Ngày 14/5/2010, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 51/2010/NĐ-CP (NĐ 51) về hoá đơn bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2011. NĐ 51 ra đời đã trao quyền tự chủ cho doanh nghiệp (DN) trong việc in, sử dụng hoá đơn khi cơ quan thuế không còn bán hóa đơn và không chịu trách nhiệm về hóa đơn phát hành. Ngày 28/9/2010, Bộ Tài chính cũng đã ban hành Thông tư số 153/2010/TT-BTC (TT 153) hướng dẫn thi hành NĐ 51.

Hiện nay, toàn tỉnh có 10.226 tổ chức, cá nhân kinh doanh (KD) (gồm 1232 tổ chức và 8.984 hộ, cá nhân). Năm 2011, có 1.122 tổ chức và 335 hộ KD đang sử dụng hoá đơn, trong đó có 166 DN đã tự in và đặt in hoá đơn, 1.291 DN mua hoá đơn tại cơ quan thuế. Hầu hết các DN trong tỉnh đều là siêu nhỏ, đóng trên địa bàn kinh tế khó khăn và đặc biệt khó khăn được mua hoá đơn của cơ quan thuế nên chưa có nhu cầu đăng ký sử dụng phần mềm tự in hoá đơn theo hướng dẫn của Tổng cục Thuế.

Đến thời điểm 1/4/2011 (thời điểm tất cả các loại hoá đơn do Bộ Tài chính phát hành không còn giá trị sử dụng), chỉ có 285 DN do Cục Thuế tỉnh và Chi cục Thuế thành phố Yên Bái quản lý thuộc diện tự in, đặt in hoá đơn (157 DN đã có hoá đơn sử dụng, 128 DN đang in và chưa có nhu cầu sử dụng ngay). Số DN còn lại đều phải tự in, đặt in hoá đơn để sử dụng kể từ 1/1/2012 trở đi.

Việc triển khai NĐ 51 và TT 153 đã được Cục Thuế chủ động tham mưu cho UBND tỉnh ra chỉ thị chỉ đạo các cấp, các ngành cùng vào cuộc. Đồng thời, thành lập Ban chỉ đạo, xây dựng đề án, lập kế hoạch và chỉ đạo chi cục thuế các huyện, thị xã, thành phố triển khai; tổ chức hội nghị với các ngành liên quan, các cơ quan thông tấn báo chí bàn biện pháp phối hợp thực hiện. Nội dung tuyên truyền đã đi sâu nhấn mạnh những điểm mới, trao đổi, thảo luận để tháo gỡ vướng mắc. Hàng trăm tin, bài tuyên truyền đã được chuyển tải trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Tại cơ quan thuế các cấp đã tổ chức hỗ trợ cho hơn 1000 lượt người nộp thuế (NNT); cung cấp đường dây nóng, tư vấn cho DN lựa chọn hình thức hoá đơn, tạo mẫu, chọn nhà in có đủ điều kiện theo qui định và các thủ tục hành chính trong quá trình in, phát hành, quản lý, sử dụng hoá đơn; tổ chức tập huấn cho 100% cán bộ thuế, 1.280 lượt NNT (đạt 85% số NNT nộp thuế theo phương pháp kê khai đang hoạt động) và 650 người thuộc các ngành có liên quan.

Hướng dẫn sử dụng, quản lý hoá đơn bán lẻ và quản lý thuế đối với hộ KD nộp thuế khoán. Cùng với đó, Cục Thuế đã thành lập tổ hỗ trợ, hướng dẫn các chi cục thuế và thông báo đến các DN đăng ký hỗ trợ, triển khai phần mềm tự in hoá đơn miễn phí của Tổng cục Thuế; chuẩn bị đầy đủ số lượng hoá đơn do Bộ Tài chính phát hành để bán cho DN thuộc đối tượng sử dụng trong quý I/2011; chủ động thiết kế, tạo mẫu, đặt in, thông báo phát hành hoá đơn mới để bán cho các đối tượng phải mua hoá đơn của cơ quan thuế.

Đại đa số các DN đều sử dụng hình thức hoá đơn đặt in, phù hợp với điều kiện quản lý. Mẫu hoá đơn đa dạng, phong phú. Song, do đây là qui định mới nên không thể tránh khỏi những sai sót nhỏ như: tên loại hoá đơn, mẫu số, ký hiệu, thời gian thông báo phát hành...

Do có sự hợp tác giữa cơ quan thuế và NNT, kịp thời điều chỉnh, khắc phục nên không phải huỷ bỏ hoá đơn đã in, tránh được thiệt hại cho DN. Tuy nhiên, việc thực hiện NĐ 51, TT 153 và các văn bản hướng dẫn thi hành có một số điểm chưa thống nhất, còn thay đổi, bổ sung nhiều.

Mặt khác, sau thời gian dài sử dụng hóa đơn mua tại cơ quan thuế, khi chuyển đổi phải tự in, phát hành, một số DN sử dụng số lượng hoá đơn phát sinh ít, nhất là các DN xây dựng cơ bản nên chưa chủ động phát hành hoá đơn. Hiện nay mới có 2 cơ sở đủ điều kiện in hóa đơn là Công ty cổ phần In Yên Bái và Công ty cổ phần In và Quảng cáo Đông Đô. Do đó, việc đặt in của các đơn vị không thể thực hiện đúng tiến độ đã đề ra.

Tại các DN, việc trang bị máy móc còn hạn chế, ít sử dụng phần mềm kế toán, phần mềm bán hàng nên không có khả năng tự in hoá đơn. Để thực hiện tốt NĐ 51 và TT 153, Cục Thuế đang chỉ đạo các chi cục thuế triển khai toàn diện, sâu rộng đến số đối tượng còn lại và cá nhân, hộ KD khoán thuế trên địa bàn; tiếp tục rà soát, phân loại số lượng NNT thuộc đối tượng sử dụng các loại hoá đơn tự in, đặt in hoặc mua tại cơ quan thuế, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hỗ trợ, hướng dẫn NNT thực hiện các thủ tục tạo mẫu, in, phát hành và sử dụng hoá đơn; kịp thời giải quyết vướng mắc phát sinh từ thực tế; tiến hành kế hoạch kiểm tra đối với DN nhận đặt in, việc tạo, in, phát hành hoá đơn của DN và tuyên truyền để các hộ KD mua hoá đơn của cơ quan thuế, đảm bảo đến ngày 1/1/2012 các tổ chức, cá nhân, hộ KD có đủ hoá đơn để sử dụng.

Linh Nhung