Với sự mới lạ trong cách ra đề, đề thi đã mang tới cho thí sinh sự hứng khởi và phát huy được tính sáng tạo. Đặc biệt, đề thi chuyên Ngữ văn được đánh giá ngang tầm với các đề thi ngữ văn chuyên của các thành phố lớn trên cả nước.

Đầu tiên phải kể đến đề thi Ngữ văn không chuyên. Một đề thi chung dành cho tất cả các đối tượng học sinh đảm bảo các tiêu chí, phù hợp với phông kiến thức chung, không đánh đố, song không vì thế mất đi tính sáng tạo của học sinh. Ngoài câu nghị luận xã hội viết một đoạn văn về thông điệp mà thí sinh tâm đắc nhất trong câu chuyện “Thầy bói xem voi” - trong chương trình Ngữ văn lớp 6 thì câu hỏi: cảm nhận vẻ đẹp tình cha con trong truyện ngắn “Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng thực sự cho thí sinh đất “diễn”.

Em Hoàng Thị Ninh - xã Châu Quế Hạ (Văn Yên) chia sẻ: “Em thấy đề môn Ngữ văn hay, nội dung đều nằm trong chương trình học và sự hiểu biết của học sinh. Em thích câu hỏi về vẻ đẹp tình cha con trong truyện ngắn “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng. Vẫn là các tác phẩm trong chương trình sách giáo khoa, nhưng câu hỏi mở cho chúng em thỏa sức sáng tạo”.

Môn Ngữ văn từ xưa đến nay luôn được coi là "môn chính", được nhà trường quan tâm. Vì thế, đề thi cũng nhận được sự kỳ vọng ở giáo viên, học sinh, một giáo viên bậc THCS tại thành phố Yên Bái đã nhận định, đề thi Ngữ văn khối không chuyên năm nay hay hơn rất nhiều so với kỳ thi năm 2016  - 2017.

Trong khi đó, một trong những nhiệm vụ quan trọng của đổi mới giáo dục là đổi mới kiểm tra, đánh giá. Những đề thi có tính chất quyết định sẽ ảnh hưởng rất lớn xu hướng dạy và học của thầy cô và học sinh.

Được đánh giá là ngoài yêu cầu về kiến thức, lại đòi hỏi thí sinh nắm được các sự kiện thời sự của địa phương, phát triển kỹ năng vận dụng thực tế, đề thi môn Ngữ văn chuyên thu hút dư luận trong nhiều ngày qua, có lẽ sức nóng của nó chưa nguội như chính sự kiện Lễ khai mạc Năm Du lịch Yên Bái 2017 trong câu hỏi nghị luận của đề.

Trong một đề văn, câu nghị luận luôn là điểm được chú ý. Bởi qua câu hỏi này, khơi gợi mạnh mẽ cảm hứng làm bài của học sinh, giàu chất văn, khả năng phân loại thí sinh cao. Nguyên văn của câu hỏi là: “Lễ khai mạc với chủ đề Lung linh sắc màu Yên Bái là một trong những hoạt động của chương trình Năm Du lịch tỉnh Yên Bái 2017 nhằm quảng bá văn hóa và hình ảnh con người địa phương như: tín ngưỡng thờ mẫu thượng ngàn, hội xòe Nghĩa Lộ, ruộng bậc thang Mù Cang Chải...

Là người con của quê hương Yên Bái em hãy viết một bài văn khoảng 300 từ trình bày suy nghĩ về trách nhiệm của mình đối với việc giữ gìn, giới thiệu bản sắc văn hóa dân tộc trong thời kỳ hội nhập hiện nay”. Ở câu hỏi này, nhiều ý kiến cho rằng trong câu hỏi này mức độ đòi hỏi hơi cao so với trình độ lớp 9 song đây là đề thi chuyên thì hoàn toàn phù hợp để phân loại và tìm học sinh giỏi.

Cô giáo Nguyễn Nga – giáo viên Trường THCS thị trấn Cổ Phúc, huyện Trấn Yên chia sẻ: “Ở câu hỏi nghị luận, người ra đề muốn mượn ý để phát huy sáng tạo của học trò. Nếu không theo dõi sự kiện thì viết sẽ không sát. Tuy vậy, các em vẫn có thể làm được. Tôi vẫn thường nhắc các em học trò muốn viết văn nghị luận tốt phải quan tâm đến các vấn đề thời sự, nhưng các em vẫn chưa mấy quan tâm”.

Có thể thấy tất cả các câu hỏi của đề thi đều hướng đến mục tiêu phát triển năng lực học sinh, đồng thời mang đậm tính thực tế gần gũi, giáo dục lý tưởng sống, tình yêu quê hương..., tạo điều kiện để các em thể hiện quan điểm, suy nghĩ riêng. 

Cô giáo Bùi Mai Hương - giáo viên Trường THPT Kim Anh Hà Nội đã chia sẻ về đề thi chuyên Văn ở kỳ thi vào THPT chuyên và không chuyên của Yên Bái năm nay: “Đề thi môn Ngữ văn chuyên của Yên Bái hay. Mức độ yêu cầu của các câu hỏi đòi hỏi phải là học sinh giỏi. Đặc biệt, câu hỏi thứ 3 “bài thơ hay thường giản dị, xúc động và ám ảnh”.

Từ “ám ảnh” trong câu hỏi có thể giải thích theo hướng đây là sức nặng ảnh hưởng đến cảm xúc của con người. Là câu hỏi mở, học sinh có quyền lựa chọn tác phẩm để phát huy tối đa năng lực của mình và vẫn giàu chất văn. Từ đề thi này có thể thấy kết quả hoặc là em được điểm rất cao, hoặc là điểm thấp hẳn, mang tính phân hóa cao. Điều này hoàn toàn phù hợp bởi đây là đề thi lựa chọn học sinh Chuyên Văn của cả tỉnh”.

Câu chuyện đổi mới giáo dục của ngành giáo dục lâu nay được xác định lâu dài và liên tục. Và công tác kiểm tra, đánh giá cũng được đổi mới sẽ ảnh hưởng rất lớn xu hướng dạy và học của thầy cô và học sinh. Từ đề thi môn Ngữ văn chuyên và không chuyên trên địa bàn tỉnh Yên Bái vừa qua có lẽ đã xác định được xu hướng dạy và học của thầy cô và học sinh trong thời gian tới nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

Thanh Vy