Trao đổi với phóng viên báo chí, ông Lê Xuân Nghĩa - phó chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia - cho biết:

- Khi thông tư 19 sửa đổi thông tư 13 cho phép các NH thương mại được sử dụng vốn tự có, vốn chủ sở hữu để cho vay, nhiều nhận định cho rằng đây là yếu tố thuận lợi để các NH thương mại đẩy tín dụng ra cho vay từ nay đến cuối năm, nhất là những tháng cuối năm 2010 thị trường đón nhận hàng loạt NH dồn dập tăng vốn điều lệ để đáp ứng yêu cầu về vốn pháp định. Ngoài được phép sử dụng 50% vốn tự có để đầu tư tài sản cố định, từ nay đến cuối năm cửa tín dụng có thể thông từ vốn tự có của các NH thương mại.

Tuy nhiên, việc vẫn giữ tỉ lệ cho vay trên huy động không quá 80% đang gây khó cho các NH thương mại. Công tác giám sát hoạt động của hệ thống NH thương mại trở nên khó khăn và tốn kém chi phí hơn khi thực hiện theo tỉ lệ cho vay không quá 80% vốn huy động. Nhất là khó có thể giám sát và có số liệu chính xác từ các NH thương mại về tỉ lệ sử dụng 25% tiền gửi không kỳ hạn để cho vay vì hiện nay lãi suất trên thị trường đã méo mó: kỳ hạn dài cũng như kỳ hạn ngắn, các NH có thể biến vốn ngắn hạn thành dài hạn.

Do vậy, NH Nhà nước quy định tỉ lệ được phép sử dụng vốn 30% ngắn hạn cho vay dài hạn trước đó không còn ý nghĩa. Điều này thể hiện gần đây nhiều NH thương mại đã báo cáo Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia tỉ lệ này ở NH mình chỉ 0%.

* Như vậy liệu lãi suất thị trường sắp tới có giảm như kêu gọi của Hiệp hội NH?

- Một trong những “gỡ trói” quan trọng về vốn cho các NH thương mại là NH Nhà nước cho phép các NH thương mại tính vốn vay của các tổ chức tín dụng kỳ hạn 3 tháng trở lên vào vốn huy động. Quyết định này vô hình trung hủy quyết định cũ của NH Nhà nước trước đó quy định không được phép sử dụng quá 20% vốn huy động thị trường 2 (liên NH) để cho vay.

Theo đó, các NH thương mại có thể vay với nhau những khoản lớn hơn ở thị trường 2 miễn là những khoản vay ấy có kỳ hạn trên 3 tháng. Điều này mở ra cho các NH thương mại nhỏ khả năng ổn định được thanh khoản. Tuy nhiên, tôi cho rằng sau khi thực hiện thông tư 13, vốn ra thị trường có khả quan hơn nhưng về căn bản vẫn bị hạn chế do tỉ lệ cho vay trên huy động không quá 80%.

Năm 2009, cho vay từ vốn huy động chiếm khoảng 96,93% toàn ngành NH, sáu tháng đầu năm 2010 khoảng 92,96%, và từ ngày 1-10 đến cuối năm sẽ tụt dưới 80% (tính luôn khoản vốn tự có, 25% tiền gửi không kỳ hạn). Điều này cho thấy khả năng bơm mạnh tín dụng và giảm lãi suất rất khó thực hiện trong thời gian tới.

* Trước đó, nhiều chuyên gia nhận định với quy định này lãi suất liên NH kỳ hạn 3 tháng trở lên sẽ tăng cao khi thực hiện thông tư 13. Ông nhận định như thế nào về vấn đề này?

- Theo dõi mấy ngày gần đây thì lãi suất thị trường liên NH vẫn ổn định, lãi suất kỳ hạn dài có chiều hướng giảm. Điều đó chứng tỏ nhiều NH thương mại có khả năng tăng cung ứng tín dụng nhưng không dám tăng khu vực sản xuất kinh doanh vì bị khống chế tỉ lệ 80% của thông tư 13, nên các NH đã tăng cho vay trên thị trường liên NH vì thị trường này không bị khống chế như trước đây nữa. Điều này làm lãi suất liên NH không tăng như dự báo trước đó.

Khảo sát mới đây của Ủy ban Giám sát tài chính cho biết trong năm nay tất cả NH quốc doanh (ngoại trừ MHB) đều là những NH có hiệu quả hoạt động (lãi ròng trên vốn tự có) cao, đơn cử như VCB, VietinBank, Agribank, BIDV...; các NH cổ phần chỉ vài NH có lãi ròng trên vốn tự có cao như Maritime Bank, ACB...

Lý do các NH quốc doanh lãi cao hơn NH cổ phần do các NH quốc doanh có nhiều trái phiếu chính phủ tham gia được nhiều nghiệp vụ chiết khấu giấy tờ có giá của NH Nhà nước nên vốn dư thừa, lợi nhuận chênh lệch giữa trái phiếu chính phủ với chiết khấu NH Nhà nước ở các NH thương mại quốc doanh tương đối cao. Từ nay đến cuối năm khi cửa liên NH được mở, các NH quốc doanh càng có cơ hội kinh doanh trên thị trường. Còn các NH cổ phần do có ít vốn rẻ lẫn giấy tờ có giá sẽ khó có thể dư vốn để cho vay trên thị trường liên NH.

(Theo TTO)