Gia đình ông Nguyễn Văn Liên (thôn Bản São, xã Tân Lập) là gia đình đầu tiên mạnh dạn trồng thử nghiệm dưa hấu trên đất Lục Yên. Mảnh đất gần 2 mẫu nằm gần bờ sông Chảy đã được ông trồng kín dưa hấu. Đang vào mùa thu hoạch quả nên cả nhà ông tập trung trên ruộng, người hái dưa, người mang lên chợ huyện bán. Trước đây, cũng như bao gia đình khác, tận dụng diện tích đất soi bãi bên bờ sông Chảy, gia đình ông đã từng trồng ngô. Tuy nhiên, trồng ngô rất vất vả mà cũng chỉ tạm đủ ăn.

Bao đêm trằn trọc suy nghĩ là làm sao để thoát nghèo trên chính mảnh đất này, qua nghiên cứu và đọc báo, vô tình ông đã tìm được thông tin về hiệu quả của việc trồng dưa. Nghĩ là làm, năm 2007, ông đã nhanh chóng liên lạc với địa chỉ cung cấp giống dưa Trung Quốc và đăng ký mua giống trồng thử nghiệm vài sào. Thật không ngờ, do đất tốt và được chăm sóc chu đáo nên ngay vụ đầu ông đã thu 5-6 tấn quả bán được trên 40 triệu đồng.

Thấy hiệu quả, năm sau ông tiếp tục nhân rộng diện tích, đến nay ông đã là ông chủ của 15 sào dưa, ước tính mỗi sào cho 1 tấn quả. Ông Liên cho biết: “Nếu như mảnh đất này trồng ngô thì chỉ được 2-3 triệu đồng thôi. Nhưng từ khi trồng dưa hấu nó đã cho thu nhập cao gấp chục lần. Trồng dưa không khó, quan trọng nhất là khâu làm đất phải đảm bảo, phải chú trọng các loại sâu bệnh khi cây dưa còn non, phải thụ phấn cho dưa khi cây ra hoa”.

Sau mấy vụ đầu trồng dưa Trung Quốc nhận thấy quả không ngọt lắm, bước sang năm nay ông đã chuyển đổi sang trồng giống dưa Sài Gòn và Thái Lan. Giống này ưu điểm hơn hẳn, quả to, vỏ dày thuận tiện cho vận chuyển, lõi đỏ, ngọt và cây dưa có khả năng chống chịu nắng nóng tốt. Nhờ đã có tiếng từ mấy vụ trước nên dưa của ông rất dễ tiêu thụ, nhiều thương lái ra tận ruộng để mua, nhiều lúc còn “cháy” hàng. Ông cho hay, năm nay dưa được giá, thấp nhất là 10 nghìn đồng/kg. Nhẩm tính ruộng dưa nhà ông năm nay sẽ cho thu khoảng chục tấn, như vậy gia đình sẽ thu về khoảng trăm triệu đồng.

Thấy gia đình ông Liên trồng dưa hấu hiệu quả, nhiều hộ dân trong xã cũng mạnh dạn trồng theo. Nằm liền kề với ruộng dưa nhà ông Liên là ruộng dưa của gia đình chị Long Thị Hợp. Trước đây mảnh đất ven sông này mỗi năm chỉ cho gia đình chị vài tạ ngô, bán đi không được quá 2 triệu đồng, thế nhưng ngay năm đầu tiên trồng dưa gia đình chị đã có trong tay 3-4 chục triệu đồng. Năm nay thì gia đình chị đã tận dụng hết đất, trồng trên 5 sào dưa. Do gặp phải nắng nóng kéo dài, dưa không sai quả như mọi năm nhưng ước tính gia đình chị cũng sẽ có 4-5 tấn dưa hấu. Từ một hộ nghèo, nhờ trồng dưa hấu, gia đình chị đã thoát nghèo.

Chị Hợp tâm sự: “Nhà tôi mới trồng dưa được 3 vụ nhưng vụ nào cũng thu được 3-4 chục triệu, hiệu quả lắm. Nhờ trồng dưa mà gia đình tôi đã ra khỏi danh sách hộ nghèo của xã”.

Là một xã thuần nông, không có nghề phụ, những năm qua kinh tế của Tân Lập gặp rất nhiều khó khăn. Với việc đưa vào trồng thành công dưa hấu đã mở ra cho xã một hướng đi mới để thoát nghèo. Ông Nguyễn Văn Dự - Phó chủ tịch UBND xã Tân Lập cho biết: “Hiện nay mô hình trồng dưa của ông Liên cho năng suất, hiệu quả rất cao. UBND xã đang tập trung tuyên truyền, vận động bà con tận dụng đất soi bãi để trồng dưa. Hi vọng rằng cây dưa hấu sẽ mở ra hướng thoát nghèo cho bà con”.

Được biết, hiện nay trên địa bàn huyện Lục Yên không chỉ riêng xã Tân Lập mà nhiều địa phương khác như: Phan Thanh, Minh Tiến… cũng đã bắt đầu phát triển việc trồng dưa và đã đem lại hiệu quả kinh tế cao. Dưa hấu đã và đang  mở ra hướng thoát nghèo cho nông dân nơi này.

Triệu Huấn - Hoài Thu