Nhiều câu hỏi đã được đặt ra như: Tại sao năm nào Trạm Tấu cũng để xảy ra cháy rừng? Biện pháp gì để ngăn chặn tình trạng khai thác, vận chuyển lâm sản trái phép như hiện nay?... Hạt trưởng hạt Kiểm lâm huyện Nguyễn Minh Tiến trả lời:  Điểm mấu chốt ở đây là ý thức của người dân tham gia quản lý bảo vệ rừng chưa cao. Có lẽ cần hơn nữa những phiên tòa hình sự đối với những người cố tình vi phạm…”

Lật lại những trang hồ sơ, những tập biên xử phạt vi phạm hành chính về các vụ việc gây thiệt hại trong lĩnh vực phòng chống chữa cháy rừng (PCCCR) và tàng trữ, khai khác, vận chuyển lâm sản trái phép ở  huyện Trạm Tấu năm 2010 mới thấy sự thiệt hại từ rừng ở đây là rất lớn. 19 vụ cháy rừng, gây thiệt hại 543,7 ha.

Trong đó, rừng nguyên sinh,  khoanh nuôi bảo vệ 22 ha; rừng sản xuất 95,8 ha và 425,9 ha rừng trồng. Lực lượng chức năng đã hoàn tất hồ sơ khởi tố hình sự 5 vụ, chuyển Tòa án nhân dân huyện xét xử đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật và làm gương cho những người vi phạm.

Trong công tác quản lý lâm sản, Hạt Kiểm lâm huyện đã mở nhiều đợt truy quét lâm sản trên địa bàn, qua đó phát hiện xử lý 78 vụ vi phạm, với 17 vụ tàng trữ lâm sản trái phép, 1 vụ săn bắn động vật rừng trái phép; 58 vụ vận chuyển lâm sản trái phép; 2 vụ khai thác lâm sản trái phép. Tang vật thu giữ gồm 19,917 m3 gỗ các loại, 7.000 kg gốc, rễ và cành ngọn Pơ mu.

Tìm hiểu nguyên nhân của những vụ cháy rừng ở Trạm Tấu những năm gần đây cho thấy, do đặc thù của khí hậu vùng cao, mùa khô hanh kéo dài từ tháng 10 năm trước đến tháng 4 năm sau, nhân dân lại bất cẩn trong khi đốt nương làm rẫy nên gặp gió thổi mạnh làm cháy lan sang các địa bàn khác. Mặc dù lực lượng chức năng đã có nhiều cố gắng nhưng do thời tiết khắc nghiệt cùng với địa hình hiểm trở nên gặp rất nhiều khó khăn trong công tác chữa cháy.

Nói về công tác tuyên truyền PCCCR trên địa bàn huyện, đồng chí Nguyễn Minh Tiến, cho biết thêm: “Hàng năm, chúng tôi chủ động tham mưu cho UBND huyện kiện toàn Ban chỉ đạo PCCCR của tất cả các xã, thị trấn, phân công nhiệm vụ và lịch trực cụ thể từ huyện đến cơ sở. Đối với lực lượng kiểm lâm hiện có 35 đồng chí, những địa bàn thường xảy ra cháy rừng như: Túc Đán, Bản Công, Xà Hồ… được tăng cường tới 4 cán bộ thường xuyên cắm bản làm nhiệm vụ tuyên truyền về các lĩnh vực quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, PCCCR. Trên địa bàn huyện còn xây dựng 3 bảng tin tuyên truyền về lợi ích từ rừng đặt tại xã Phình Hồ, Trạm Tấu, thị trấn Trạm Tấu và trên 100 biển cấm lửa được cắm tại các khu vực hay xảy ra cháy rừng”.

Được biết, hàng năm Hạt kiểm lâm huyện còn tổ chức phát từ 7.000 đến 10.000 tờ rơi, tuyên truyền qua băng đài, tuyên truyền lưu động bằng xe ô tô với 2 thứ tiếng, tổ chức hội nghị đầu bờ, hướng dẫn chi tiết tỷ mỉ nhiều lần cho bà con cách đốt nương, cấp 30 đến 50 dao phát/ xã để sử dụng phát đường băng cản lửa khi xảy ra cháy rừng, 12/12 xã, thị trấn trong toàn huyện đã thành lập Ban chỉ đạo PCCCR với 257 thành viên, 12 tổ cơ động với 216 thành viên, tổ chức cho 100% thôn, bản, 90% hộ dân ký cam kết thực hiện nghiêm chỉnh công tác PCCCR. Các thôn, bản còn thành lập tổ xung kích PCCCR với 683 thành viên tham gia.

Tuy nhiên, từ những vụ cháy rừng năm 2010, công tác PCCCR ở Trạm Tấu còn nhiều tồn tại cần sớm được khắc phục như: cán bộ kiểm lâm phụ trách địa bàn một số xã chưa bám sát cơ sở để kiểm tra đôn đốc, tham mưu cho chính quyền địa phương làm tốt công tác quản lý, bảo vệ rừng cũng như PCCCR. Nhiều vụ cháy chưa thực hiện được theo phương châm "4 tại chỗ", ý thức của người dân khi đốt nương còn hạn chế…

Đồng chí Tráng A Hồ - Chủ tịch UBND xã Bản Công là một trong những xã chưa thực hiện tốt công tác PCCCR nói: “Địa phương năm nào cũng được cán bộ kiểm lâm tuyên truyền về PCCCR nhưng ý thức của nhân dân vẫn còn kém lắm. Năm 2010 vừa qua xã đã để xảy ra tới 3 vụ cháy rừng. Đảng ủy, chính quyền địa phương đã nghiêm túc kiểm điểm rút kinh nghiệm và có hình thức răn đe đối với người vi phạm. Đối với huyện Trạm Tấu, chúng tôi thấy một số xã như: Hát Lừu, Pá Lau, Phình Hồ, kinh nghiệm giữ rừng của họ rất tốt, cần được nhân rộng trên phạm vi toàn huyện để các địa phương khác học tập…”.

Tín hiệu vui cho năm 2011 là từ đầu năm đến nay địa bàn huyện Trạm Tấu không để xảy ra vụ cháy rừng nào, đây là những nỗ lực rất đáng biểu dương. Đối với huyện Trạm Tấu hiện nay, việc triển khai các bước giao rừng theo Thông tư 38/2007 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về hướng dẫn trình tự, thủ tục giao rừng cho xã và người dân quản lý là rất cần thiết. Đây được xem là biện pháp hữu hiệu cho việc giữ rừng tận gốc, để người dân có ý thức trách nhiệm hơn với diện tích rừng được giao, nhằm hạn chế thấp nhất tình trạng khai thác lâm sản trái phép, cũng như cháy rừng đã từng xảy ra.

Thạch Phong