Bà Lò Thị Lệ ở bản Phạ Dưới phấn khởi cho hay: “Bà con ở đây vui mừng lắm! Nhiều năm nay, mọi gia đình đã không còn lo thiếu gạo ăn vì nhờ có cán bộ xã, cán bộ huyện đến tận tình hướng dẫn chúng tôi làm thành công 2 vụ lúa/năm. Vụ này năng suất rất cao, nhà tôi đã thu đạt khoảng 4 tấn thóc nên không còn lo đói nữa...”.

Cánh đồng rộng trên 161 ha của xã đã khác hẳn 10 năm về trước. Mặc dù Tú Lệ đã có tiếng từ lâu về nếp Tan nhưng trước đây chỉ gieo cấy một vụ nên đồng bào thường thiếu gạo ăn từ 1 đến 3 tháng/năm. Trước thực trạng đó, chuyển đổi cơ cấu cây trồng và thâm canh tăng vụ là giải pháp giúp đồng bào nhanh chóng xoá đi đói nghèo. Đảng uỷ, chính quyền địa phương đã chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể phối hợp chặt chẽ trong công tác tuyên truyền, vận động nhân dân đổi mới phương thức sản xuất, tích cực thâm canh, tăng vụ.

Do trình độ nhận thức còn hạn chế nên khi xã vận động gieo trồng vụ 2 và đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất nhiều hộ đã phản đối quyết liệt. Tuy nhiên, “mưa dầm thấm lâu”, để tạo sự tin tưởng cho bà con, trước tiên cán bộ, đảng viên, các bí thư chi bộ và trưởng thôn bản đi đầu trong việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng và thâm canh tăng vụ, nhất là việc sản xuất thêm lúa vụ 2 trên diện tích trước đây chỉ làm một vụ. Xã phân công mỗi cán bộ xã phối hợp với một trưởng bản chỉ đạo nhân dân cùng làm. Đồng thời, mời cán bộ ở Phòng Nông nghiệp, Trạm Khuyến nông. Trạm Bảo vệ thực vật huyện về địa phương  hướng dẫn áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật.

 Đến nay, Tú Lệ đã gieo cấy thành công vụ chiêm đạt tới 155 ha và mùa 161 ha với các loại giống năng suất, chất lượng cao như: Nhị ưu 838, Chiêm Hương và giống nếp địa phương... Việc áp dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất ngày càng được phổ biến rộng rãi nên năng suất lúa của năm sau đạt cao hơn năm trước. Mấy năm gần đây, đồng bào Thái đã tự giác làm vụ chiêm, chỉ trừ diện tích không có nước. Những diện tích không thể gieo cấy thì chuyển sang trồng các loại cây màu.

Nhờ tích cực thâm canh, tăng vụ nên tỷ lệ hộ nghèo ở xã vùng cao này đã giảm rõ rệt từ 83% năm (2004 - 2005) xuống còn 39% năm 2009. Phần lớn, bà con đã thoát nghèo từ việc làm thêm vụ lúa chiêm và nhiều gia đình còn có cuộc sống khá giả như các hộ: Lò Văn Oa ở bản Nà Lóng, Hoàng Văn Yến ở bản Nước Nóng, Lò Văn Sơn ở bản Côm, Lò Văn Khoán ở bản Mạ và Lò Văn Ương ở bản Phạ Dưới...

Ngay sau khi gặt xong vụ chiêm, nông dân xã Tú Lệ đã bắt tay vào làm vụ mùa cho kịp thời vụ. Nhìn những thửa ruộng mới cấy, cây lúa mùa đang bén rễ lên xanh như báo hiệu một vụ mùa lại bội thu để đồng bào Thái ở xã vùng cao Tú Lệ thêm no ấm.

Sùng Đức Hồng