đó, chăn nuôi nhỏ lẻ, manh mún, thiếu quy hoạch, chưa có chuồng trại, chưa biết cách phòng trống dịch bệnh cho gia súc, gia cầm nên năng suất, chất lượng chưa cao. Đến nay, toàn xã chỉ có 450 con trâu, 185 con bò, 428 con lợn. Với diện tích trên 3000ha thì đất rừng là thế mạnh chính ở Sùng Đô, nhưng do thiếu vốn, thiếu  kiến thức nên việc phát triển kinh tế rừng chưa tương xứng với tiềm năng.

Trước những khó khăn trên, những năm qua, cấp uỷ chính quyền Sùng Đô đã phối hợp với Trạm Khuyến nông, Phòng Nông nghiệp huyện tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thâm canh tăng vụ, xây dựng những mô hình chăn nuôi... Bước đầu đã làm thay đổi nhận thức của đồng bào. Từ chỗ chỉ biết trồng một vụ thì đến nay đã có tới 32ha lúa nước được đồng bào đưa vào trồng hai vụ, năng suất đạt 45 tạ /ha; diện tích lúa nương cũng giảm xuống còn 60ha. Người dân đã biết trồng thêm rau xanh, nuôi gia cầm để cải thiện bữa ăn hàng ngày.

Từ đầu năm đến nay, Sùng Đô đã vận động nhân dân trồng mới được hàng chục ha rừng kinh tế. Bên cạnh đó, các loại cây như: thảo quả, chè, đậu tương cũng được cấp uỷ, chính quyền xác định là những cây trồng mũi nhọn của địa phương. Đến nay, trên địa bàn toàn xã đã trồng được 40ha cây thảo quả, 50ha chè cổ thụ, 30ha đậu tương.

Ông Vàng Vảng Chống – Chủ tịch UBND xã cho biết: “Năm vừa rồi xã Sùng Đô thu hoạch được 100 tấn thảo quả, bán ra được 1 tỷ đồng, chia bình quân cũng được mỗi hộ 3,2 triệu đồng. Sắp tới, địa phương sẽ vay vốn đầu tư mở lò sấy thảo quả, để nâng cao hiệu quả kinh tế từ cây dược liệu này”. Nâng cao dân trí cũng là nhiệm vụ quan trọng trong xóa đói giảm nghèo nên những năm qua, chính quyền xã đã phối hợp với nhà trường thường xuyên vận động, tuyên truyền đồng bào cho con em đến lớp. Những  năm trước vào ngày khai trường chỉ có khoảng 35 - 40% học sinh đến lớp thì bước vào năm học 2009 -2010 tỷ lệ học sinh trong toàn xã ra lớp đạt trên 90%.

Tuy vậy, trong thời gian tới, bên cạnh sự hỗ trợ của Nhà nước, Sùng Đô cần phát huy truyền thống đoàn kết để lãnh đạo đồng bào phát triển kinh tế, vận động nhân dân phát triển diện tích cây thảo quả, chè, đậu tương, thâm canh tăng vụ, đưa những giống mới vào sản xuất, xây dựng mô hình chăn nuôi, đặc biệt cần hướng dẫn bà con áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Có như vậy người dân nơi đây mới sớm thoát nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng.

 Hùng Cường - Hà Tĩnh