Đó là kết luận của Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Thành Biên tại Hội nghị sơ kết xuất khẩu gạo sáu tháng đầu năm và triển khai tiêu thụ lúa gạo hàng hóa vụ hè thu năm 2010 ở TP.HCM ngày 9 -7.

Cần có giá mua cố định

Theo đó, VFA sẽ phân bổ chỉ tiêu cho 48 doanh nghiệp có kho tàng, cơ sở chế biến triển khai mua lúa tạm trữ với giá 3.500 đồng/kg (lúa đủ tiêu chuẩn xuất khẩu, tại kho doanh nghiệp). Mức giá này, theo các đại biểu tham gia, là hợp lý đủ để nông dân tái sản xuất cho vụ tới, đồng thời các doanh nghiệp không bị rủi ro khi tham gia mua tạm trữ.

Giá lúa gạo vẫn ở mức thấp Ngày 9-7, theo một số doanh nghiệp tại An Giang, giá gạo có nhích nhẹ nhưng vẫn đứng ở mức thấp. Hiện gạo nguyên liệu loại 15% và 25% tấm chỉ 4.600-4.800 đồng/kg, loại 5% tấm 5.100 đồng/kg. Còn đơn vị xuất khẩu đặt hàng mua gạo trắng thành phẩm loại 5% tấm khoảng 6.300 đồng, 15% tấm 5.700 đồng và 25% tấm chỉ 5.400 đồng/kg. Trong khi đó, giá lúa loại hạt dài chỉ 3.200-3.500 đồng/kg, riêng loại IR50404 đã phơi sấy khô dưới 3.000 đồng/kg. Ông Dương Nghĩa Quốc, phó giám đốc Sở NN&PTNT Đồng Tháp, cho biết đến nay toàn tỉnh đã thu hoạch 90.000/200.000ha vụ hè thu, năng suất đạt từ 5,5 tấn/ha. Không chỉ lúa IR50404 mà nhiều giống lúa hạt dài dành cho xuất khẩu cũng rất khó bán, giá lúa nhiều nơi chỉ còn 2.800 đồng/kg.

Trước đó, cả mười phó chủ tịch UBND tỉnh và ba giám đốc sở công thương của các tỉnh ĐBSCL đều đưa ra thực trạng tình hình tiêu thụ lúa vụ hè thu rất khó khăn, nhất là chỉ khoảng một tuần nữa sẽ vào thời điểm thu hoạch rộ của cả khu vực này. Hiện giá lúa đã xuống rất thấp và nguy cơ ùn ứ rất cao nếu như không triển khai mua tạm trữ kịp thời.

Theo ông Nguyễn Thanh Sơn - phó chủ tịch UBND TP Cần Thơ, vụ đông xuân có giá thành thấp và giá mua cao, nay giá thành cao lại mua thấp thì mâu thuẫn quá! “Nếu Chính phủ quy định doanh nghiệp mua theo giá thị trường thì có cần Nhà nước hỗ trợ hay không và doanh nghiệp có chắc dùng tiền hỗ trợ để mua lúa gạo?” - ông Sơn thắc mắc.

Vì vậy, ông Sơn đề xuất Chính phủ nên có quy định một giá mua lúa của dân cố định, căn cứ vào đó Nhà nước có thể bù lỗ cho doanh nghiệp nếu họ mua cao hơn giá thị trường.

Nhiều đại biểu khác cũng đồng tình với quan điểm định ra một giá mua lúa cố định. Ông Trần Khiêu, phó chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh, nói chính sách cần cụ thể mới đảm bảo khả thi. Nếu vì đảm bảo người dân có lãi 30% mà doanh nghiệp không dám mua thì gây ùn tắc lúa rất nguy hiểm. Do đó, dựa trên cơ sở giá thành, Chính phủ định ra một mức giá để doanh nghiệp mua, nếu lỗ thì Nhà nước bù.

Chủ tịch VFA Trương Thanh Phong thừa nhận tình hình lúa hè thu hiện tại đang cực kỳ khó khăn nhưng các doanh nghiệp lại đang gặp khó vì không biết triển khai mua 1 triệu tấn gạo theo chỉ đạo của Chính phủ làm sao.

Cái khó mà chủ tịch VFA đưa ra là việc giá thành lúa hè thu cao hơn lúa đông xuân, giá xuất khẩu đang xuống thấp trong khi Chính phủ lại chỉ đạo các doanh nghiệp mua theo cơ chế thị trường và tự chịu kết quả kinh doanh. “Chúng tôi cũng có ý tưởng đưa ra một mức giá mua tối thiểu nhưng nếu đưa dưới 30% thì VFA bị chỉ trích, còn đưa từ 30% trở lên thì doanh nghiệp bị lỗ nên không dám thực hiện” - ông Phong nói.

Sẽ xuất khẩu 6,2 triệu tấn

Theo VFA, đến 30-6 lượng gạo mà VN đã ký hợp đồng xuất khẩu gần 5,2 triệu tấn, tăng 19,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Số hợp đồng còn lại chưa giao từ 30-6 là 1,8 triệu tấn, tồn kho các doanh nghiệp thành viên hiệp hội hơn 1,3 triệu tấn. Gạo tồn kho chủ yếu là gạo vụ đông xuân với giá mua cao nên các doanh nghiệp không mặn mà mua thêm lúa hè thu. Hơn nữa, vào tháng 6-2010 giá gạo VN giảm khoảng 25% so với cùng kỳ năm trước, với loại 5% tấm là 350 USD/tấn, thấp hơn gạo Thái khoảng 90 USD/tấn.

Kế hoạch xuất khẩu trong quý 3 là 1,7 triệu tấn, trong đó tháng 7 xuất khẩu 600.000 tấn, tháng 8 là 600.000 tấn và tháng 9 là 500.000 tấn, quý 4-2010 dự kiến xuất khẩu 1,2 triệu tấn. Như vậy, tổng cộng năm nay VN xuất khẩu khoảng 6-6,2 triệu tấn. Tuy nhiên, ông Trương Thanh Phong cho biết quan trọng là tiêu thụ lúa gạo hàng hóa để giải phóng tồn kho nên VFA khuyến khích các doanh nghiệp đẩy mạnh xuất khẩu, không hạn chế xuất khẩu. VFA sẽ điều hành xuất khẩu linh hoạt và chỉ yêu cầu các đơn vị không giảm giá bán xuống dưới 300 USD/tấn.

Để ổn định xuất khẩu, Thứ trưởng Nguyễn Thành Biên cho biết thời gian tới Bộ Công thương cùng các đơn vị liên quan sẽ tăng cường kỷ luật thực hiện quy chế thực hiện hợp đồng (thương mại và tập trung), duy trì và bảo vệ các thị trường tập trung ngăn chặn các hợp đồng thương mại theo các con đường khác nhau vào thị trường này làm ảnh hưởng đến xuất khẩu các thị trường tập trung.

(Theo TTO)