Hợp tác xã (HTX) nói chung và HTX nông nghiệp nói riêng có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới. HTX mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao, liên kết để tạo ra sản xuất tập trung (vùng nguyên liệu tập trung) để đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất theo quy trình công nghệ, tiêu chuẩn hóa, lượng hóa sản phẩm đáp ứng hàng hóa lớn cho thị trường.
Thực tiễn cho thấy trong những năm qua, các HTX trên địa bàn tỉnh đã thực hiện khá tốt vào việc cung ứng chuỗi dịch vụ, sản phẩm đầu vào và tiêu thụ nông sản đầu ra, góp phần giúp các hộ nông dân và thành viên HTX yên tâm sản xuất. Nơi nào có HTX, nơi đó có được vùng sản xuất hàng hóa tập trung với quy mô, sản lượng đủ lớn đáp ứng yêu cầu liên doanh, liên kết và tiêu thụ sản phẩm, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho thành viên và các hộ dân tham gia liên kết. Bên cạnh đó các HTX cũng đã tạo sự chuyển biến tích cực trong sản xuất nông nghiệp, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng thích hợp, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân nông thôn, bảo đảm an sinh xã hội…
Thời gian qua, HTX trên địa bàn tỉnh đã thực hiện khá tốt vào việc cung ứng chuỗi dịch vụ, sản phẩm đầu vào và tiêu thụ nông sản đầu ra, góp phần giúp các hộ nông dân và thành viên HTX yên tâm sản xuất.
Năm 2024, mặc dù gặp không ít khó khăn, thách thức nhưng vượt qua tất cả kinh tế tập thể vẫn có bước tiến ấn tượng khi Yên Bái thành lập mới 112 HTX, vượt 140% so với chỉ tiêu đề ra. Đồng thời, 574 tổ hợp tác mới được thành lập, gần gấp đôi kế hoạch. Kết quả này cho thấy những chính sách hỗ trợ kịp thời và hiệu quả của chính quyền tỉnh, từ hỗ trợ vốn, đào tạo kỹ năng quản lý đến thúc đẩy liên kết sản xuất. Với mục tiêu thành lập thêm 80 HTX và 300 tổ hợp tác trong năm 2025, Yên Bái đang thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc phát triển kinh tế hợp tác xã. \
Tính đến hết năm 2024, tổng vốn điều lệ của các HTX là trên 2.109 tỷ đồng, doanh thu bình quân đạt 2,2 tỷ đồng/HTX, lợi nhuận bình quân đạt 470 triệu đồng, tạo công ăn việc làm cho trên 10 ngàn lao động, nộp ngân sách gần 50 tỷ đồng. Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, các HTX vẫn đối diện với không ít khó khăn, đặc biệt là trong việc tìm kiếm thị trường tiêu thụ và nâng cao giá trị sản phẩm. Nhiều HTX chưa xây dựng được thương hiệu, khả năng tiếp cận thị trường hạn chế, sản phẩm chưa có sức cạnh tranh cao. Đây là bài toán không dễ giải, đòi hỏi sự chung tay của cả chính quyền, doanh nghiệp và chính các HTX.
Để tháo gỡ những khó khăn và nâng cao hiệu quả hoạt động, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết, đẩy mạnh xúc tiến thương mại thông qua việc tổ chức các hội chợ, triển lãm nhằm kết nối sản phẩm của HTX với người tiêu dùng và các đối tác tiềm năng. Cùng với đó, cần xây dựng chuỗi giá trị bằng cách hỗ trợ HTX liên kết với doanh nghiệp để hình thành chuỗi sản xuất - tiêu thụ bền vững, nâng cao giá trị gia tăng. Việc ứng dụng công nghệ vào sản xuất và quản lý cũng đóng vai trò quan trọng, giúp tăng năng suất và đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Một vấn đề không thể không nói đến là phải làm thay đổi tập quán, thói quen sản xuất nhỏ lẻ của kinh tế hộ, để mạnh dạn góp vốn, góp sức, góp đất...tham gia vào HTX; nhằm thay đổi về chất lượng, hiệu quả hoạt động, nâng cao giá trị trên một đơn vị diện tích. Hỗ trợ HTX đẩy mạnh liên kết với DN và các thành phần kinh tế khác.
HTX nông nghiệp sạch T&D, huyện Mù Cang Chải với mô hình trồng su su sạch, đáp ứng nhu cầu thị trường
Bên cạnh đó,các HTX tích cực thực hiện chuyển đổi số, hiện đã có một HTX và DN trong tỉnh đã số hóa sản phẩm và đưa các sản phẩm thế mạnh, chủ lực, sản phẩm OCOP của HTX, DN lên sàn thương mại điện tử, hãng bán lẻ Ladaza, Tiki, shoppee...HTX cần tiếp tục mở rộng các chính sách hỗ trợ tài chính và đào tạo nhằm nâng cao năng lực quản lý cho HTX. Phát triển thị trường trực tuyến là một hướng đi quan trọng, giúp HTX tận dụng thương mại điện tử để mở rộng thị trường tiêu thụ. Đồng thời, việc xây dựng thương hiệu và đạt các chứng nhận chất lượng sẽ giúp sản phẩm của HTX nâng cao uy tín và khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Sự phát triển mạnh mẽ của HTX nông nghiệp là tín hiệu tích cực, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân và thúc đẩy kinh tế địa phương. Tuy nhiên, để HTX thực sự trở thành động lực quan trọng, cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ hơn từ chính quyền và các tổ chức kinh tế, đặc biệt trong việc giải quyết bài toán thị trường và gia tăng giá trị sản phẩm. Khi những thách thức này được khắc phục, HTX sẽ phát huy tối đa vai trò của mình trong chuỗi giá trị nông sản, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển nông nghiệp bền vững tại Yên Bái.
Thanh Phúc
