Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp (SDĐPNN) số 48/2010/QH12 được Quốc hội thông qua ngày 17/6/2010 thay thế cho Pháp lệnh Thuế nhà, đất năm 1992, Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh Thuế nhà đất năm 1994.

Sau hơn 15 năm thực hiện, Pháp lệnh Thuế nhà, đất cơ bản đã đạt được các mục tiêu, yêu cầu đề ra, góp phần tăng cường quản lý Nhà nước đối với việc sử dụng đất ở, đất xây dựng công trình, khuyến khích tổ chức, cá nhân sử dụng đất tiết kiệm phù hợp với Luật Đất đai 1993; thực hiện chính sách ưu đãi của Nhà nước đối với các đối tượng cần được hỗ trợ, gia đình chính sách, người có công; động viên sự đóng góp của người sử dụng đất vào ngân sách Nhà nước...

Bên cạnh kết quả đạt được, Pháp lệnh Thuế nhà, đất đã bộc lộ một số hạn chế đó là: Pháp lệnh Thuế nhà, đất quy định căn cứ tính thuế dựa trên cơ sở thuế sử dụng đất phi nông nghiệp là diện tích đất, hạng đất và mức thuế, trong đó, hạng đất tính thuế được xác định căn cứ vào các yếu tố chất đất, vị trí, địa hình, khí hậu, thời tiết và điều kiện tưới tiêu... là phù hợp với việc phân loại để thu thuế sử dụng đất nông nghiệp nhưng không phù hợp với đất ở, đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp.

Mức tính thuế được tính bằng kilôgam thóc trên 1ha của từng hạng đất căn cứ vào mục đích sử dụng và khả năng thu hoa lợi trên đất, nay không còn phù hợp; Pháp lệnh Thuế nhà, đất chưa có sự điều tiết hợp lý đối với người có quyền sử dụng nhiều thửa đất với diện tích lớn để khuyến khích sử dụng đất tiết kiệm. Theo quy định của luật thuế mới, cách tính thuế sẽ chặt chẽ và phức tạp hơn.

Thuế SDĐPNN được tính căn cứ trên diện tích đất tính thuế, giá 1m² đất tính thuế và thuế suất. Diện tích đất tính thuế là tổng diện tích đất phi nông nghiệp thực tế sử dụng, trong đó, xác định rõ từng loại diện tích là bao nhiêu mét vuông vì mỗi loại diện tích đất này có thuế suất khác nhau.

Diện tích trong hạn mức thuế suất 0,03%; diện tích đất không quá 3 lần hạn mức thuế suất 0,07%; diện tích đất vượt trên 3 lần hạn mức thuế suất 0,15%; diện tích đất sử dụng không đúng mục đích hoặc chưa sử dụng theo dúng quy định thuế suất 0,15%; diện tích đất lấn chiếm thuế suất cao nhất là 0,2%.

Thuế suất được tính theo loại đất đã được cấp, hay chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Giá của 1 m² đất là giá đất theo mục đích sử dụng do UBND tỉnh quy định và được ổn định theo chu kỳ 5 năm.

Để biết được giá đất tính thuế phải xác định rõ thửa đất đó ở đường nào (tên đường, loại đường hay loại xã), đoạn đường, vị trí (có 4 vị trí 1, 2, 3, 4 trên 1 đoạn đường). Với những điểm mới này, Luật Thuế SDĐPNN được đánh giá chặt chẽ, khoa học nhưng từ đó đã nảy sinh nhiều khó khăn trong công tác triển khai.

Người dân phường Yên Ninh (thành phố Yên Bái) tìm hiểu Luật Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp 2012.

Để thu thuế hiệu quả, tạo thuận lợi cho năm tiếp theo cần sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ của cả hệ thống chính trị trên địa bàn. Được biết, ngay từ đầu năm 2012, UBND tỉnh đã thành lập Ban chỉ đạo và tổ công tác giúp việc triển khai Luật Thuế SDĐPNN.

Theo đó từ 1/1/2012 đến 30/6/2012, Ban chỉ đạo cấp tỉnh họp phân công nhiệm vụ cho các thành viên, ở cấp huyện tập huấn cho cán bộ UBND xã phường, thị trấn, cán bộ địa chính và các trưởng thôn, bản về nội dung cơ bản của Luật thuế và nội dung kê khai; chỉ đạo các xã, phường, thị trấn họp phổ biến đến tận các thôn, bản, tổ dân phố các doanh nghiệp đóng trên địa bàn về chính sách thuế SDĐPNN.

Cấp xã tổ chức cấp phát tờ khai đến các hộ gia đình, hướng dẫn cụ thể cho các hộ gia đình những nội dung cần kê khai; từ 1/7/2012 đến 30/9/2012, tổ chức nhập dữ liệu trên tờ khai vào các chương trình ứng dụng quản lý thuế, thông báo mã số thuế, tính thuế và các chế độ miễn giảm, in thông báo nộp thuế đến từng hộ gia đình và doanh nghiệp thuộc đối tượng nộp thuế.

Ông Hoàng Văn Diểm - Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Yên Bái cho biết: Để thực hiện việc tuyên truyền kịp thời, thiết thực và hiệu quả đối với Luật thuế mới trên địa bàn, Cục Thuế tỉnh yêu cầu Chi cục Thuế các huyện, thị xã, thành phố triển khai mạnh công tác tuyên truyền đến các đối tượng điều chỉnh, trong đó cần hướng dẫn đến các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân trên địa bàn cụ thể về các nội dung, về đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế, cách tính thuế, kê khai nộp thuế, chế độ miễn giảm...

Bên cạnh đó, nêu bật những điểm mới, tính công bằng, hợp lý trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế với ngân sách Nhà nước của chủ sở hữu và người sử dụng đất, nhất là đối tượng sử dụng đất vượt hạn mức quy định.

Để kê khai đúng, đủ, người nộp thuế cũng phải nắm bắt đầy đủ về Luật thuế. Do đó, công tác tuyên truyền, phổ biến Luật và các văn bản liên quan cần được thực hiện tốt, bài bản qua các phương tịên thông tin đại chúng.

Cán bộ tổ dân phố, thôn là lực lượng trực tiếp đến từng nhà cũng phải được tập huấn để hướng dẫn chính xác người kê khai. Cán bộ địa chính phường, xã phải nắm rõ Luật và các văn bản liên quan cũng như từng thửa đất để xác nhận đúng, đủ các tiêu chí theo yêu cầu tờ khai.

 Quang Thiều