Tuy nhiên, trong hoạt động đối thoại, TLTT, TƯLĐTT trong các đơn vị, doanh nghiệp vẫn bộc lộ những hạn chế cần khắc phục để đảm bảo tốt hơn quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho công nhân viên chức lao động (CNVCLĐ) Yên Bái.

Đồng chí Nguyễn Đại Hải - Chủ tịch Công đoàn ngành Xây dựng cho biết: “Thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập. Các đơn vị đã xây dựng quy chế dân chủ ở cơ sở và triển khai thực hiện công khai. Cán bộ CNVCLĐ được tham gia bàn bạc thống nhất những việc về chế độ, quyền lợi…”.

Công đoàn ngành chỉ đạo, hướng dẫn các công đoàn cơ sở thực hiện Chương trình “Nâng cao chất lượng thương lượng, ký kết và thực hiện có hiệu quả TƯLĐTT”. Hướng dẫn quy trình thương lượng, ký kết và thực hiện TƯLĐTT. Kết quả, năm 2016, công đoàn ngành có 13/17 đơn vị đã thực hiện việc ký kết TƯLĐTT.

Cũng như Công đoàn ngành Xây dựng, việc thực hiện quy chế dân chủ ở những đơn vị hành chính sự nghiệp trong tỉnh nhìn chung bảo đảm yêu cầu theo quy định của pháp luật. Đến nay, có 990 đơn vị đã tổ chức hội nghị cán bộ công chức đạt 98,8%, vượt 3,8% so kế hoạch năm; 76 doanh nghiệp tổ chức hội nghị người lao động (NLĐ), đạt 61,7%, vượt 11,7% so kế hoạch năm.

Nhờ có đối thoại giữa người sử dụng lao động và NLĐ, tổ chức tốt hội nghị NLĐ nên quyền làm chủ của NLĐ trong các doanh nghiệp được mở rộng, ít có tranh chấp lao động, không có đình công trái luật xảy ra, góp phần xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa, ổn định trong các doanh nghiệp.

Người sử dụng lao động cũng như NLĐ luôn thiết tha có việc làm, thu nhập ổn định, bảo đảm cuộc sống và doanh nghiệp phát triển. Tuy nhiên, thực tế việc tham vấn trong các cuộc đối thoại vẫn còn mang tính hình thức, đối thoại chưa thực sự là ý chí, nguyện vọng của doanh nghiệp và NLĐ.

Thực tế, trong tham gia đối thoại, một người có thể một lúc kiêm hai thành phần, thành phần phía người sử dụng lao động lại có cả người thuộc đối tượng là NLĐ có quan hệ giao kết hợp đồng lao động với giám đốc nhưng vì họ được giám đốc cử vào thành phần bên phía người sử dụng lao động vì họ ở trong bộ phận quản lý doanh nghiệp và như vậy họ là NLĐ đối thoại với đại diện tập thể NLĐ. Nội dung đối thoại không được lấy ý kiến tập thể lao động vì luật không quy định cụ thể và bắt buộc.   

Về TƯLĐTT, TLTT, theo kết quả thu nhận các bản TƯLĐTT, đến hết năm 2016, toàn tỉnh có 72 doanh nghiệp ký TƯLĐTT, vượt 18,5% kế hoạch; các đơn vị đã tổ chức 62 cuộc đối thoại, ký TƯLĐTT, 3 công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở đại diện NLĐ thương lượng và ký TƯLĐTT với 3 doanh nghiệp chưa có tổ chức công đoàn.

Qua kiểm tra các doanh nghiệp cho thấy, 100% các TƯLĐTT có nhiều nội dung luật pháp đã quy định, ít nội dung có lợi hơn cho NLĐ, trình tự thương lượng ký kết TƯLĐTT chưa đúng với quy định của pháp luật, hướng dẫn của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và Liên đoàn Lao động tỉnh.

Việc kiểm tra đánh giá chất lượng và quy trình ký TƯLĐTT ở các doanh nghiệp là khó khăn vì thiếu lực lượng thanh, kiểm tra, trung bình một năm chỉ thực hiện được 4 đến 5 doanh nghiệp có TƯLĐTT. Kiểm tra phát hiện ra dấu hiệu vi phạm, đề nghị toà án ra tuyên bố vô hiệu cũng còn phức tạp.

Ở các doanh nghiệp hiện nay, đặc biệt là những doanh nghiệp vừa và nhỏ, sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn, việc thực hiện đúng các quy định của pháp luật đã khó thì việc thực hiện các nội dung có lợi hơn cho NLĐ so với quy định của pháp luật lại càng khó hơn.

Do vậy, việc tổ chức TLTT để có nội dung ký TƯLĐTT theo quy định tại Khoản 2, điều 73 Bộ luật Lao động năm 2012 rất khó thực hiện. Mặt khác, thời gian đối với doanh nghiệp là “vàng, ngọc” nên việc dành thời gian cho tổ chức TLTT thể cũng gặp khó khăn, nhiều khi không thể thực hiện.

Một trong những mục đích của TLTT, ký TƯLĐTT là để có được bản TƯLĐTT có nội dung có lợi hơn cho NLĐ so với quy định của pháp luật và bản TƯLĐTT đó được ký đúng thẩm quyền quy định.

Do vậy, nếu đại diện NLĐ là chủ tịch công đoàn đã thống nhất với chủ sử dụng lao động về nội dung nào đó mà có lợi hơn cho NLĐ, hai bên có thể thống nhất ký được bản TƯLĐTT thì bản TƯLĐTT đó đã bảo đảm tính pháp lý. Như vậy, việc thực hiện Bộ luật Lao động năm 2012 mới thực sự đi vào đời sống xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp và chính đáng của NLĐ mới được đảm bảo và không ngừng tăng lên.

Thành Trung