Khi còn thuộc huyện Trấn Yên, Văn Lãng là một xã nghèo; nay sáp nhập về Yên Bình - tiếng là ra khỏi diện 135 xã vẫn nghèo và nghèo rất đều. Chưa hẳn, nhưng có lẽ ở một xã nghèo đều như Văn Lãng đã ảnh hưởng phần nào đến công tác giáo dục. Học sinh phần đông là con em nông dân nghèo khó, do vậy việc đầu tư cho con em học hành cũng "khiêm tốn", việc xã hội hóa giáo dục - nhất là huy động nguồn lực cho cơ sở vật chất gặp khó khăn.

Thăm quan trường, chúng tôi ghi nhận trong 10 phòng học mới có 6 phòng kiên cố, còn lại bán kiên cố; nhiều phòng xuống cấp, tường và chân mái nứt nẻ, thấm dột. Bàn ghế của học sinh cùng một cỡ, do vậy học sinh trung học nhiều em phải còng lưng để ghi bài; học sinh tiểu học nhiều em ngực ngang mặt bàn, không bảo đảm yêu cầu tư thế cho học sinh từng cấp theo quy định.

Khu nấu ăn cho học sinh bán trú mới có nhà bếp (do Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tài trợ), rất chật hẹp, chưa có nơi chia cơm. Khu nhà vệ sinh của 35 giáo viên, 354 học sinh khá tạm bợ, nhiều phụ huynh cho biết là vẫn trông chờ sự đầu tư theo quyết định của tỉnh, huyện từ ba năm trước, tới nay vẫn chưa có gì thay chuyển.

Diện mạo của một nhà trường thân thiện xem ra dở dang nhiều việc, khá nhất là mấy chục mét vuông sân bê tông do trường tự đổ bằng tiền tiết kiệm chi hàng năm và dãy vườn hoa cảnh do thầy và trò tự trồng, tự chăm sóc...

Phác họa như vậy để thấy những khó khăn mà thầy và trò nhà trường gặp phải ở một xã nghèo, xưa "gần tỉnh, xa huyện" nay tỉnh vẫn gần, huyện lại càng gần hơn. Trong điều kiện như vậy, Ban giám hiệu nhà trường vẫn kiên trì chỉ đạo nâng cao chất lượng giáo dục ở các cấp học. Đội ngũ giáo viên 100% đã đạt chuẩn, trong đó trên chuẩn 20 giáo viên, bảo đảm đủ giáo viên đứng lớp ở các cấp học.

Trăn trở của lãnh đạo nhà trường là tỷ lệ học sinh khá giỏi hàng năm có nhưng mũi nhọn chưa nhiều, chỉ dừng ở cấp trường, cấp huyện? Tỷ lệ học sinh trung bình cao, vẫn còn nhiều học sinh yếu? Trong hai năm gần đây, Ban giám hiệu tập trung chỉ đạo các tổ chuyên môn xây dựng các chuyên đề khoa học, phát huy sáng kiến, cải tiến phương pháp giảng dạy.

Năm học 2012 - 2013, các tổ chuyên môn hai cấp xây dựng 23 chuyên đề áp dụng vào cải tiến, nâng cao chất lượng dạy học. Bậc tiểu học, các giáo viên lựa chọn những đề toán, đề văn khó, từ đó phân công giáo viên, xây dựng kế hoạch, nội dung đưa ra tổ để thảo luận, thống nhất phương pháp rồi triển khai hướng dẫn học sinh cách giải những bài toán, bài văn khó. Từ lớp 3 đến lớp 5, đã chọn ra những học sinh có học lực khá, tốt để bồi dưỡng, đào tạo mũi nhọn.

Năm học 2011 - 2012, bậc tiểu học đã có 2 học sinh tiểu học đạt giải tại kỳ thi học sinh giỏi cấp huyện.

Năm học 2012 - 2013, tỷ lệ học sinh học lực giỏi chiếm 28%, khá 32%, trung bình 35%, học sinh yếu chỉ còn 5%. Bậc trung học cơ sở (THCS), chuyên đề nâng cao chất lượng đã thu hút, khơi dậy tinh thần, trách nhiệm của các thầy cô giáo trong hướng dẫn, kèm cặp, phụ đạo học sinh, sát với thực tế và đối tượng. Nhà trường qua kết quả khảo sát và giảng dạy đã phân công các thầy cô giáo có chuyên môn tốt bồi dưỡng cho học sinh mũi nhọn.

Thông qua các buổi hội thảo, hội giảng, năng lực, trình độ của giáo viên được nâng lên, tác động trục tiếp đến kết quả dạy và học. Năm học, 2011 - 2012 nhà trường đã có 6 học sinh THCS đạt học sinh giỏi cấp huyện.

Tổng kết năm học 2012 - 2013, cấp THCS số học sinh giỏi chiếm 10,3%, khá 48,3%, trung bình 1,1%, không có học sinh yếu.  Cả năm học, giáo viên hai cấp đã bồi dưỡng 240 tiết cho 35 học sinh giỏi, phụ đạo 19 tiết cho 111 học sinh trung bình yếu và yếu và sau nhiều năm thua kém, năm học 2012 - 2013 nhà trường đã có 1 học sinh đạt học sinh giỏi cấp tỉnh.

Năm học 2013 - 2014 đã bắt đầu, nhiều khó khăn, nhiệm vụ đặt ra với nhà trường. Về tổ chức, ngoài bậc học tiểu học và THCS, hiện nhà trường vẫn đang duy trì bậc học mầm non - là một trong số rất ít các cơ sở giáo dục duy trì 3 bậc học. Duy trì như vậy, sẽ rất khó khăn trong tổ chức, chỉ đạo và thực tế việc tách bậc mầm non thành trường học riêng đang là nhu cầu, đòi hỏi cấp thiết của các phụ huynh học sinh ở Văn Lãng mấy năm nay.

Còn nhiều việc liên quan đến cơ sở vật chất: nhiều phòng học xuống cấp cần sửa chữa kịp thời; nhà trường chưa đủ số phòng cần thiết cho dạy và học; khu vệ sinh còn sơ sài; khu nhà bếp ăn của học sinh còn chật hẹp, thiếu thốn; sân trường, tường rào còn chưa đồng bộ... nhưng lãnh đạo nhà trường vẫn xác định dù khó khăn vẫn phải kiên trì nâng cao chất lượng, dạy tốt và học tốt và kỳ vọng sự quan tâm, giúp đỡ kịp thời của các cấp, các ngành sẽ giúp nhà trường khắc phục những hạn chế trong xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, phấn đấu về đích đúng lộ trình.

P.V