Trong đó, hợp phần phát triển chương trình khí sinh học của Dự án nhằm giảm thiểu tối đa mức độ gây ô nhiễm của chất thải chăn nuôi đến môi trường cũng như góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng của các sản phẩm nông nghiệp.

Gia đình bà Trịnh Thị Chi, thôn Đồng Tiến, xã Nam Cường (thành phố Yên Bái) thường xuyên nuôi hàng chục con lợn đã đưa vào sử dụng công trình khí sinh học (hay còn gọi là hầm biogas) được một tháng nay. Bà cho biết: “Hệ thống vận hành rất tốt, lửa cháy đều.

Trước kia nhà tôi đun bếp củi vừa nóng vừa khói, nay chuyển sang dùng loại chất đốt từ chất thải gia súc này vừa sạch sẽ vừa không có mùi. Chăn nuôi khổ nhất là chất thải, ảnh hưởng đến sức khỏe của gia đình và của mọi người xung quanh nay chỉ việc đưa xuống hầm biogas là sạch sẽ”.

Chỉ cần quy mô chăn nuôi tối thiểu 5 con lợn, nông dân đã có thể sử dụng chất thải làm khí sinh học. Theo tính toán của các nhà chuyên môn, một công trình 12m³ sẽ đủ cung cấp khí gas cho sinh hoạt của một gia đình, với giá gas tăng cao như hiện nay thì một gia đình sẽ tiết kiệm được khoảng 300.000 đồng mỗi tháng từ đun nấu đến sử dụng các thiết bị thắp sáng, bình nóng lạnh sử dụng gas. Bên cạnh đó, chất thải còn dùng để làm nước tưới cho cây trồng tạo ra các sản phẩm nông nghiệp an toàn hơn.

Tại Yên Bái, hợp phần được triển khai từ năm 2011. Theo thống kê, hợp phần phát triển chương trình khí sinh học đã hoàn thành được 435 công trình. Toàn bộ Dự án Qseap sẽ hỗ trợ người dân Yên Bái xây dựng 2.000 công trình khí sinh học.

Qua khảo sát, các hộ chăn nuôi thường xây dựng công trình hầm khí biogas với dung tích bể chứa 12m³ với giá thành từ 12 - 15 triệu đồng, trong đó Dự án hỗ trợ 1,2 triệu đồng.

Ngoài ra, một số địa phương như thành phố Yên Bái cũng có cơ chế hỗ trợ thêm 1 triệu đồng cho mỗi công trình. Số tiền đó mang ý nghĩa động viên, khuyến khích người dân nhưng ngược lại Dự án cũng có cơ chế cho vay đối với nông dân. Dự án sẽ cho vay tối đa 90% giá trị công trình nhưng không quá 50 triệu đồng với lãi suất bằng 75% lãi suất ngân hàng trong vòng 3 năm thông qua hệ thống Ngân hàng Nông nghiệp Phát triển nông thôn và các quỹ tín dụng nhân dân.

Ông Lại Thế Hùng - Giám đốc Ban quản lý Dự án Qseap cho biết: “Ngoài hỗ trợ các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, thời gian tới, dự án sẽ có kế hoạch hỗ trợ các trang trại chăn nuôi lớn xây dựng công trình có bể chứa dung tích từ vài trăm đến vài nghìn m3, hỗ trợ tới 25% giá trị công trình. Tại các công trình này có thể dùng máy phát điện sử dụng khí sinh học”.

Hợp phần phát triển chương trình khí sinh học nhanh chóng được người dân đón nhận là nhờ Dự án đã kết hợp với Trạm Khuyến nông các huyện, thị xã, thành phố đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến đến người dân.

Lực lượng cán bộ khuyến nông đã sẵn có kinh nghiệm khi thực hiện chương trình khí sinh học từ nhiều năm nay do chính phủ Hà Lan tài trợ, các cán bộ khuyến nông chuyên trách sẽ hướng dẫn người dân về vấn đề kỹ thuật xây dựng. Dự án cũng đào tạo những đội thợ xây đạt yêu cầu, cấp chứng chỉ xây dựng các công trình khí sinh học. Khi tham gia, người dân sẽ được thanh toán tiền hỗ trợ một tháng sau khi hoàn thành công trình thông qua đường bưu điện.

Phát triển khí sinh học đã thay đổi phương thức sử dụng chất đốt truyền thống, cải thiện môi trường sống tại khu vực nông thôn.

Hồng Khanh