Trong cái lạnh cắt da, cắt thịt đang hoành hành nơi vùng nùi cao chiều cuối năm, bà Lò Thị Tá, thôn Lò Gạch, xã Hạnh Sơn đang tần ngần cột lại 2 con trâu vào chuồng. Với vẻ mặt tiếc nuối, bà Tà kể: “Mới hôm qua thôi còn có 3 con, nhưng nay chỉ còn lại 2, con trâu nghé 1 năm tuổi đã chết vì lạnh trong tối qua”.

Cũng như nhiều hộ nông dân khác, con trâu không chỉ là công cụ phục vụ sức kéo trong sản xuất mà còn là tài sản có giá trị nhất trong gia đình 8 khẩu của bà Tá. Mỗi con trâu nghé 1 tuổi tính theo giá thị trường hiện nay cũng ngót nghét dăm triệu đồng.

Ông Cầm Ngọc Huyên, chồng bà Tá cho biết thêm: “Con nghé bị chết tôi mổ thịt đổi lấy thóc non, tính ra cũng được hơn 1 triệu đồng chứ nếu bán cho lái buôn thì họ cũng ghìm giá chỉ trả có vài trăm nghìn”.

Được biết, xã Hạnh Sơn là một trong những địa phương có số trâu, bò bị chết vì rét sớm nhất của huyện Văn Chấn. Từ trường hợp đầu tiên xảy ra tại bản Đường đến nay toàn xã đã có 7 con bị chết, trong đó có đến 4 con trâu nghé.

Cho trâu uống nước ấm và đủ đảm bảo sức khỏe cho gia súc.

và bổ sung thức ăn tinh.

Chủ tịch UBND xã Hoàng Văn Siến cho biết: "Tổng đàn gia súc của toàn xã là 858 con, trong đó chủ yếu là trâu với  779 con, 90% số hộ đã có chuồng trại đảm bảo cho đàn gia súc”. Cũng theo ông Siến, số gia súc bị chết trong những ngày vừa qua chủ yếu là do sự chủ quan của một số người dân vẫn thả giông trên đồi cộng với mưa, lạnh kéo dài nên dẫn đến tình trạng trâu chết vì lạnh.

Theo thống kê của Phòng Nông nghiệp huyện, trong đợt lạnh vừa qua 19 xã có trâu, bò bị chết rét, xã ít thì vài con, xã nhiều thì lên tới hàng chục con. Trong đó điển hình là các xã Tú Lệ (26 con), Sùng Đô (17 con), Nậm Mười (22 con)… Tính đến chiều 13/1, toàn huyện Văn Chấn đã có 180 con gia súc bị chết rét, trong đó có 36 trâu, bò già,  nghé 134 và 10 bê.

Như vậy có thể thấy số gia súc bị chết đa phần rơi vào trâu, bò già và nghé mới sinh, sức đề kháng kém cùng với sự thiếu ý thức của một số người dân vẫn thả rông, thiếu chuẩn bị việc dự trữ thức ăn cho trâu bò nên để xảy ra hậu quả đáng tiếc. Bên cạnh đó, đa phần những địa phương có số gia súc bị chết nhiều đều nằm ở vùng thượng huyện có nhiệt độ thấp, lạnh hơn so với mức trung bình của miền núi, cộng với  nhận thức còn hạn chế của nhiều đồng bào với thói quen thả rông gia súc trên vườn đồi.

Ông Lò Pậu Bí thư Đảng ủy xã Gia Hội cho biết: “Dù đã tuyên truyền, vận động bà con làm chuồng trại, dự trữ thức ăn và không thả rông trâu bò khi nhiệt độ dưới 15oC nhưng nhiều người dân vẫn không dự trữ thức ăn cho gia súc nên vân chăn thả trong những ngày rét đậm, rét hại dẫn đến việc trâu, bò bị chết vì rét”.

Còn theo ông Cứ A Sùng, Chủ tịch UBND xã Sùng Đô thì ngoài những con bê, nghé mới sinh đề kháng kém thì những con từ 1 năm tuổi trở lên lại bị mắc bệnh ghẻ, rụng hết lông nên khả năng chống chịu trước cái lạnh cũng bị ảnh hưởng.

Bà Lò Thị Bình - Phó phòng Nông nghiệp huyện nhận định: “So với trên 2.000 con gia súc bị chết trong trận rét lịch sử năm 2007-2008 thì thiệt hại trong đợt rét đậm trong những ngày qua đã giảm đi rất nhiều, nhận thức của người dân đã có sự chuyển biến tích cực”. Bản Lềnh, xã Sơn Lương, nơi cách đây 2 năm cũng có hàng chục con gia súc bị chết do giá rét nhưng năm nay 100% các hộ có trâu, bò đã làm chuồng và dữ trữ thức ăn khô trong mùa đông cho gia súc. Trưởng bản Tráng A Tu cho biết: “Dưới sự hướng dẫn cán bộ nông  nghiệp, người dân trong bản đã biết làm cái chuồng, cây rơm, không thả trâu, bò trên đồi trong những ngày lạnh nên mấy ngày rét đậm vừa qua không có con gia súc nào bị chết rét”.

Ông Nguyễn Hợp Đoàn - Phó chủ tịch UBND huyện cho biết: “Để chủ động đối phó với những đợt rét đậm, rét hại huyện đã ban hành những chỉ thị nghiêm ngặt, đồng thời có biện pháp xử lý với những xã, thị trấn không nghiêm túc thực hiện theo đúng chỉ thị về việc phòng chống rét cho đàn gia súc”.

Trong thời gian tới sẽ còn nhiều đợt rét đậm, rét hại ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống và sản xuất của người dân. Do đó số gia súc bị chết rét có thể không dừng ở con số 180, vì thế ngay từ lúc này mỗi người dân cần tích cực áo dụng các biện pháp bảo vệ đàn gia súc trong những ngày có nhiệt độ thấp như vậy mới hạn chế thiệt hại do giá rét gây ra.

 Cường Hùng