Mô hình trồng ớt của bà Mây đã được Trạm Khuyến nông thành phố Yên Bái chọn làm mô hình trình diễn để nhân rộng ra các khu vực khác, góp phần quan trọng trong định hướng chuyển đổi cây trồng tại các xã có diện tích lúa bị bồi lấp và kém hiệu quả.

Vốn là một giáo viên có hàng chục năm công tác trong ngành giáo dục, năm 2011 bà Mây về nghỉ theo chế độ của Nhà nước. Với nguồn vốn ít ỏi, bà Mây suy nghĩ nên chọn cây gì trồng ngắn ngày mau cho thu nhập và đảm bảo hiệu quả kinh tế.

Qua xem tivi và đọc sách báo thấy mô hình trồng ớt cho hiệu quả kinh tế cao bà liền tìm đọc những tài liệu liên quan đến việc trồng và chăm sóc các giống ớt.

Nhận thấy hiệu quả cây ớt cao hơn các loại cây trồng khác mà lại không quá tốn công chăm sóc, bà Mây đã về quê ngoại là xã Phúc Lộc (thành phố Yên Bái) thuê 10 sào lúa kém hiệu quả của 6 gia đình ở thôn 1 để trồng thí điểm hai giống ớt chỉ thiên Việt Nam và ớt chỉ địa của Thái Lan.

Sau thời gian ươm giống, đến tháng 11/2011 bà bắt đầu đưa cây ra trồng, trong đó 2 sào trồng ớt chỉ thiên được Trạm Khuyến nông thành phố hướng dẫn cách áp dụng phương pháp phủ bạt nilon ở gốc để so sánh với cách trồng truyền thống. Qua ứng dụng, bà nhận thấy cách trồng theo phương pháp này luôn giữ độ ẩm từ 70 - 80% cho cây lại hạn chế được cỏ dại và sâu bệnh.

Cùng với đó, bà được cán bộ khuyến nông hướng dẫn kỹ thuật. Sau hơn 3 tháng trồng và chăm sóc, gia đình bà Mây đã thu 3 lứa ớt chín được gần 100kg. Hiện gia đình bà vẫn đang tiếp tục thu các lứa tiếp theo, bình quân mỗi ngày được từ 7 đến 10 kg và có thể kéo dài tới cả tháng nữa.

Với mức giá trung bình đạt từ 10 - 12 nghìn/kg ớt chỉ địa và 14 nghìn/kg ớt chỉ thiên, sau khi trừ chi phí thuê nhân công và phân bón gia đình bà đã thu lãi.

Bà Mây chia sẻ: "Xem qua tivi thấy trồng ớt cho hiệu quả kinh tế cao nên gia đình mới trồng thí điểm 1 mẫu xem có phù hợp với chất đất không. Qua vụ đầu tiên thì thấy hiệu quả kinh tế cao hơn so với  trồng các loại cây khác. Nếu được địa phương ủng hộ giúp tôi mở rộng diện tích ra một vài hécta tại thôn 1, thôn 2 xã Phúc Lộc vừa giải quyết việc làm cho những lao động địa phương lúc nông nhàn vừa giúp tôi có đủ điều kiện đáp ứng nguyên liệu để xây dựng xưởng chế biến tương ớt xuất khẩu".

Việc trình diễn mô hình khuyến nông trồng ớt trên đất lúa bị bồi lấp và kém hiệu quả theo phương châm "cầm tay chỉ việc, đào tạo nghề trong sản xuất nông nghiệp" đã giúp người dân áp dụng các tiến bộ KHKT mới.

Với cây ớt, nếu biết khai thác đúng hướng sẽ trở thành cây có hiệu quả kinh tế cao vì phù hợp với điều kiện thời tiết và chu kỳ ngắn ngày (hiện cây ớt đã cho thu nhập gấp đôi so với trồng lúa), vì vậy mô hình trồng ớt được coi là hướng đi mới trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng.

Hiệu quả kinh tế của cây ớt đã rõ, tuy nhiên, quá trình sinh trưởng của cây từ khi xuống giống đến cho thu hoạch đòi hỏi phải chăm bón công phu, đúng kỹ thuật, biết cách phòng trừ sâu bệnh mới cho hiệu quả kinh tế cao.

Qua kết quả bước đầu về việc trồng thử nghiệm cây ớt của bà Mây, nhiều hộ dân trên địa bàn xã Phúc Lộc và các vùng lân cận đã đến thăm quan, học hỏi.

Từ thành công ban đầu đó, Trạm Khuyến nông thành phố đang có kế hoạch nhân rộng mô hình này bởi trên địa bàn thành phố vẫn còn nhiều diện tích đất trồng rau màu và đất lúa bị bồi lấp do ngập lụt những năm trước đây và những diện tích lúa không chủ động được nguồn nước.

Ông Trung Hải Sâm - Trạm trưởng Trạm Khuyến nông thành phố Yên Bái cho biết: Thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi cơ cấu cây trồng trong nông nghiệp, chúng tôi đã phối hợp với xã Phúc Lộc và bà Hà Thanh Mây triển khai mô hình trình diễn trồng ớt chỉ thiên, chỉ địa trên chân ruộng cạn. Trong quá trình theo dõi chúng tôi nhận thấy vốn đầu tư không lớn, thời gian trồng không quá dài, không tốn công chăm sóc, dễ trồng. Đặc biệt là diện tích ớt áp dụng che phủ nilon thì năng suất đạt cao hơn. Qua vụ đầu tiên thì hiệu quả kinh tế cao hơn trồng lúa. Đây sẽ là cơ sở để chúng tôi triển khai vào vụ đông năm 2012 trên địa bàn.

Được biết, hiện tại hai loại ớt chỉ thiên và chỉ địa này đang được thị trường rất ưa chuộng. Bà Mây cũng đang xúc tiến thuê thêm đất mở rộng diện tích gieo trồng để có đủ khả năng cung cấp cho thị trường và mở xưởng sản xuất tương ớt xuất khẩu.

Cũng qua mô hình trình diễn trồng ớt trên chân ruộng cạn và kém hiệu quả cho thấy giống cây này phù hợp với khí hậu và đồng đất của thành phố, trong khi đó việc chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh lại không quá khó khăn, phức tạp.

Từ thành công của mô hình trình diễn này cũng giúp cho chính quyền các địa phương chịu ảnh hưởng của ngập lụt hay có nhiều ruộng cạn, kém hiệu quả có cách giải quyết phù hợp, góp phần giải quyết việc làm và xóa đói giảm nghèo ở địa phương.

Đây là một mô hình kinh tế hay, cần phát huy và nhân rộng nhằm giúp người dân thành phố có thêm một mô hình sản xuất nông nghiệp phù hợp với thổ nhưỡng địa phương.

Bích Liên - Tuấn Anh