Mù Cang Chải có tổng diện tích rừng gần 120 ngàn ha, trong đó đất lâm nghiệp chiếm tới 80%, độ che phủ rừng đạt 55,7%. Huyện còn có Khu bảo tồn loài - sinh cảnh Chế Tạo rộng 23 ngàn ha.

Địa hình huyện phân cách, giao thông đi lại khó khăn, dân cư sinh sống phân tán; đồng bào Mông chiếm tới trên 90% và chủ yếu sống bằng nghề sản xuất nông nghiệp với tập quán đốt nương làm rẫy từ lâu đời; đặc biệt khoảng thời gian trước và sau tết Nguyên đán là thời điểm mùa khô ở vùng cao, cường độ nóng cao điểm có thể từ 30 đến 33^oC, độ ẩm giảm xuống còn từ 30 đến 40%, kèm theo gió Lào…, vì vậy, nguy cơ xảy ra cháy rừng trên địa bàn vào mùa khô luôn ở mức cao và sẵn sàng diễn ra bất cứ lúc nào.

Xác định sự nghiệp bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy rừng (PCCCR) là của toàn Đảng, toàn dân nên Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Mù Cang Chải đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các cấp, các ngành làm tốt công tác này. Cụ thể, trong niên vụ 2011 - 2012, huyện chủ động quán triệt các chỉ thị của cấp trên về công tác PCCCR cũng như sớm củng cố và kiện toàn ban chỉ đạo PCCCR từ huyện đến tất cả các xã, thị trấn trong toàn huyện;  xây dựng phương án, bổ sung, kiện toàn 123 tổ đội xung kích với 650 thành viên thường xuyên tuyên truyền, tuần tra canh gác để chủ động bảo vệ tốt diện tích các loại rừng, tổ chức học tập, ký cam kết bảo vệ rừng tới tất cả các thôn bản với 8 nghìn hộ dân.

Tại các vùng trọng điểm và thời gian cao điểm tổ chức trực, tuần tra 24/24h để phát hiện kịp thời các vụ cháy và có biện pháp xử lý nhanh chóng với phương châm “bốn tại chỗ”.  Bên cạnh đó đã chỉ đạo triển khai thực hiện 2 cuộc diễn tập PCCCR cấp xã có một phần thực binh tại hai xã La Pán Tẩn và Khao Mang…

Từ triển khai đồng bộ các giải pháp, mùa khô hanh 2011 - 2012 trên địa bàn huyện chỉ xảy ra 2 vụ cháy rừng tại hai xã làm thiệt hại 12ha, nguyên nhân do sự bất cẩn của người dân khi đốt nương cộng với thời tiết nắng nóng. Ngay sau khi nhận được thông tin xảy ra cháy rừng, các xã đã nhanh chóng huy động lực lượng tham gia chữa cháy theo đúng phương châm “bốn tại chỗ”, hạn chế thấp nhất hậu quả.

Rút kinh nghiệm năm trước, bước vào mùa khô hanh năm nay, ngay tháng 11 của năm 2012, huyện Mù Cang Chải đã tiến hành tổng kết công tác phòng chống cháy rừng 2011 - 2012 và triển khai nhiệm vụ phòng chống cháy rừng niên vụ 2012 – 2013; kiện toàn Ban chỉ huy PCCCR của huyện. Ban chỉ huy PCCCR đã phân công nhiệm vụ  và quy định trách nhiệm cụ thể cho các thành viên.

Qua đó đã tập trung xuống xã cùng các cấp ủy, chính quyền cơ sở chỉ đạo triển khai công tác PCCCR, nhất là ở những vùng trọng điểm dễ xảy ra cháy rừng  như: Nậm Có, Hồ Bốn, Nậm Khắt… Đồng thời đã chỉ đạo Ban quản lý rừng phòng hộ kiện toàn lại ban chỉ huy PCCCR, có phương án, kế hoạch triển khai nhiệm vụ PCCCR, thành lập các tổ bảo vệ rừng ở khu vực sản xuất, tăng cường công tác kiểm tra.

Đối với cấp xã, đã chỉ đạo các địa phương xây dựng phương án PCCCR, củng cố và kiện toàn 14 ban chỉ huy ở 13 xã, thị trấn do chủ tịch hoặc phó chủ tịch UBND xã, thị trấn làm trưởng ban. Đồng thời bổ sung, kiện toàn 123 tổ, đội xung kích với trên 600 thành viên thường xuyên tuyên truyền, tuần tra, canh gác để chủ động bảo vệ và phát hiện lửa rừng. Tại các vùng trọng điểm và trong thời gian cao điểm, tổ chức trực, tuần tra 24/24h. Cùng với đó, huyện còn quan tâm xây dựng các công trình phòng cháy như: xây dựng đường băng cản lửa, hệ thống biển báo...

Để làm tốt công tác PCCCR, công tác tuyên truyền giáo dục PCCCR được đẩy mạnh với nội dung tập trung vào Luật Bảo vệ và Phát triển rừng, các nghị định của Chính phủ về công tác bảo vệ rừng. Lực lượng kiểm lâm địa bàn và cán bộ hợp đồng nằm trực tiếp ở xã, bản cùng với UBND xã tổ chức nhiều hội nghị tuyên truyền về công tác quản lý, bảo vệ rừng cũng như PCCCR, hướng dẫn kỹ thuật đốt nương, làm rẫy, làm đường băng cản lửa. Việc vận động người dân thay đổi tập quán sản xuất cũng được triển khai mạnh, đặc biệt là chuyển đổi hàng ngàn ha lúa nương sang trồng ngô đồi đã hạn chế việc đốt rẫy - nguyên nhân chính gây cháy rừng.

Với sự chỉ đạo quyết liệt trong công tác PCCCR nên từ đầu mùa khô đến nay Mù Cang Chải chưa xảy ra vụ cháy rừng nào. Tuy nhiên, theo nhận định thời gian mùa khô vẫn còn dài, vì vậy, công tác PCCCR vẫn cần phải đề cao hơn bao giờ hết. Cùng với triển khai biện pháp trước mắt, về lâu dài để giải quyết tận gốc nạn cháy rừng, Mù Cang Chải cần tiếp tục đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng sản xuất hàng hóa, thay đổi tập quán sản xuất lạc hậu, thực hiện thâm canh tăng vụ, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, hạn chế và từng bước đi đến chấm dứt việc đốt nương làm rẫy.

Nguyễn Đình