Giống lúa thuần chất lượng cao HT9 do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển lúa thuần thuộc Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm sản xuất. Năm 2007, giống lúa HT9 được gửi khảo nghiệm quốc gia trong bộ giống lúa ngắn ngày chất lượng và năm 2010 được Cục Trồng trọt (Bộ nông nghiệp và Phát triển nông thôn) công nhận sản xuất thử.

Vừa qua, Trạm Khuyến nông huyện Trấn Yên đã thử nghiệm mô hình giống lúa thuần này với diện tích 1,5 ha tại các xã Minh Quân, Báo Đáp, Nga Quán, Tân Đồng, Bảo Hưng. Các cán bộ khuyến nông đã tiến hành tập huấn và phát tài liệu cho các hộ tham gia từ khâu ngâm ủ đến chăm sóc sau cấy, cách phòng trừ sâu bệnh gây hại, kiểm tra và đôn đốc các hộ nông dân tham gia mô hình thường xuyên kiểm tra đồng ruộng và áp dụng đúng quy trình kỹ thuật, theo dõi từng giai đoạn sinh  trưởng phát triển của cây lúa trên đất Trấn Yên.

Từ thực tế sản xuất cho thấy, giống lúa HT9 có thời gian sinh trưởng ngắn, từ 95 - 100 ngày trong vụ mùa. Điều này đặc biệt thích hợp cho việc thu hoạch nhanh gọn lúa mùa và làm vụ đông.

Qua theo dõi, lúa HT9 thích hợp với nơi đất cao, khả năng chịu hạn tốt, đạt chiều cao trung bình từ  100 - 110 cm, có khả năng phục hồi  nhanh sau khi cấy, đẻ nhánh khoẻ, trung bình đạt từ  5-6 bông/khóm, có khả năng chống chịu một số đối tượng sâu bệnh khá hơn lúa lai như sâu cuốn lá, rầy nâu, bệnh bạc lá... Giống HT9 cho năng suất 5,2 tấn/ha, nếu chăm sóc tốt, có khả năng cho năng suất trên 7tấn/ha, tỷ lệ hạt chắc đạt 90%, bông to, dài, vỏ trấu mỏng có màu nâu đỏ, lúa thơm, hạt gạo trong. Không chỉ có hình thức đẹp, giống lúa này còn cho chất lượng gạo ngon, cơm mềm, đậm.

Gia đình bà Nguyễn Thị Na (thôn Gò Bông, xã Minh Quân) là một trong các hộ trồng thử nghiệm giống lúa HT9 cho biết: "Lúa phát triển tốt, năng suất đạt 2,2 tạ/sào, chế độ chăm sóc và làm cỏ bình thường như các giống lúa khác. Đặc biệt, giống lúa này ít bị sâu bệnh, nhiều mảnh ruộng bị sâu cuốn lá rất nặng nhưng ruộng trồng giống này kháng loại sâu này rất tốt. Ngoài ra, lúa cứng cây, qua mấy trận mưa to do hoàn lưu 2 cơn bão mà vẫn không hề bị gẫy đổ". Năm nay, xã Minh Quân có 6 hộ trồng thử nghiệm giống HT9 và chắc chắn vụ sau sẽ có nhiều hộ bắt tay gieo trồng giống lúa mới này.

Bà Hoàng Thị Hà luôn mạnh dạn với các giống lúa mới, bà cho biết: "Trong các giống đã trồng, tôi thấy giống này vừa cho năng suất cao, vừa ăn ngon. Đã có rất nhiều hộ dân xung quanh đã đặt tôi giống cho vụ sau, vụ xuân tới tôi sẽ tiếp tục cấy loại giống này".

Theo tính toán của các hộ nông dân,  một cân thóc HT9 bán được 10.000 đồng/kg, cao hơn 3.000 đồng/kg so với các giống Nhị ưu 838, Khang Dân... Như vậy giống lúa thuần này cho hiệu quả kinh tế cao hơn so với các giống lúa khác.

Với những kết quả bước đầu, bà Trần Thị Hoàn Liên - Trạm trưởng Trạm Khuyến nông huyện cho biết: "Việc thử nghiệm các giống lúa mới nhằm tìm ra các giống phù hợp với chất đất và khí hậu của địa phương. Qua đó, cũng hướng dẫn bà con nông dân cách đầu tư thâm canh chăm sóc lúa đúng kỹ thuật. Kết quả ban đầu cho thấy giống lúa HT9 cho hiệu quả tương đối tốt, vụ đông xuân sắp tới, Trạm sẽ tiếp tục đưa vào thử nghiệm để có kết quả chính xác hơn".

Những giống lúa mới như HT9 cho năng suất, chất lượng cao, có khả năng giữ giống, phù hợp trình độ canh tác của người dân sẽ góp phần nâng cao thu nhập cho nông dân.

 Hồng Khanh