Thực hiện chỉ đạo của Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Viêt Nam và Ban An toàn vệ sinh lao động - Phòng, chống cháy nổ (ATVSLĐ-PCCN) của tỉnh Yên Bái, những năm qua, với vai trò của mình, LĐLĐ tỉnh đã chỉ đạo các cấp công đoàn trong tỉnh tích cực tham gia các tuần lễ quốc gia ATVSLĐ - PCCN với mong muốn tạo sự chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của các cấp công đoàn, các tổ chức doanh nghiệp về công tác ATVSLĐ-PCCN, góp phần đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp và chính đáng cho người lao động (NLĐ), đồng thời để doanh nghiệp phát triển bền vững.

Bên cạnh đẩy mạnh công tác chỉ đạo, tuyên truyền như: chỉ đạo các cấp công đoàn khu vực doanh nghiệp tổ chức thực hiện tốt phong trào “Xanh - sạch - đẹp, bảo đảm ATVSLĐ”, trồng thêm cây xanh, vệ sinh nơi sản xuất, xây dựng khuôn viên bảo đảm sạch sẽ, thoáng mát; bảo đảm các điều kiện lao động tốt cho NLĐ tại các nơi khai thác khoáng sản; phối hợp với chuyên môn, với doanh nghiệp kiểm tra về công tác ATVSLĐ tại các cơ sở lao động, nơi có nguy cơ cao xảy ra tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp; kịp thời phát hiện những dấu hiệu vi phạm, đề nghị doanh nghiệp và kiến nghị các cơ quan chức năng can thiệp giải quyết tránh để tai nạn lao động đáng tiếc xảy ra; tổ chức hội thi về công tác ATVSLĐ tại các công đoàn cơ sở (CĐCS) khu vực doanh nghiệp... LĐLĐ còn phối hợp thanh tra việc thực hiện pháp luật lao động và công tác ATVSLĐ - PCCN tại các doanh nghiệp.

Trong năm 2015, LĐLĐ tỉnh đã phối hợp liên ngành thanh tra thực hiện pháp luật lao động ở 18 doanh nghiệp. Đây là một trong những hoạt động cụ thể, thiết thực hưởng ứng Tuần lễ quốc gia ATVSLĐ-PCCN lần thứ 17 năm 2015. Khẳng định vai trò quản lý của nhà nước, sự phối hợp của các cấp, các ngành và tổ chức công đoàn trong bảo đảm an toàn, vệ sinh trong lao động sản xuất, nhằm giảm tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, góp phần vào sự phát triền bền vững của tỉnh, các CĐCS trong tỉnh đã có nhiều biện pháp và giải pháp để thực hiện những mục tiêu đã đề ra.

Trong đó, chủ yếu tập trung vào tuyên truyền, phổ biến pháp luật lao động và công đoàn, nhất là những nội dung có liên quan tới công tác bảo hộ lao động, ATVSLĐ-PCCN. Nhiều CĐCS đã chủ động phối hợp với người sử dụng lao động lập kế hoạch thực hiện các chương trình về ATVSLĐ-PCCN, bảo vệ môi trường, an toàn giao thông, an toàn vệ sinh thực phẩm trong phạm vi đơn vị… Tổ chức tự kiểm tra, giám sát thực hiện chính sách, pháp luật liên quan đến quyền lợi của CNVCLĐ trong lĩnh vực an toàn lao động, vệ sinh lao động, bảo vệ môi trường, tích cực tham gia thực hiện Chương trình quốc gia về ATVSLĐ.

Cùng với đó, CĐCS đã trực tiếp xử lý và giải quyết nhiều đơn thư khiếu nại, thắc mắc của NLĐ về những vấn đề liên quan đến việc giải quyết chế độ tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp... để bảo vệ quyền lợi, chăm sóc sức khỏe cho NLĐ; gắn kết quả thực hiện công tác ATVSLĐ-PCCN với công tác thi đua khen thưởng, xem đây là tiêu chí quan trọng để đánh giá chất lượng công tác hàng năm của các đơn vị…

