Bên bếp lửa của gia đình chị Phàng Thị Già  ở thôn Tà Xùa, chúng tôi cùng trò chuyện về kỷ niệm lần đầu tiên đón tết chung với các dân tộc khác. Chị Già chia sẻ: "Tết chung có nhiều cái vui, mà phong tục, tập quán người Mông cũng không  bị mất đi, thậm chí hội xuân kéo co, đẩy gậy, ném còn , đánh quay còn đông vui hơn vì có bạn bè các dân tộc khác cùng về dự nên mình cảm thấy mùa xuân ấm áp và có ý nghĩa hơn khi đi đến đâu cũng là tết, gia đình nào cũng tổ chức vui tết đón xuân ... chứ không đơn độc như trước đây đón tết riêng của mình, trên  bản mình thì là tết nhưng sang xã khác hay đi xuống huyện mọi người vẫn làm việc bình thường nên trước đây tết thường không tấp nập".

Được biết, gia đình chị Già năm nay được mùa nên không lo thiếu gạo, chị cũng không phải xuống huyện mua thịt vì nhờ thời tiết thuận hòa mà con lợn, con gà chị chăm không bị dịch bệnh. Mấy hôm nay nhiệt độ xuống dưới 10oC, chị đã kịp thời che chắn chuồng trại và bổ sung thêm thức ăn cho đàn lợn, đàn gà để đảm bảo tết này sẽ sung túc hơn tết trước. Chị Già cho biết, gia đình cũng sẽ chỉ ăn tết 3 ngày để còn dành thời gian xuống đồng gieo cấy vụ xuân cho kịp khung thời vụ. Vụ xuân năm  nay, gia đình chị gieo cấy hơn 20002 lúa ruộng, tuần trước tranh thủ thời tiết ấm áp gia đình đã cày bừa xong, sau tết thời tiết ấm lên là sẵn sàng gieo cấy vụ xuân.

Cùng chung tâm trạng với chị Già là Trưởng thôn Phàng A Phà. Anh Phà vẫn nhớ như in hội xuân xuân Quý Tỵ năm trước thôn Tà Xùa được Trung tâm Văn hóa  huyện chọn là nơi tổ chức hội xuân cho cả xã Bản Công vì người dân trong thôn có nhiều thành tích khi tham gia xây dựng nông thôn mới. Vì thế, trong mấy ngày tết bản Tà Xùa rực rỡ cờ hoa, tiếng nói tiếng cười, tiếng hô hào cổ vũ như phá tan lớp sương mù dày đặc.

Anh Phà tâm sự: "Năm trước, tất cả các hộ dân trong thôn đã đón tết chung an toàn, vui tươi, đầm ấm... Vui nhất là người dân không mải vui chơi như ngày trước mà sau tết là xuống đồng gieo cấy vụ xuân, sản xuất đúng khung thời vụ nên ngô lúa được mùa, thôn hoàn thành xuất sắc chỉ tiêu được giao. Năm nay, ngay khi có kế hoạch của huyện và của xã về vận động đồng bào tiếp tục vui chung một tết, tôi  đã mời các già làng, trưởng họ, người có uy tín về họp thôn triển khai chủ trương của huyện, và của xã, nhờ thành công của tết chung đầu tiên nên công tác tuyên truyền năm nay không gặp khó khăn gì, hầu hết mọi người đã đồng lòng, người dân đang mong một cái tết chung thứ 2 ấm tình đoàn kết  như thế."

Ở tận thôn Kháu Chu xa xôi, Trưởng thôn trẻ Hảng A Chinh cũng như mở cờ trong bụng, với nụ cười rạng rỡ, anh chia sẻ: "Nói đến tết chung người dân trong bản đã thuận lòng rồi, nhờ có Đảng quan tâm và chăm lo  mà cuộc sống người dân đã ổn định hơn, đón tết chung cũng đã cho họ một cái tết ấm áp, vui vẻ hơn, được biết nhiều hơn nét văn hóa của các dân tộc khác...".

