Với những tính năng ưu việt trong vận hành cũng như sử dụng, công nghệ biogas quy mô gia đình là giải pháp hữu hiệu cho phép kết hợp hài hòa giữa cung cấp năng lượng với giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Phát triển biogas không chỉ giải quyết vấn đề năng lượng mà còn là giải pháp giảm thiểu ô nhiễm môi trường, góp phần bảo vệ và nâng cao sức khỏe cộng đồng dân cư, đồng thời tạo điều kiện nâng cao hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp.

Mặc dù công nghệ biogas đã đem lại hiệu quả thiết thực trong đời sống cộng đồng ở nông thôn nước ta, song do nhiều nguyên nhân, đến nay công nghệ này vẫn chưa phát triển mạnh và rộng khắp như mong đợi. Điển hình là tại những địa phương người dân còn khá hạn chế về việc áp dụng kiến thức khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp như Yên Bái, số lượng hầm biogas đã lắp đặt còn rất quá ít so với nhu cầu thực tế.

Công nghệ biogas có thể tạo nguồn năng lượng để thắp sáng, sưởi ấm, chạy máy phát điện. Chất cặn thải sau quá trình lên men dùng để bón cho cây trồng sẽ hạn chế được việc sử dụng phân hóa học. Ngoài ra, trong quá trình lên men trong điều kiện kị khí, các vi khuẩn gây bệnh cho con người được loại trừ.

Tìm hiểu được biết, ngoài một số nguyên nhân là do chưa có công nghệ nào hoàn chỉnh về mặt kỹ thuật, việc xây dựng, lắp đặt và sử dụng hầm chưa thuận lợi, chi phí đầu tư xây dựng hầm còn cao so với thu nhập của nông dân, việc thay thế, sửa chữa khó khăn do thiếu cơ sở dịch vụ kỹ thuật...

Hơn nữa, một bộ phận không nhỏ những người nông dân chưa nắm bắt được kiến thức khoa học, còn chủ quan, thậm chí còn rất thờ ơ với công tác bảo vệ môi trường sống của cộng đồng và của chính mình...

Trước thực trạng đó, mới đây, các nhà khoa học đã tập trung nghiên cứu vào việc cải tiến cấu trúc hệ thống hầm biogas, ứng dụng vật liệu mới nhằm nâng cao chất lượng, hiệu suất, tăng tuổi thọ, thuận lợi trong xây lắp, khai thác và hạ giá thành sản phẩm.

Đây là loại hầm biogas quy mô gia đình có dung tích 4m³ phù hợp với phần lớn hộ nông dân chăn nuôi ở quy mô nhỏ. Về kiểu dáng, đề xuất loại hình cầu vì có ưu điểm là tiết kiệm vật liệu, chịu lực, tăng cường khả năng phá váng và chống đóng cặn, chế tạo đơn giản. Vật liệu được chọn là vật liệu composite, một loại vật liệu có độ chống thấm rất cao.

Về cấu tạo, cơ bản giống với các loại hầm truyền thống đã biết: hầm ủ được thiết kế theo kiểu lên men liên tục dạng hỗn hợp (phần dưới của hầm chứa dịch thể lên men, phía trên là ngăn trữ khí), có nắp cố định. Phần thân hầm có dạng hình trụ tròn xoay, phần đáy là hình chỏm cầu, phần trữ khí là bán cầu. Bể điều áp có dạng hình trụ tròn xoay. Tùy thuộc vào nhu cầu cụ thể có các kích cỡ khác nhau: 10m³, 20m³ hoặc lớn hơn.

Loại hầm Biogas cải tiến có nhiều ưu điểm vượt trội như khả năng chống đóng cặn, tự động phá váng bề mặt, tự động thải cặn... Loại hình hầm này hiện đã được đưa vào đầu tư xây dựng tại một số cơ sở chăn nuôi trên địa bàn tỉnh, điển hình tại các địa phương có số lượng chuồng trại chăn nuôi gia súc lớn như: Văn Yên, Văn Chấn...

Ông Lại Thế Hùng - Giám đốc Ban quản lý Dự án QSEAT (Dự án nâng cao chất lượng an toàn sản phẩm nông nghiệp và phát triển chương trình khí sinh học tỉnh Yên Bái) cho biết: “Công nghệ biogas cải tiến quy mô gia đình có thể khắc phục được nhiều nhược điểm còn tồn tại của các loại hầm biogas trước đây. Chẳng hạn, thay cho việc tự chui vào hầm để phá váng bảo dưỡng hầm thì hầm biogas cải tiến có khả năng tự động phá váng. Việc thi công đơn giản, diện tích chiếm đất nhỏ, tiết kiệm nhân công. Hiện trên toàn địa bàn tỉnh có khoảng trên 3.000 hầm biogas đã được xây dựng và đưa vào sử dụng”.

Kể từ khi những hầm biogas đầu tiên được xây dựng cho đến nay, công nghệ này đã chứng tỏ tính ưu việt của nó so với các công nghệ khác trong việc xử lý chất thải chăn nuôi, đem lại nguồn khí đốt vừa rẻ, vừa sạch, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, thậm chí còn góp phần giảm tải cơn khát điện ở nông thôn.

Thiết nghĩ, đã đến lúc những người làm khoa học và nông dân Yên Bái cần đẩy mạnh phát triển chăn nuôi tập trung, thay đổi cơ bản nhận thức và nếp sống ở nông thôn, đồng thời thành lập tổ chức chuyên đảm trách việc triển khai loại hình công nghệ này trong phạm vi rộng, đặc biệt ở những vùng còn nhiều khó khăn!

 Tô Anh Hải