Những ngày này, chúng tôi về lại đỉnh non xanh Tà Chử, xã Phình Hồ (Trạm Tấu) - nơi có những đồi chè Shan cổ thụ hàng trăm năm tuổi để tìm gặp già làng Giàng Sáy Vư. Già làng Vư là người tiên phong trong công tác tuyên truyền, vận động đồng bào Mông bỏ dần những tập quán không còn phù hợp cũng như tích cực vận động đồng bào Mông vui chung một tết.

Đã gần cái tuổi "thất thập cổ lai hy" nhưng già Vư vẫn rất nhanh nhẹn và xốc vác việc nhà. Ông quan niệm, lao động cũng là rèn luyện sức khỏe và dù tuổi đã cao nhưng luôn phải sống vui, sống có ích. Vì thế, ngoài giúp con cháu việc nhà nông, ông luôn là một tuyên truyền viên tích cực trong công tác vận động nhân dân thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.

Chia sẻ về cái tết chung, già Vư nói rằng: "Tất cả những việc mà Đảng đã làm cho đồng bào dân tộc thiểu số, cái nào cũng mang lại lợi ích thiết thực cho cuộc sống người dân. Vì vậy, khi nghe chủ trương của tỉnh, của huyện về cái tết chung, mặc dù mới đầu cũng không thuận cho lắm nhưng được giải thích rồi thì mình đã thông ý Đảng. Ăn tết chung để giao lưu văn hóa, tăng thêm tinh thần đoàn kết dân tộc bởi dù là người Mông, người Thái hay người Kinh, người Tày... cũng đều sống chung trên đất nước này cả. Tất cả các dân tộc khác cũng ăn một tết thì chẳng có lý gì mình lại không làm được".

Vì có suy nghĩ như thế nên già Vư đã cùng với Đảng ủy, chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động người dân Tà Chử ăn chung một tết. Già Vư kể lại: "Mới đầu, nhiều người dân không ủng hộ vì cho rằng, người Mông bao đời nay vẫn ăn tết riêng cũng chẳng làm sao. Như hộ nhà Vàng Vảng Phông, Giàng Vảng Ninh còn bảo, ăn tết riêng chẳng chết được, ngàn đời nay vẫn thế sao giờ phải thay đổi làm gì. Người thì cho rằng, ăn tết chung là đi ngược với văn hóa Mông. Người lại nói không việc gì phải bắt chước dân tộc khác... Cũng đau đầu lắm đấy! Về sau, tôi phải dùng cách là họp riêng những người già lại, phân tích tỉ mỉ giống như cán bộ đã nói để cho họ hiểu rằng, ăn tết riêng tất nhiên không ảnh hưởng đến ai nhưng thiệt cho mình, sản xuất thì ngừng trệ, con cái thì chơi xuân không thoải mái. Ăn tết một mình chỉ vui với văn hóa của mình mà chẳng biết đến ai...".

Nói một lần không được thì hai lần rồi ba lần, bằng sự kiên trì nhẫn nại, già Vư đã thuyết phục được những người già trong bản mình. Nhiều người lúc đầu cho ông là "gàn dở" vì tự nhiên lại thay đổi cả một phong tục mà cha ông bao đời truyền lại. Có người như ông Páo còn nói khó nghe là: "Trẻ nông nổi đã đành, đằng này già rồi mà còn hồ đồ..." nhưng sau khi được ông tuyên truyền, vận động thì dần dần cũng chấp nhận.

Ông Vư bảo rằng: "Tôi phải liệt kê ra bao nhiêu chủ trương của Đảng cho đồng bào nghe và hỏi họ xem trong những chủ trương ấy, có chủ trương nào có hại cho dân không thì ai cũng đồng lòng bảo không. Vậy nên tôi bảo, chủ trương ăn chung một tết cũng vậy, ăn chung tết nhưng những nét văn hóa của riêng mình Đảng có cấm đâu, thậm chí những trò chơi dân gian truyền thống còn được làm tưng bừng hơn. Mọi người cứ đồng ý ăn chung tết một năm để xem cái lợi, cái hại thế nào đã"...

Xuân Quý Tỵ 2013 đến, bản làng Tà Chử sôi động, nhộn nhịp và tưng bừng trong cờ hoa rực rỡ. Nhiều bạn trẻ ở tận Nghĩa Lộ, Văn Chấn cũng ngược núi lên Phình Hồ xem hội xuân. Các già làng phấn khởi ra mặt vì từ nhỏ đến giờ, họ mới thấy một mùa xuân muôn sắc màu như vậy. Không chỉ các đồng chí lãnh đạo huyện về xã chung vui mà có cả nhiều bạn bè khắp muôn nơi về du xuân trảy hội. Đường lên Phình Hồ đã được đầu tư xây dựng đẹp lắm rồi, xe tay ga của các bạn nữ cũng có thể vượt dốc mà lên núi. Ba ngày tết đi qua, nụ cười lúc nào cũng thường trực trên môi của già làng, con trẻ bản Tà Chử.

