Đời sống của hàng vạn hộ nông dân đã bớt phần khốn khó, nông nghiệp nông thôn có nhiều khởi sắc. Đạt được những kết quả đó là do có sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của các cấp ủy Đảng, chính quyền và sự nỗ lực của bà con nhân dân các dân tộc trong huyện.

Khó ai có thể hình dung nổi chỉ cách đây vài năm về trước mỗi năm Văn Yên thiếu hàng ngàn tấn lương thực,  nhưng hôm nay huyện không những đã đảm bảo an ninh lương thực mà còn sản xuất  lúa, gạo chất lượng cao theo hướng hàng hóa thị trường.

Không ồn ào, tấp nập như những địa phương khác mà Văn Yên đã làm khá tốt từ khâu quy hoạch, rồi xây dựng kế hoạch và bước đi phù hợp cho từng năm. Năm 2006, huyện xây dựng đề án thâm canh 1.000ha lúa nước nhiều người không mấy tán thành và cho đó là chuyện viển vông, nhưng với sự chỉ đạo của huyện và sự tham gia nhiệt tình của người dân, qua hai năm thực hiện đã phát huy hiệu quả rõ rệt từ diện tích đến giá trị thu nhập.

 Đi đầu trong việc thực hiện đề án xây dựng cánh đồng đạt giá trị canh tác cao là các xã: Đại Phác đạt giá trị 53,9 triệu đồng /ha/năm, An Thịnh đạt 49,7 triệu đồng/ha/năm... Đề án này đã giúp nhiều hộ dân nâng cao đời sống, vươn lên làm giàu chính đáng từ đồng đất quê mình với phương thức luân canh chủ yếu là 2 vụ lúa - một vụ ngô đông và 2 vụ lúa - một vụ rau màu. ở phương thức luân canh hai lúa - một ngô trên diện tích 872ha đã đạt giá trị thu nhập 51,6 triệu đồng/ha/năm, công thức luân canh hai lúa - một rau trên diện tích 150ha còn cho giá trị thu nhập 54,9 triệu đồng/ha/năm.

 Từ thành công ấy đã tạo được niềm lạc quan, tin tưởng tuyệt đối của người dân, nhất là người dân trong vùng dự án thâm canh và thay đổi một cách tuyệt đối từ làm ăn manh mún, nhỏ lẻ sang đầu tư thâm canh và sản xuất hàng hóa.

Những diện tích trước đây chỉ trồng 2 vụ lúa/năm bà con đã đưa thêm vụ đông vào sản xuất, năng suất cũng như giá trị đã được nâng lên. Cây vụ đông giờ đây đã thực sự trở thành chính vụ trên đồng đất Văn Yên, một số xã có diện tích sản xuất lớn mang lại hiệu quả kinh tế cao là: An Thịnh, Đại Phác, Yên Phú, Yên Hợp, Đông Cuông…

Để có được những kết quả trên, Văn Yên đã xác định khoa học kỹ thuật là then chốt và phải đi liền với tăng mức đầu tư, thâm canh. Trong sản xuất, các xã đã chủ động linh hoạt đưa ra các giải pháp tháo gỡ khó khăn vướng mắc về giống, vốn, dịch vụ khoa học kỹ thuật ngay từ cơ sở. Các dịch vụ phục vụ sản xuất đã có sự phối hợp đồng bộ, các phương án kỹ thuật được chuẩn bị sớm với yêu cầu thực tế của bà con nông dân. Huyện cũng xây dựng và có nhiều chính sách hỗ trợ  vốn, giống, khoa học kỹ thuật đáp ứng yêu cầu của sản xuất.

Chị Hoàng Thị Nga, nông dân xã An Phú đang tháo nước vào ruộng nói với chúng tôi: “Thời tiết vụ mùa này không mấy thuận lợi nhưng do đầu tư, chăm sóc tốt lúa vẫn sinh trưởng và phát triển tốt, cứ đà này với 6 sào ruộng cho thu không dưới 1,8 tấn thóc”.

Nhìn cánh đồng lúa đang làm đòng, trổ bông đều tăm tắp, hương lúa nồng nàn bay khắp các bản làng như báo hiệu thêm một vụ lúa bội thu, các khu ruộng được thiết kế bài bản, đáp ứng cho cơ giới hóa, kênh mương đã được kiên cố hóa, đường giao thông thuận lợi, đó thực sự là tiền đề để hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn. Cái khác trong sản xuất lúa hàng hóa ở cánh đồng Đại - Phú - An với các địa phương là ở đây có sự liên kết khá chặt chẽ của các hộ dân trong vùng. Cả cánh đồng rộng trên 500ha nhưng có tới 60-70% nhân dân sản xuất bằng giống lúa HT1, thời vụ gieo cấy được thực hiện đồng loạt, tuy không sản xuất liền ô, liền thửa nhưng cũng rất tiện cho chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh và thu hoạch.

Một yếu tố đáng chú ý nữa là toàn bộ giống lúa là do bà con nhân dân tự tuyển chọn và phục tráng do đó chất lượng giống khá tốt, chất lượng gạo ngon. Vẫn là giống HT1 nhưng chất lượng gạo ở Văn Yên vừa thơm, vừa dẻo, rất ngon cơm và đã trở thành thương hiệu nổi tiếng với người tiêu dùng cho dù giá luôn cao hơn cùng loại từ 1-2 giá. Nhờ vậy giá trị sản xuất lúa hàng hoá ở Văn Yên ở vào thời điểm đầu năm 2011 này đạt 140 triệu đồng/ha.

Những kết quả từ dự án sản xuất lúa hàng hóa mang lại là không ai có thể phủ nhận được, tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn bộc lộ những tồn tại cần được khắc phục, đó là: tuy đã sản xuất lúa gạo theo hướng hàng hoá thị trường nhưng vẫn chưa xây dựng được thương hiệu, bản sắc riêng cho mình. Người dân đã có sự liên kết trong vùng nhưng chỉ nông dân không là chưa đủ mà cần có sự vào cuộc, liên doanh, liên kết từ sản xuất đến thu hoạch và sau chế biến. Song song với đó là tiếp tục mở rộng diện tích tạo một khối lượng hàng hoá lớn...

Xác định rõ những mặt đã làm được, nghiêm túc bổ khuyết những hạn chế, chắc chắn dự án sản xuất lúa gạo hàng hóa ở Văn Yên sẽ thành công, góp phần quan trọng xóa đói, giảm nghèo trong nông nghiệp nông thôn và xây dựng nông thôn mới.

Ngọc Trúc