Thông qua việc thanh tra, phát hiện những vấn đề nổi cộm trong thực thi pháp luật lao động tại các cơ sở lao động, những vi phạm về quyền và lợi ích của NLĐ, những vấn đề mất an toàn lao động, vệ sinh lao động gây thiệt hại tới tài sản và tính mạng con người, đưa ra những biện pháp xử lý, khắc phục kịp thời. Đồng thời có ý kiến kiến nghị với tỉnh, với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền giải quyết, bảo đảm cho việc thực thi pháp luật được nghiêm minh, quyền và lợi ích hợp pháp của NLĐ và lợi ích của doanh nghiệp được đảm bảo. Mặt khác, để nâng cao ý thức trách nhiệm của người sử dụng lao động, của cơ quan quản lý nhà nước về công tác ATVSLĐ-PCCN trong phát triển kinh tế hiện nay.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác ATVSLĐ-PCCN của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức. Năm 2015, qua kiểm tra 18 doanh nghiệp, theo quy định của pháp luật, tất cả các doanh nghiệp khi xây dựng kế hoạch sản xuất, kinh doanh hàng năm phải đồng thời xây dựng kế hoạch về ATVSLĐ. Tuy nhiên, chỉ có 8/18 đơn vị được kiểm tra có kế hoạch về ATVSLĐ, cho thấy  không ít các doanh nghiệp chưa chú trọng tới công tác ATVSLĐ. Một số doanh nghiệp có xây dựng kế hoạch ATVSLĐ nhưng chưa đầy đủ nội dung quy định, các nội dung chỉ mang tính liệt kê, hình thức, chưa cụ thể, thiết thực, phù hợp với đặc điểm, tính chất của doanh nghiệp, do vậy, tính áp dụng không cao.

Về phương án bảo đảm các điều kiện ATVSLĐ, một số đơn vị thực hiện tốt việc xây dựng phương án đảm bảo các điều kiện ATVSLĐ như: Công ty liên doanh Cacbonatcanxi YBB, công ty Công ty TNHH Xây dựng Sơn Tùng Lục Yên, Công ty Kinh doanh Xăng dầu Yên Bái. Phần còn lại không thực hiện, đặc biệt là những đơn vị xây dựng thuỷ điện, khai thác và chế biến khoáng sản, nơi có đặc điểm tiểm ẩn nhiều yếu tố nguy hiểm gây mất ATVSLĐ như: Công ty cổ phần Xây dựng Văn Yên, Hợp tác xã Khai thác đá vôi và Vật liệu xây dựng Bó Luông Lục Yên...

Trong quá trình sản xuất, việc theo dõi kiểm tra nhật ký về ATVSLĐ được thực hiện ở hầu hết các doanh nghiệp, tuy nhiên, lại không được tổ chức kiểm tra, đánh giá các yếu tố nguy hiểm định kỳ theo quy định (6 tháng một lần/năm) để đưa ra biện pháp khắc phục, phòng ngừa. Do vậy, qua kiểm tra thực tế tại hiện trường, cơ quan chức năng đã chỉ ra những nội dung cần phải khắc phục ngay như: Công ty cổ phần Khoáng sản Đại Phát Văn Yên, Công ty TNHH Tân Tiến Văn Chấn, Công ty cổ phần Xây dựng Văn Yên, Công ty cổ phần Môi trường và Năng lượng Nam Thành...

Việc đo lường các yếu tố có hại đã được các doanh nghiệp quan tâm, thực hiện quan trắc môi trường, kiểm tra độ ẩm, tiếng ồn, không khí, nhiệt độ, ánh sáng, độ bụi theo quy định. Tuy nhiên, để khắc phục tình trạng các yếu tố có hại không bảo đảm theo quy định thì không ít doanh nghiệp lại chưa thực hiện được vì thường chi phí rất lớn. Với đội ngũ cán bộ làm công tác ATVSLĐ, phần nhiều các doanh nghiệp đã cử người phụ trách công tác ATVSLĐ. Những người này thường là người am hiểu về tình hình sản xuất, kinh doanh, có kiến thức về ATVSLĐ, nhưng chiếm tới 90% là kiêm nhiệm với lý do số lượng công nhân lao động ít. 50% các doanh nghiệp được kiểm tra không thành lập mạng lưới an toàn vệ sinh viên, tổ chức này chịu sự quản lý và điều hành của ban chấp hành CĐCS hoặc thành viên đại diện cho tập thể NLĐ.