Nhắc đến hội xuân năm 2013, già Vư vẫn còn nguyên cảm xúc: "Đúng là chung một tết vui hơn rất nhiều lần! Bản thân tôi lúc đi tuyên truyền, vận động cũng chưa nghĩ đến tết chung vui như thế. Những người già được con cháu lai xe máy xuống Nghĩa Lộ, Văn Chấn và có người còn ra tận thành phố Yên Bái chơi xuân. Về nhà, họ hào hứng kể bao nhiêu là chuyện, nào người Thái Nghĩa Lộ ăn tết thế này, người Kinh Yên Bái ăn tết thế kia. Dư âm về một cái tết chung vui tươi, đầm ấm vẫn còn mãi".

Sau tết, để mọi người không mải mê chơi xuân, già Vư lại tuyên truyền, vận động con cháu cùng người thân trong bản mình xuống đồng sản xuất. Già Vư chia sẻ: "Tôi bảo mọi người là đất nước đổi mới rồi, đừng để các dân tộc khác bảo người Mông mình lạc hậu nữa, như thế con cháu nó đi học nó xấu hổ. Vì vậy, mọi người chỉ vui ba ngày tết cùng các dân tộc khác thôi, họ đi làm rồi thì mình cũng phải đi làm chứ. Cán bộ nói rồi, cây lúa, cây ngô cũng giống con người, đủ ngày đủ tháng là phải gieo cấy, có thế mới cho năng suất cao, không sợ bị đói nữa".

Nói là làm, già Vư đích thân ra ruộng cùng con cháu nhổ mạ cấy lúa, giúp chăm sóc đàn trâu bò để con cháu yên tâm sản xuất. Nhìn gương ông, nhiều người trong bản đã làm theo.

Xuân Giáp Ngọ 2014 lại đến, Đảng ủy và chính quyền địa phương lại lo cho đồng bào có một cái tết chung thứ hai ấm tình đoàn kết. Bởi ăn tết riêng đã là một phong tục lâu đời của đồng bào Mông nên biết đâu vẫn có người không hài lòng với tết chung. Để có sự đồng thuận cao, để cái tết chung trở thành một phong tục trong đời sống đồng bào, xã lại tìm gặp những người như già Vư để tiếp tục hành trình vận động. Già Vư cũng như nhiều già làng khác lại có thêm một việc trước thềm xuân mới.

Già Vư bảo: "Còn sống ngày nào, mình muốn sống có ích cho quê hương, làng bản ngày ấy. Thời của mình sống trong đói nghèo lạc hậu nên bây giờ phải ủng hộ, vận động con cháu nghe theo Đảng, học cái mới và cái tiến bộ, đẩy xa cái đói nghèo lạc hậu, có thế tương lai của con cháu mình mới tốt đẹp hơn".

Thực hiện tốt công tác tuyên truyền và vận động, đến nay, hộ khó tính như Vàng Vảng Phông cũng đã đồng lòng ăn chung một tết. Vảng Phông cười: "Nhờ già Vư vận động, mình đã ăn một cái tết chung vui vẻ. Năm nay, nghe lời già, mình cùng gia đình và mọi người trong bản lại đón tết chung cho vui". Thấm nhuần nghị quyết của Đảng, già Vư đã có nhiều đóng góp cho sự đổi thay của làng bản.

Đồng chí Sùng A Đơ - Bí thư Đảng bộ xã Phình Hồ đánh giá: "Già Vư là một già làng gương mẫu, có nhiều đổi mới trong cách nghĩ, cách làm nên gia đình có cuộc sống ổn định. Không chỉ thế, ông còn là một tuyên truyền viên tích cực trong vận động đồng bào Mông thay đổi những thói quen không còn phù hợp. Già cũng là nhân tố tích cực góp phần không nhỏ vào thành công của cuộc vận động đồng bào Mông ăn chung một tết".

Tiết trời vùng cao giá lạnh nhưng những bước chân của già làng Giàng Sáy Vư vẫn đến với tất cả các nhà dân ở chòm xa nhất. Nụ cười rạng rỡ, ông vẫy tay tạm biệt chúng tôi và không quên nói: "Đồng bào ở Tà Chử nhất định sẽ vui chung một tết!".

Phương Thùy