ông Vũ Quốc Tiên - Chủ tịch UBND xã Y Can cho biết: “Với địa hình chia thành hai vùng, vùng trong gồm 5 thôn: Minh An, An Thành, An Hòa, An Phú, Khe Chè; vùng ngoài gồm 7 thôn: Hạnh Phúc, Tự Do, Bình Minh, Thắng Lợi, Hòa Bình, Quyết Thắng, Quyết Tiến. Vì vậy, trong phát triển kinh tế, xã phải khảo sát, nghiên cứu kỹ về điều kiện tự nhiên, thổ nhưỡng và những tiềm năng, lợi thế của hai vùng để phát triển kinh tế sao cho phù hợp”.

Đối  với vùng ngoài, xã chỉ đạo nhân dân gieo cấy hết diện tích lúa, tập trung chăm sóc tốt 90 ha lúa chất lượng cao; duy trì diện tích cây vụ đông nhất là các loại rau màu cho hiệu quả kinh tế cao như cà chua, ớt, dưa chuột, đẩy mạnh thâm canh theo hướng hàng hoá; khuyến khích các hộ dân phát triển chăn nuôi, trong đó chú trọng đưa các giống vật nuôi có giá trị kinh tế cao làm nền tảng để bứt phá đi lên. Hiện xã có 3 trang trại chăn nuôi gà và lợn với quy mô lớn và hàng trăm hộ chăn nuôi 20-30 con lợn, 100-200 con gà, thu nhập từ chăn nuôi đạt hàng tỷ đồng/năm.

Đối với vùng trong có nhiều tiềm năng, lợi thế đất rừng, người dân sống chủ yếu dựa vào rừng nên cùng với phát triển nông nghiệp và sự hỗ trợ của Nhà nước về cây, con giống xã đã tập trung chỉ đạo nhân dân trồng rừng kinh tế chủ yếu là loại cây có giá trị thu nhập cao như: quế, keo, bạch đàn. Nhiều hộ đã biết khai thác tiềm năng đất rừng đến nay có thu nhập hàng trăm triệu đồng/năm, tiêu biểu như các hộ: Dương Trung Nguyên, Dương Trung Hà, Dương Trung Thăng ở thôn An Thành, Triệu Phú An, Triệu Tài Định, Triệu Phú Định ở thôn Minh An, Triệu Đức Liên, Nguyễn Văn Hòa ở thôn An Hòa…

Ông Dương Trung Thăng, thôn An Thành cho biết: “Gia đình tôi có 10 ha quế được trồng từ những năm 1980, mỗi năm gia đình bóc tỉa cũng thu được 70-80 triệu đồng. Tôi dự tính xây căn nhà mới mất khoảng trên 500 triệu đồng, chủ yếu là từ tiền bán quế. Dân chúng tôi trong này nhà nào cũng sống dựa vào rừng, từ nhà xây, xe máy, ti vi, tủ lạnh... tất cả cũng từ rừng mà có...”.

Chúng tôi đến thôn Tự Do - một trong số những thôn có phong trào trồng cây vụ ba mạnh nhất xã khi đã xế chiều, trên các thửa ruộng bà con nông dân đang hăng hái lao động, người thì làm cỏ ớt, người chăm bón cây cà chua. Năm nay là năm thứ hai gia đình ông Lê Văn Hải trồng cà chua và ớt trên diện tích ruộng lúa hai vụ. Năm 2011, được xã tuyên truyền, vận động trồng các loại rau màu cho giá trị kinh tế cao, gia đình ông mạnh dạn trồng 1 sào cà chua.

Thấy hiệu quả cao, năm nay ông quyết định trồng thêm 4 sào cà chua và 1 sào ớt. Ông Hải cho biết: “Trồng hai loại cây này cho thu nhập cao nhất so với các loại cây ràu màu khác. Tết năm 2011, giá cà chua lên đến 17.000-18.000 đồng/kg thì một sào chúng tôi thu được 2 tấn quả cho thu nhập trên 30 triệu đồng và 1 sào ớt hiện nay cũng cho thu 50 triệu đồng”.

Nhờ biết khai thác tiềm năng sẵn có của địa phương theo từng vùng, miền và sự chỉ đạo sát với thực tế nên cơ cấu kinh tế của xã chuyển dịch đúng hướng. Tổng diện tích gieo cấy lúa nước hàng năm đạt 220ha, trong đó diện tích lúa chất lượng cao đạt 90 ha, năng suất bình quân 48,2 tạ/ha/năm, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo, tăng số hộ khá, giàu và nâng mức thu nhập bình quân đầu người trong xã năm 2012 này lên trên 12 triệu đồng/năm.

H.D