Từ năm 2008 - 2016 Trung tâm Hỗ trợ phát triển bền vững cộng đồng các dân tộc miền núi (SUDECOM) đã thực hiện Dự án tập huấn hỗ trợ nguyên vật liệu để người dân xây dựng bếp cho các gia đình tại 5 xã trên địa bàn tỉnh.

Được Trung tâm SUDECOM tập huấn kỹ thuật xây bếp và hỗ trợ nguyên vật liệu: gạch, cát, xi măng, sắt, ống khói, anh Nguyễn Văn Bình thôn 3A, xã Việt Cường, huyện Trấn Yên đã xây bếp cho gia đình.

Anh Bình chia sẻ: “Đa số người dân ở đây vẫn còn sử dụng bếp củi để đun nấu, nhưng việc phải đi kiếm củi cũng mất khá nhiều thời gian. Ngoài ra, khói bụi từ đun nấu ảnh hưởng đến sức khoẻ, từ khi gia đình xây bếp này, tôi thấy tiết kiệm rất nhiều công đi kiếm củi, nếu như trước đây gia đình tôi phải mất cả tuần đi kiếm củi về đun một tháng thì hiện nay chỉ còn 3 - 4 ngày”.

Củi đưa vào bếp cháy hết, giảm khói bụi. Bếp đun giữ được nhiệt, giảm được thời gian đun nấu. Thấy loại bếp này sử dụng hiệu quả, anh Bình còn xây bếp và hướng dẫn sử dụng cho 85 gia đình trong xã.

Được biết, để xây một bếp tiết kiệm củi ít khói không mấy tốn kém, chỉ khoảng vài trăm ngàn đến 1 triệu đồng tuỳ vào kích cỡ bếp. Khi xây dựng bếp cần chọn vị trí thuận tiện, đảm bảo các vị trí cửa đun, buồng đốt, ống khói. Thông thường thành bếp cao khoảng 35 - 50cm, ống khói cao trên 1m và kích cỡ bếp tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng. Từ khi sử dụng bếp tiết kiệm củi ít khói các bệnh liên quan đến khói bụi ở đây giảm hẳn.

Được tập huấn và xây dựng bếp tiết kiệm củi ít khói từ năm 2014 và sử dụng có hiệu quả, ông Hoàng Văn Dũng ở thôn Khe Chao, xã Ngòi A, huyện Văn Yên phấn khởi khoe: “Sử dụng bếp tiết kiệm củi gia đình tôi nhàn hẳn, trước kia mỗi nồi cám lợn này phải đun mất cả tiếng, bây giờ tôi chỉ mất nửa thời gian mà bếp lại luôn gọn gàng, ngăn nắp”.

Bếp tiết kiệm củi ít khói là loại bếp phù hợp với nhiều gia đình trên địa bàn tỉnh, nhất là những gia đình làm nông nghiệp, bởi ngoài sử dụng cành ngọn gỗ đã khai thác thì những phụ phẩm nông nghiệp như: thân, lõi ngô, rơm, rạ cũng có thể tận dụng để đun bếp. Bếp cũng làm giảm thời gian đun nấu, cải thiện được chất lượng cuộc sống cho người dân. Bên cạnh đó, cũng giảm đi lượng khói bụi, ô nhiễm môi trường sống khi tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng là vấn đề phải quan tâm hiện nay.

Từ năm 2008 - 2016 Trung tâm Hỗ trợ phát triển bền vững cộng đồng các dân tộc miền núi (SUDECOM) có sự tài trợ của các tổ chức nước ngoài đã hỗ trợ 5 xã: Việt Cường, Lương Thịnh (Trấn Yên), Ngòi A (Văn Yên), Túc Đán (Trạm Tấu), Yên Thành (Yên Bình) của tỉnh về kỹ thuật, vật liệu xây dựng cho 340 hộ xây dựng bếp tiết kiệm củi ít khói.

Sau một thời gian người dân sử dụng có hiệu quả, mô hình bếp này đã được nhân rộng. Đặc biệt, tại xã Việt Cường huyện Trấn Yên số người tự xây dựng và sử dụng bếp ngoài Dự án này đã tăng trên 6 lần so với Dự án đầu tư (14 thôn của xã đã có mô hình bếp tiết kiệm củi này, với trên 400 hộ đã xây dựng và sử dụng).

Bà Lê Thị Hồng Hiệp - Giám đốc Trung tâm SUDECOM chia sẻ: “Thời gian tới, Trung tâm sẽ tiếp tục tranh thủ mọi nguồn tài trợ của các tổ chức nước ngoài tiếp tục hỗ trợ cho người dân xây dựng các mô hình sinh kế và cải thiện chất lượng cuộc sống, gắn với bảo vệ môi trường. Đồng thời tích cực tuyên truyền để nhân dân nhân rộng mô hình bếp tiết kiệm củi ít khói”.

 Minh Huyền