Năm 2008, thị trường sắn ảm đạm, giá xuống thấp không có nơi tiêu thụ, khiến hàng ngàn ha sắn đã đến kỳ thu hoạch nhưng vẫn nằm bất động trên đồi. Giá sắn có thời điểm xuống dưới 450 đồng/kg, không đủ tiền công chăm sóc, bốc dỡ và cuộc sống người trồng sắn gặp nhiều khó khăn. Chính vì lý do đó, bước vào vụ trồng sắn năm nay nhiều người đã bỏ sắn sang trồng các loại cây trồng khác. Có lẽ vì thế mà mới bước vào niên vụ thu hoạch này thì thị trường sắn đã có nhiều dấu hiệu khởi sắc về giá cả và từ tháng 7 trở lại đây thị trường sắn lát khô đã sôi động trở lại. Hiện tại, giá 1kg sắn tươi, Nhà máy chế biến sắn Văn Yên thu mua tại nhà máy là 800đồng/kg, các lò thủ công mua với giá 850 đồng/kg. Với mức giá đó, chưa phải là thật cao nhưng nhiều nông dân vẫn vui vẻ lên đồi thu hoạch sắn.

Chị Nguyễn Thị Tuyết, thôn Gốc Đa, xã Đông Cuông phấn khởi nói: “Vụ này gia đình tôi trồng được hơn 1000 gốc sắn, tranh thủ trời nắng, gia đình thu hoạch bán ngay, sợ cuối vụ giá lại giảm như năm ngoái. Năm nay, gia đình cầm chắc 10 triệu đồng. Với giá như hiện tại, tuy không phải là cao nhưng người trồng sắn cũng có lãi chút ít”.

Đi trên các làng quê từ Quang Minh, Lâm Giang, Lang Thíp đến Tân Hợp, Phong Dụ Thượng, Phong Dụ Hạ… tư thương, doanh nghiệp hối hả đi thu mua sắn. Anh Nguyễn Văn Thúy - trưởng thôn Khe Chàm xã Đông Cuông cho hay: "Thôn có 144 hộ thì có đến 140 hộ trồng sắn. Mới vào đầu vụ nhưng nhiều bà con trong thôn đã lên đồi dỡ sắn bán, Với giá sắn như hiện nay, nhà ít cũng thu 10 triệu đồng, nhà nhiều cũng hơn 40 triệu đồng.  Nếu giá ổn định, cuộc sống của người trồng sắn cũng bớt phần khó khăn”. 

Giá sắn tăng cùng với việc có thị trường tiêu thụ, không chỉ các hộ dân trồng sắn vơi bớt khó khăn mà các chủ lò sấy tư nhân cũng phấn khởi hơn năm trước. Anh Nguyễn Ngọc Đài - chủ lò sấy sắn ở thôn Cầu Khai, xã Đông Cuông cho biết: “Năm nay giá sắn lát khô đang tăng cao và hiện tại khoảng 3000 đồng/kg, gia đình chúng tôi bắt đầu làm mẻ sắn đầu tiên. Hiện tại gia đình thu mua với giá 800 đồng/kg sắn tươi tại nhà dân. Với giá như hiện nay thì nông dân trồng sắn sẽ không quá khó khăn như thời điểm  năm  trước, chúng tôi cũng dễ thu mua sắn hơn".

Ông Khổng Giang Lam - Phó trưởng Phòng NN & PTNT huyện Văn Yên cho biết: “Năm nay, toàn huyện trồng trên 5.000 ha, trong đó có 4.800 ha sắn công nghiệp, năng suất bình quân 24 tấn/ha, sản lượng sắn sẽ đạt trên 120.000 tấn. Với sản lượng như vậy và bán với giá bình quân 800 đồng/kg cũng mang về cho nông dân Văn Yên hàng chục tỷ đồng. Để tránh tình trạng thấy giá lên bà con bán cho tư thương, huyện đã có công văn gửi UBND các xã trồng sắn và cử cán bộ xuống từng thôn, bản vận động nhân dân bán cho nhà máy.  Quan điểm của huyện là không mở rộng diện tích sắn mà ổn định 5000 ha, không để sắn lấn át các cây trồng khác; khuyến khích các hộ dân trồng sắn áp dụng đồng bộ các giải pháp canh tác sắn bền vững”.

Hiện nay, Văn Yên có hai nhà máy chế biến tinh bột sắn, nếu sử dụng hết công suất cũng được 500 tấn củ tươi/ngày. Ông Trần Sỹ Lâm - Giám đốc nhà máy sắn Văn Yên cho biết:  “Theo kế hoạch, năm nay nhà máy sản xuất khoảng 16.000 tấn sản phẩm. Chúng tôi đã cử cán bộ đến các xã thu mua nguyên liệu của dân. Đồng thời, đã ký hợp đồng sản lượng với 10 xã bao tiêu quản lý vùng nguyên liệu với giá sàn không dưới mức 500 đồng/kg, cơ chế thu mua theo giá thị trường, hiện tại nhà máy mua với giá 800 đồng/kg. Tuy nhiên, từ đầu vụ đến nay nhà máy mới thu hoạch được 200 tấn của dân”.

Bên cạnh niềm vui vì đã có những dấu hiệu khởi sắc thì  nhiều bà con cũng còn không ít những băn khoăn vì hiện nay thị trường xuất khẩu sắn không ổn định. Mong muốn của các hộ dân là cần có được thị trường tiêu thụ sắn ổn định, giá mua nguyên liệu hợp lý. Bên cạnh đó, chính quyền cơ sở cũng nhiều mối lo nếu giá sắn tăng cao sẽ xảy ra trường hợp nông dân ồ ạt lên đồi trồng sắn phá vỡ quy hoạch về diện tích, khả năng chế biến và tiêu thụ...

Văn Thông