Hoạt động đặt cân đối chứng do các chi cục tiêu chuẩn - đo lường chất lượng (TC-ĐL-CL) tỉnh, thành phố triển khai rộng rãi trên toàn quốc đã được hơn 10 năm, xuất phát từ yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người tiêu dùng trong việc định lượng các loại hàng hoá mua tại các chợ bán lẻ, vốn là mô hình kinh doanh phổ biến ở nước ta.

Cân đối chứng được sử dụng với mục đích để người tiêu dùng tự kiểm tra định lượng hàng hoá mà mình đã mua, với mục đích đó nên cân đối chứng thường được các chi cục TC-ĐL-CL trang bị trực tiếp cho các chợ thông qua ban quản lý chợ đặt ở một vị trí, địa điểm thích hợp để người tiêu dùng có thể sử dụng thuận lợi nhất, về cấp chính xác của cân thường sử dụng các cân thông dụng cấp chính xác 4.

Yên Bái là tỉnh sớm thực hiện chương trình này. Từ năm 1998, Chi cục TC-ĐL-CL tỉnh đã bắt đầu triển khai thí điểm đặt cân đối chứng tại một số chợ và từ năm 2000 khi việc đặt cân đối chứng được Tổng cục TC-ĐL-CL xác định là một trong những nhiệm vụ của các chi cục trong hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Việc đặt cân đối chứng đã mang lại những hiệu quả thiết thực, góp phần đáng kể vào hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và được đông đảo quần chúng nhân dân, các cấp, các ngành ủng hộ. Tuy nhiên, cùng với thời gian sử dụng, sự thay đổi đối tượng quản lý, số cân đã được trang bị cho các chợ có thể sử dụng được giảm đáng kể.

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế địa phương, số chợ mới hình thành nhiều dẫn đến nhu cầu về cân đối chứng tăng mạnh và mặt khác cơ chế bàn giao, lắp đặt, sử dụng, bảo quản cân đối chứng cũng cần có sự cải tiến, điều chỉnh cho thích hợp.

Trước tình hình đó, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về TC-ĐL-CL trên địa bàn tỉnh Yên Bái, nhằm tăng cường công tác phối hợp với các huyện, thị xã, thành phố (thông qua các phòng kinh tế; kinh tế và hạ tầng) thực hiện quản lý nhà nước về TC-ĐL-CL trên địa bàn của tỉnh; bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng cho người tiêu dùng.

Đặc biệt là hoạt động đảm bảo đo lường tại các chợ trung tâm trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố của tỉnh, Chi cục TC-ĐL-CL tỉnh Yên Bái đã xây dựng Kế hoạch số 02/KH-TĐC ngày 22 tháng 3 năm 2011 về việc tổ chức lắp đặt cân đối chứng và kiểm định phương tiện đo tại các chợ trung tâm trên địa bàn các huyện, thị xã, thành phố.

Kết quả triển khai tại các huyện: Văn Chấn, Trạm Tấu, Mù Cang Chai, Văn Yên, Trấn Yên, Lục Yên, Yên Bình và thị xã Nghĩa Lộ với tổng số 18 cân đối chứng được lắp đặt và bàn giao cho Ban quản lý chợ. Tổng số phương tiện đo là cân thông dụng sử dụng trong kinh doanh tại chợ được kiểm định là 184 chiếc.

Nhìn chung, kế hoạch đã được triển khai và đạt được kết quả tốt, trên địa bàn toàn tỉnh đã triển khai đặt cân đối chứng và kiểm định phương tiện đo tại hầu hết các chợ trung tâm, kể cả các chợ huyện vùng sâu, vùng xa như Trạm Tấu, Mù Cang Chải. Qua hoạt động này, nhận thức của người kinh doanh về quyền và nghĩa vụ trong hoạt động đảm bảo đo lường được nâng cao rõ rệt.

Đạt được kết quả trên là do có sự chuẩn bị chu đáo, sự phối hợp tốt của các phòng kinh tế, kinh tế và hạ tầng các huyện thị xã, đặc biệt trong đó phải kể đến là các phòng kinh tế và hạ tầng các huyện: Trạm Tấu, Mù Cang Chải, Yên Bình.

Bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn triển khai kế hoạch này là phải làm tốt công tác thông tin tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người làm công tác quản lý, người kinh doanh buôn bán, người tiêu dùng; công tác phối hợp với địa phương để giải quyết các việc cụ thể như lựa chọn chợ, đối tượng quản lý cân, địa điểm đặt cân, phương án bảo quản và sử dụng…; thường xuyên kiểm tra, giám sát hoạt động cân đối chứng tại địa bàn để khắc phục những bất cập nảy sinh.

Kết quả việc thực hiện kế hoạch này cho thấy đây là một hoạt động nhằm tăng cường phối hợp quản lý với các phòng kinh tế, kinh tế và hạ tầng, nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng cho người tiêu dùng và cần được tiếp tục duy trì thực hiện.

Trong thời gian tới, Chi cục TC-ĐL-CL tỉnh Yên Bái sẽ tăng cường công tác thông tin tuyên truyền, đồng thời thường xuyên kiểm tra, giám sát hoạt động của các cân đối chứng, từ đó đánh giá hiệu quả hoạt động, cải tiến phương thức lắp đặt, sử dụng, bảo quản nhằm phát huy tốt hơn nữa và tiếp tục duy trì hoạt động này.

Lê Đình Đức