Đến Mai Sơn, một trong những xã có diện tích trồng ngô trên đất đồi dốc lớn nhất huyện vào đúng vụ thu hoạch, chúng tôi bắt gặp không khí lao động hăng say của người dân nơi đây. Người lên đồi bẻ bắp, người tẽ ngô rồi thương lái đến tận đầu làng thu mua ngô đồi. Đứng trên đỉnh thung lũng Đán Ca nhìn xuống là bạt ngàn màu vàng sẫm của ngô tại các thôn: Sơn Thượng, Đán Đăm, Sơn Tây, Sơn Bắc…

Lau những giọt mồ hôi trên mặt, bà Hoàng Thị Ba, thôn Sơn Tây cho biết: “Vụ này ngô tốt lắm, nhà tôi trồng 5 sào loại C919, tính sơ qua cũng được hơn 1 tấn”.

Theo anh Tống Văn Đông, thôn Sơn Thượng, trước đây nhà trồng đậu tương hiệu quả không cao, lại mất thời gian làm cỏ và nhiều rủi ro, từ năm 2008 anh chuyển sang trồng ngô. Đến nay gia đình đã có 1 ha ngô trồng 2 vụ quanh năm, thu về cũng được hàng chục triệu đồng. Được biết, trước đây Mai Sơn là xã có diện tích cây đậu tương lớn nhất huyện với trên 400 ha nhưng từ năm 2008 cây ngô được đưa vào trồng trên đất đồi dốc, đến nay diện tích đã lên tới 196,8 ha.

Cùng với Mai Sơn, ngô đồi trên đất dốc cũng được mở rộng tại các xã như: Động Quan, Phúc Lợi, Lâm Thượng… Hiệu quả từ những nương ngô không chỉ giúp  đảm bảo an ninh lương thực mà còn góp phần nâng cao thu nhập cho bà con nhân dân.

Ông Hoàng Văn Số, Trưởng phòng Nông nghiệp huyện cho biết: “Năm 2007, huyện thực hiện đề án sản xuất ngô hàng hóa, trong đó các xã có diện tích ngô từ 100 ha/vụ trở lên được hỗ trợ 50% giá giống ngô lai và các biện pháp kỹ thuật. Từ đó đến nay, diện tích ngô trên đất đồi dốc của Lục Yên không ngừng được mở rộng, đến nay huyện đã có gần 1.800 ha ngô đồi”.

Để có được kết quả đó, huyện đã làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, các ban ngành đoàn thể cũng tích cực tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền địa phương nhanh chóng thử nghiệm và đưa vào trồng những cây trồng phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng địa phương, nhằm đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Các xã, thị trấn thường xuyên phối hợp với Trạm Khuyến nông huyện mở các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc ngô cho bà con; thực hiện nhiều chương trình hỗ trợ sản xuất như: hỗ trợ giống, phân bón... tạo điều kiện cho bà con đẩy mạnh việc trồng trọt. Từ trồng ngô nhiều gia đình đã có điều kiện phát triển chăn nuôi, nâng cao thu nhập.

Thực tế cho thấy, trồng ngô trên đất đồi dốc là hướng phát triển kinh tế tốt cho nông dân Lục Yên, tuy nhiên hiện nay đa phần người dân vẫn chỉ biết canh tác đơn thuần chứ chưa áp dụng các biện pháp canh tác bền vững. Bởi theo nghiên cứu, nếu cứ canh tác liên tục 2 vụ ngô/năm thì tài nguyên đất sẽ bị bào mòn và năng suất sẽ giảm. Do vậy, để phát huy hiệu quả kinh tế bền vững trên đất dốc, Phòng nông nghiệp, Trạm khuyến nông cần tích cực phối hợp với các xã, đoàn thể vận động, tuyên truyền, hướng dẫn người dân áp dụng các biện pháp các biện pháp canh tác bền vững, làm đường băng chống xói mòn…

Bên cạnh đó, các ngành chức năng cũng cần nghiên cứu, phối hợp với các công ty giống tìm ra giống đậu tương có năng suất cao để trồng tại các xã có truyền thống trồng đậu tương như: Mai Sơn, Khai Trung, Khánh Thiện, Minh Chuẩn… trong vụ hè thu nhằm tăng độ phì nhiêu cho đất.

Hùng Cường