Do vậy, rất khó thành lập mạng lưới an toàn vệ sinh viên khi doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn. Dẫn đến, chỉ có 8/18 đơn vị tổ chức huấn luyện nhưng còn thiếu nhiều người; 6/18 doanh nghiệp có 100% NLĐ và người sử dụng lao động không huấn luyện ATVSLĐ như: Công ty TNHH Xuân Thiện Yên Bái, Công ty Khoáng sản Đại Phát, Công ty cổ phần Xây dựng Văn Yên, Công ty TNHH Tân Tiến, Công ty TNHH Hoà Bình... Người sử dụng lao động không hiểu gì về pháp luật quy định trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc tổ chức huấn luyện ATVSLĐ cho NLĐ. Đặc biệt, chỉ có 2/18 doanh nghiệp, giám đốc có chứng nhận huấn luyện ATVSLĐ, đó là Công ty TNHH Tường Phát, Công ty TNHH Sơn Tùng (Lục Yên).

Việc khai báo trước khi đưa máy thiết bị vào sử dụng, báo cáo kiểm định máy thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt với cơ quan chức năng chưa được các doanh nghiệp quan tâm. Có doanh nghiệp không thực hiện, phần lớn là máy móc thiết bị phục vụ cho khai thác và chế biến khoáng sản được nhập mua về từ Trung Quốc chưa qua kiểm định. Điều này, tiềm ẩn nhiều yếu tố nguy hiểm gây mất an toàn lao động. Có 6/18 doanh nghiệp không thực hiện việc kiểm định các máy móc, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt trong quá trình sử dụng, thậm chí là nhiều năm không quan tâm, không biết cơ quan nào và ở đâu tổ chức kiểm định. Mặt khác, hiện nay quy định của pháp luật trong danh mục các máy móc thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt còn thiếu những máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất mới, đặc biệt trong ngành khai thác khoáng sản (chưa cập nhật kịp), do đó, gây khó khăn cho việc thanh tra, xử lý.

Hưởng ứng Tuần lễ quốc gia ATVSLĐ-PCCN lần thứ 18 năm 2016 với chủ đề “Doanh nghiệp và NLĐ tích cực chủ động thực hiện các quyền và trách nhiệm của mình theo Luật ATVSLĐ”, LĐLĐ tỉnh hướng dẫn các cấp công đoàn tham gia với chuyên môn, chính quyền đồng cấp, với người sử dụng lao động xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động hưởng ứng Tuần lễ quốc gia về ATVSLĐ - PCCN tại cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp.

Cán bộ, công nhân Xí nghiệp sản xuất Sứ thuộc Công ty cổ phần Sứ kỹ thuật Hoàng Liên Sơn kiểm tra bình cứu hỏa.

Đồng chí Nguyễn Ngọc Lan - Phó chủ tịch LĐLĐ tỉnh cho biết: “Với vai trò của tổ chức công đoàn, LĐLĐ chỉ đạo các cấp công đoàn tổ chức các hoạt động với phương châm hiệu quả, hướng về cơ sở, doanh nghiệp, đảm bảo tính sâu rộng và lan tỏa lớn, thu hút được sự quan tâm và tham gia tích cực của các cấp, các ngành, các tổ chức, cơ quan, doanh nghiệp và CNVCLĐ. Phối hợp với chính quyền, người sử dụng lao động đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, phổ biến sâu rộng trong cán bộ, đoàn viên, CNVCLĐ về các biện pháp phòng ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, cháy nổ trong cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp; tuyên truyền nội dung Luật ATVSLĐ và các văn bản hướng dẫn công tác ATVSLĐ cho NLĐ và người sử dụng lao động; tăng cường các hoạt động tư vấn, tập huấn, hướng dẫn các kỹ năng làm việc an toàn cho NLĐ. Phối hợp với các cơ quan chức năng của ngành, địa phương, với doanh nghiệp tăng cường kiểm tra và đôn đốc các doanh nghiệp tự kiểm tra về công tác ATVSLĐ - PCCN, trong đó tập trung vào các ngành nghề, lĩnh vực có nguy cơ, rủi ro cao về tai nạn lao động, cháy nổ như: xây dựng, điện, hoá chất, khai thác và chế biến khoáng sản...”.

Với chức năng tham gia quản lý về ATVSLĐ-PCCN để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho CNVCLĐ trên địa bàn toàn tỉnh, tổ chức công đoàn đã góp phần đáng kể vào việc từng bước đưa ATVSLĐ-PCCN vào nền nếp, trở thành yếu tố không thể thiếu trong hoạt động sản xuất, kinh doanh ở mỗi doanh nghiệp.

Thành Trung