Trong cái lạnh của mùa đông còn vương vấn, đã nghe trong gió thoảng khúc ca xuân nhẹ nhàng. Khoảnh khắc những ngày cuối năm qua đi, cũng là lúc đất trời xoay mình bắt đầu một vòng quay mới. Xuân về. Không chỉ có phố phường rạo rực mà ngay ở triền núi xa xôi còn vương hơi sương và giá rét, người người vẫn nhận ra xuân đang rộn ràng trên từng làng, từng bản với sắc trắng tinh khôi của hoa mận, sắc hồng của hoa đào và những triển hoa tớ dảy nơi sườn núi, tạo nên một thảm màu vô tận nơi vùng cao Mù Cang Chải này.

Tôi lên chuyến xe chiều cuối năm để được say cái xuân sắc vùng cao ấy mà lòng lâng lâng như men đã ngấm. Trong chuyến xe đầy ắp cảm xúc đan xen lẫn lộn của người xa quê trở về, của người khách đi tìm xuân sớm, của chị người Mông đi mua sắm tết, bỗng nghe tiếng hát trong trẻo ngân lên từ chiếc ra-di-ô của chú bé người Mông đeo bên người ngồi ngay phía trước: “Chim cư cư trên rừng gọi đàn/ Các bạn ơi mau nhanh chân xuống núi, xuống núi/ Đi học chữ, đường về trường còn xa lắm đấy/ Nhanh nhanh chân, các bạn ơi! Thầy cô đang mong chờ đón đàn em từ xa tới/ Hôm nay đi học xa, đường tương lai đường gần”. 

Bất giác, tôi cảm thấy có gì đó sao thân quen đến lạ. Rồi chợt nhớ, ấy là hình ảnh của những đứa trẻ bỡ ngỡ nhưng đầy niềm vui, háo hức khi lần đầu xa nhà để đi học. Những lớp học mới đẹp đẽ, khang trang ở trường bán trú được làm nên từ sự chung tay của toàn xã hội khiến lũ trẻ cứ xuýt xoa: “Đẹp quá!”. Và nữa, là hình ảnh những cô bé, chú bé mới 6-7 tuổi lũn cũn xếp hàng ngay ngắn tay cầm bát, cầm thìa đi vào nhà ăn ở trường bán trú với những bữa cơm có cá, thịt...

Tôi nhẩm theo lời hát: “Hôm nay đi học xa, đường tương lai đường gần”. Đúng vậy! Hôm nay, đường đến trường của các em xa hơn khi điểm lẻ được sáp nhập vào điểm trường chính theo Đề án sắp xếp quy mô mạng lưới trường lớp học của tỉnh giai đoạn 2016 - 2020, nhưng đường tương lai của các em lại được gần hơn khi các em được học trong những môi trường tốt hơn rất nhiều so với điểm lẻ. Bức tranh xuân năm nay của vùng cao Yên Bái có nhiều màu đỏ của những mái tôn lớp học mới, có nhiều hơn tiếng cười giòn tan của những đứa trẻ và hơn cả, có thật nhiều niềm tin của người dân với Đảng. 

Nằm sâu trong cánh rừng già ở đỉnh Xéo Dì Hồ của huyện Mù Cang Chải, ngôi nhà của ông Lờ A Páo ở bản Cáng Dông, xã Lao Chải cũng giống như bao ngôi nhà của những gia đình người Mông khác, những ngày này đang được tô điểm bởi sắc trắng của hoa mận, sắc đỏ của hoa đào. Xuân đã sắp đến ngưỡng cửa nhà nhưng trong nhà ông vẫn chưa có tiếng con trẻ bởi chúng còn đang đi học ở trường bán trú cách nhà 7 km vài ngày nữa sẽ về nghỉ tết. Trong ánh sáng của bếp lửa giữ ấm, ông Páo bảo, nhiều khi cũng nhớ bọn trẻ lắm nhưng ra trường chính, bọn trẻ được học tốt hơn, được ăn, nghỉ trong sự quan tâm của thầy cô giáo và cả chính quyền, đoàn thể, ông yên tâm rồi.

Ông Páo có 3 người con trai đều ở xung quanh đây cả, có cả thảy 7 đứa cháu nhưng hiện giờ chỉ có 2 đứa nhỏ học mẫu giáo là ở nhà còn 5 đứa lớn đã đi học ở trường bán trú. Ông tâm sự: “Nhiều lúc vắng chúng nó cũng thấy thiếu thiếu nhưng không buồn đâu vì tôi biết chúng nó ở ngoài trường học vui, lại được thầy cô chăm sóc còn hơn cả bố mẹ chúng ấy chứ!”.