Còn già làng Hảng A Páo ở Kháu Chu lại khẳng định: "Tết chung cũng không làm phong tục đón tết của người Mông  mất đi, lùi lại một chút để có cái tết thắm tình đoàn kết dân tộc anh em, con cháu thuận lợi công tác, học hành, sản xuất kịp thời vụ cũng tốt hơn rất nhiều. Đảng lo cho dân nhiều rồi mình phải tin vào chủ trương của  Đảng chứ...".

Thôn Kháu Chu, xã Bản Công có 88 hộ, nhờ có sự quan tâm đầu tư của Đảng và Nhà nước, thôn đã có đường xe máy lên đến tận nơi, tạo điều kiện cho đồng bào giao lưu phát triển sản xuất. Đến nay, cuộc sống của người dân đã ổn định hơn, 80/88 hộ dân có xe máy làm phương tiện đi lại. Theo Trưởng thôn Hảng A Chinh, tết này sẽ vui hơn vì năm nay nhờ nhiều hộ dân có ý thức làm chuồng trại nuôi nhốt gia súc nên không con nào bị chết rét, hầu hết số hộ dân trong thôn nhà nào cũng nuôi được gia cầm để cải thiện bữa ăn của gia đình. Thêm nữa, năm 2013 cũng là năm thôn thực hiện tốt các chỉ tiêu về kinh tế như: hoàn thành 32 ha lúa, 41ha ngô, đảm bảo có đủ lương thực, thực phẩm để đón năm mới.

Những nương ngô bội thu của đồng bào Mông huyện Trạm Tấu. (Ảnh: Thu Hằng)

Xã Bản Công hiện có 410 hộ, với 98% dân số là đồng bào Mông sinh sống, tập trung ở 5 thôn, bản. Năm 2013, nhờ các chính sách về nông nghiệp dành cho đồng bào dân tộc thiểu số như: cấp giống sản xuất cây trồng, đầu tư xây dựng và sửa chữa các công trình thủy lợi, cùng với đội ngũ khuyến nông viên cắm bản đã giúp cho Bản Công hoàn thành tốt các chỉ tiêu về kinh tế như: hoàn thành 178,9 ha lúa xuân, 131,6 ha lúa mùa, 180 ha ngô xuân hè và 72 ha ngô hè thu với năng suất, sản lượng đạt và vượt chỉ tiêu đề ra. Nhờ đó, tổng sản lượng lương thực có hạt năm 2013 của xã đạt 1.916,06 tấn, trong đó thóc là 1.358,96 tấn và ngô là 557,10 tấn, đạt 100% chỉ tiêu nghị quyết HĐND xã đề ra.

Chủ tịch UBND xã Bản Công Tráng A Hồ cho biết: "Niềm vui sẽ được nhân đôi khi xuân Giáp Ngọ này đồng bào Mông xã Bản Công lại đồng lòng ăn chung một tết, để làm được điều đó ngay sau khi nhận được kế hoạch của huyện, xã đã họp và giao nhiệm vụ cụ thể cho từng đồng chí trong cấp ủy, bí thư các chi bộ, trưởng thôn bản và coi đó như một tiêu chí thi đua của các xã. Để người dân có một cái tết an toàn, vui tươi và tiết kiệm, lãnh đạo xã cùng các ban, ngành, đoàn thể đã xuống tận cơ sở để nắm tình hình, xây dựng kế hoạch đảm bảo an ninh trật tự, phối hợp với đội ngũ già làng, trưởng bản, người có uy tín trong dòng họ...để tuyên truyền vận động nhân dân. Vì thế, đến thời điểm này hầu hết người dân xã Bản Công đã đồng lòng nhất trí  “ăn chung một tết” và sau tết bắt tay ngay vào sản xuất vụ xuân".

Theo tục cũ, đến đầu tháng 12 Âm lịch này người Mông xã Bản Công sẽ đón tết cổ truyền của mình và như già làng Hảng A Páo kể thì thời điểm này của những năm trước đây bà con đã nghỉ sản xuất để chuẩn bị tết. Song, từ xuân Quý Tỵ đến nay đã khác, khắp thôn xa, bản gần của xã vẫn náo nức không khí thi đua lao động, người Mông xã Bản Công cũng giống như các xã khác của huyện vùng cao Trạm Tấu đang rất mong chờ được đón một cái tết chung thứ 2 trong niềm hân hoan phấn khởi của mình.

Phương Thùy