Thực hiện Thông tư 12/TT-NHNN ngày 14.4.2010 về cho vay bằng VNĐ đối với khách hàng theo lãi suất thoả thuận, các ngân hàng thương mại đàm phán lãi suất cho vay với khách hàng, tuy nhiên mức lãi suất cho vay theo thoả thuận không hẳn đã dễ thở: 13% là mức lãi suất chung với khoản vay chi phí sản xuất nông- lâm nghiệp, sản xuất chế biến và kinh doanh hàng xuất khẩu; cho vay hộ sản xuất nông nghiệp, nông thôn- khu vực rất cần vốn và cũng rất khó khăn là 14,5%/năm. 16,8%/năm - áp dụng cho vay kinh doanh bất động sản, tiêu dùng phục vụ đời sống. Bình quân, lãi suất cho vay của các ngân hàng thương mại hiện xê dịch từ 14,5- 15,5%/năm.

+ Tổng nguồn vốn của các ngân hàng, quỹ tín dụng nhân dân 5 tháng đầu năm ước đạt 5.820 tỷ đồng, tăng 11,84% so với đầu năm. + Tổng dư nợ cho vay các thành phần kinh tế ước 5.625 tỷ đồng, tăng 10,55% so với đầu năm. + Dư nợ cho vay hỗ trợ lãi suất theo các quyết định: 2072, 497, 2213 của Thủ tướng Chính phủ là 68 tỷ đồng. Số lãi tiền vay giảm trừ cho khách hàng gần 18 tỷ đồng.

Đỉnh cao lạm phát, năm 2008 lãi suất cho vay của ngân hàng thương mại với một số khoản vay có lúc trên dưới 20%/năm. Doanh nghiệp kêu trời, nhiều đơn vị đóng cửa, các dự án đầu tư đình trệ, sản xuất kinh doanh vô cùng khó khăn. So sánh như vậy, để thấy bình quân lãi suất cho vay hiện nay phổ biến 14 - 15,5%, tuy chưa đáp ứng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là đưa lãi suất về 12% nhưng đã dễ thở hơn rất nhiều với doanh nghiệp.

Tuy nhiên, không phải khách hàng nào cũng dễ dàng tiếp cận được vốn vay. Ngoài các tiêu chí mà ngân hàng đề ra, nguyên nhân chính là các ngân hàng đang thiếu nguồn trầm trọng. Thực hiện đa dạng hoá hình thức huy động vốn, áp dụng lãi suất tương ứng với các thời hạn: lãi suất cho vay đối với tiền gửi không kỳ hạn hiện phổ biến từ 2,4 - 3%/năm; kỳ hạn 3 tháng từ 8,4-11%/năm; kỳ hạn 6 tháng từ 11%-11,4%/năm; 12 tháng trở lên là từ 10,49% - 11,50%… nhưng nguồn vốn huy động trên địa bàn, các tổ chức kinh tế thời gian đang rất khó khăn.

Lãi suất 13%/năm với doanh nghiệp vay sản xuất chế biến gỗ nhưng không phải đơn vị nào cũng tiếp cận được.
Ảnh: Chế biến gỗ rừng trồng tại doanh nghiệp tư nhân Đăng Khoa (xã Báo Đáp, Trấn Yên).

Nguồn vay từ ngân hàng trung ương do vậy cũng ảnh hưởng do quy định về định mức vay tương ứng tỷ lệ huy động. Vốn “bán buôn” của ngân hàng trung ương phổ biến là 12 - 12,5- 13%/năm. Để có lãi, ngân hàng thương mại đề nghị lãi suất cho vay phải đạt từ 15 - 16%/năm. Điều này khó chấp nhận vì chỉ đạo của Chính phủ là phải đưa lãi suất huy động xuống 10% và cho vay xuống 12%/năm.

Ông Bùi Trung Thu - Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Yên Bái: Mặt bằng lãi suất cho vay bằng VNĐ đối với khách hàng theo lãi suất thỏa thuận trên địa bàn hiện nay còn ở mức cao, nhất là đối với các quỹ tín dụng nhân dân cơ sở. Có quỹ cho vay lãi suất thảo thuận tới 18%/năm. Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Yên Bái yêu cầu các tổ chức tín dụng thực hiện giảm ngay mức lãi suất cho vay phù hợp với mặt bằng lãi suất chung. Ngân hàng Nhà nước sẽ tăng cường kiểm tra, thanh tra, giám sát việc thực hiện của các tổ chức tín dụng và kiên quyết xử lý các trường hợp vi phạm.

Trong bối cảnh đó, các ngân hàng thương mại đều chăm chú “nhìn” nhau, chỉ một “cựa quậy” của đối thủ về lãi suất là có ngay động thái tương ứng. Thiếu nguồn, có ngân hàng thương mại đã lên tiếng với cấp ủy, chính quyền địa phương tạo điều kiện cho ngân hàng tiếp cận các dự án đầu tư lớn để có thể huy động tiền nhàn rỗi vào ngân hàng mình. Các ngân hàng khác tiếp tục các phương thức, hình thức huy động vốn, trong đó có việc mời gọi khách hàng- nhất là các tổ chức kinh tế đưa tiền tạm gửi về ngân hàng mình. Thực tế, sự không lành mạnh trong cạnh tranh như lôi kéo khách hàng của nhau đã xảy ra.

Trong khi đó, ở các quỹ tín dụng nhân dân nhiều nơi huy động vốn tới 12% (các ngân hàng thương mại là 10,5%%/năm). Tổng nguồn vốn hoạt động của 16 quỹ tín dụng trên địa bàn trong 5 tháng qua tăng tới 18,13% so với đầu năm. Lãi suất cho vay phổ biến từ  15-16,8%/năm nhưng nhiều quỹ áp dụng lãi suất từ 16,8-19,2%/năm.

T.A