Anh Lờ A Phú vừa đi xem mạ xuân về đến cửa tiếp thêm câu chuyện của bố: “Hôm thầy Nguyên - Hiệu trưởng Trường Phổ thông Dân tộc bán trú Tiểu học  & Trung học cơ sở (PTDTBT TH&THCS) Xéo Dì Hồ đến nói chuyện cho mấy đứa nhỏ ra trường lớn để học, bố tôi bảo ra đấy mấy đứa nhỏ học lớp 1 thì phải làm sao. Thầy Nguyên bảo là yên tâm, nhưng khi bọn nhỏ đi, bố tôi đi bộ ra tận trường, thấy thầy cô hướng dẫn chúng ăn cơm, sinh hoạt chung, bố tôi mới yên tâm ra về”. Ông Páo nghe cười bảo: “Trước giờ tôi vẫn tin những gì tốt cho bọn trẻ thì thầy cô mới làm mà”.

Đúng vậy! Niềm tin của ông Páo cũng như người dân ở Xéo Dì Hồ về việc sắp xếp trường lớp hoàn toàn có cơ sở, không chỉ là niềm tin với thầy cô, cán bộ địa phương mà là niềm tin với Đảng, với Nhà nước. Niềm tin ấy đã được hiện thực hóa bằng hành động khi chỉ trong một thời gian ngắn, chính quyền địa phương, thầy cô và nhân dân ở cả mấy bản trên đỉnh Xéo Dì Hồ này đã nhanh chóng san gạt xây dựng được 15 phòng học mới để đưa học sinh từ điểm lẻ về điểm chính trước thềm năm học mới. Vất vả là thế nhưng thầy cô nơi vùng cao này lại có một niềm lạc quan từ chính niềm tin của người dân, thầy giáo Bùi Công Nguyên - Hiệu trưởng Trường PTDTBT TH&THCS Xéo Dì Hồ đã chia sẻ: “Có những vất vả ban đầu nhưng vất vả sẽ là niềm hạnh phúc”.

Người dân bản Xéo Dì Hồ tham gia đóng góp làm lớp học mới.

Cũng giống như ông Páo, anh Mùa A Sa ở xã Hồ Bốn lúc đầu năm học lo lắng cho hai cô con gái lần đầu xa nhà ở trường tiểu học bán trú, còn nhỏ lại phải tự chăm sóc bản thân nên cứ 2-3 ngày lại xuống thăm con một lần. Nhưng đến nay cứ một tuần anh xuống đón con về nhà, anh tâm sự: “Sau tuần đầu tiên đi học thấy con làm quen được nên cũng yên tâm, cuối tuần đến đón con về, cô giáo nói chuyện việc học của con, lâu dần, mình cũng quan tâm nhiều hơn xem con học tập trên lớp như thế nào chứ trước học ở bản, bố mẹ đi nương kệ con với cô giáo”.

Tới đây, tôi chợt nhớ đến câu nói của Henri Frederic Amiel - nhà triết học người Thụy Sỹ: “Xã hội tồn tại nhờ niềm tin và phát triển nhờ khoa học”. Niềm tin đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong xã hội. Vậy là Đề án thành công hơn khi niềm tin của người dân biến thành hành động, không những đồng lòng xây dựng trường để con cái được học ở nơi “trường ra trường, lớp ra lớp” còn quan tâm hơn tới việc học của con mà lâu nay vẫn cứ quen phó mặc cho thầy cô. Đổi mới giáo dục là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân. Nếu có lòng tin, có tinh thần trách nhiệm thì ắt sẽ vượt qua mọi khó khăn.

Đúng như thầy giáo Giàng A Lầu – Trường PTDTBT TH&THCS Hồ Bốn tâm sự: “Khó khăn nào rồi cũng qua thôi!”. Niềm tin của nhân dân với sự đổi mới này đã mang lại những kết quả ban đầu của Đề án và những nỗ lực, niềm lạc quan của thầy cô đã giúp cho niềm tin ấy thêm vững chắc.
Với những bước đi mạnh mẽ, lộ trình đổi mới cụ thể, quyết liệt và đặc biệt là một niềm tin mãnh liệt vào con đường mang tên đổi mới của người dân, chắc chắn Đề án sắp xếp trường lớp học ở Yên Bái sẽ thành công, sẽ mở ra một tương lai tươi sáng cho những trẻ em vùng cao để xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc như chính niềm tin ấy.

Thanh Ba