Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta vào những năm 1967 - 1968 có thể nói là cam go, khốc liệt nhất. Với khẩu hiệu: "Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”, "Tất cả cho tiền tuyến”, chỉ trong 2 năm 1967 - 1968, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Yên Bái đã xây dựng 4 tiểu đoàn mang tên Yên Ninh với gần 2.700 quân để chi viện cho chiến trường miền Nam.
Trong đó, Tiểu đoàn Yên Ninh 1 được thành lập tháng 6/1967 với trên 700 cán bộ chiến sỹ, được tổ chức huấn luyện tại 2 thôn: Tân Bình, Loan Hương xã Tân Hương, huyện Yên Bình; Tiểu đoàn Yên Ninh 2 được thành lập tháng 2/1968 với trên 700 quân cũng tiếp tục huấn luyện tại các địa điểm trên; Tiểu đoàn Yên Ninh 3 và 4 thành lập tháng 4 và tháng 6/1968 với 1.300 quân, huấn luyện tại thôn Khuôn Giỏ, Ngòi Vồ, xã Tân Hương, huyện Yên Bình...
Sau hơn 50 năm, những ngày tháng đó đã trở thành ký ức lịch sử không gì có thể xóa mờ, biết bao người con ưu tú từ mảnh đất Yên Bái đã hy sinh tuổi thanh xuân, lên đường vì miền Nam ruột thịt, trong đó, nhiều người trở về nhưng cũng không ít người đã ngã xuống trong cuộc chiến giành độc lập của dân tộc.
Địa điểm nơi huấn luyện khi xưa vẫn còn những dấu ấn quan trọng đối với những người lính Yên Ninh và nhân dân các dân tộc xã Tân Hương.
Trong suốt thời gian huấn luyện tại xã Tân Hương, trước những khó khăn về vật chất, buổi ban đầu, nhân dân các dân tộc xã Tân Hương đã chung tay xây dựng cơ sở vật chất ủng hộ các tiểu đoàn đóng chân trên địa bàn về vật chất lẫn tinh thần để các chiến sỹ Yên Ninh có được lán trại huấn luyện, bảo đảm quá trình chi viện cho chiến trường miền Nam.
Trước những khó khăn về vật chất, cơm không đủ ăn, áo không đủ ấm, nhân dân các dân tộc xã Tân Hương đã yêu mến, đùm bọc, che chở, giúp đỡ, cùng chung tay góp sức, quyên góp củ khoai, củ sắn, rau rừng… trong những ngày tháng huấn luyện gian khổ.
Đây có thể đánh giá là một trong những nhân tố quan trọng giúp các chiến sỹ thuộc 4 tiểu đoàn Yên Ninh nhanh chóng trưởng thành, kiên cường, vững tin trong chiến đấu để cùng toàn dân tộc làm nên những chiến thắng vang dội trong cuộc "Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam” mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh.
Trong 4 tiểu đoàn Yên Ninh, rất nhiều đồng chí được vinh dự trực tiếp tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước. Từ đây, nhiều đồng chí đã được mặt trận tặng thưởng nhiều huân chương, bằng "Dũng sỹ diệt Mỹ”, "Dũng sỹ diệt cơ giới”, "Dũng sỹ diệt máy bay”…
Đã 51 năm trôi qua, ký ức oai hùng vẫn in sâu trong tâm khảm mỗi người lính hôm nay. Trong những chiến sỹ ấy, có những người con ưu tú của quê hương Yên Bái nói chung và của xã Tân Hương nói riêng nay trở về đời thường, tuy vẫn còn mảnh bom đạn và những vết thương trên cơ thể nhưng trong tâm trí họ vẫn in đậm tình cảm của nhân dân các dân tộc xã Tân Hương đã dành cho chiến sỹ Yên Ninh ngày ấy.
Tại địa điểm huấn luyện năm xưa, lán trại nay không còn, chỉ còn lại 2 hầm đất, hệ thống giao thông hào và không gian lịch sử, giờ thuộc diện tích đất đồi, rừng, vườn tạp được giao cho các hộ dân bảo vệ, canh tác, sản xuất.
Tuy vậy, thời gian tới, để ôn lại lịch sử truyền thống hào hùng, một thời oanh liệt của các tiểu đoàn Yên Ninh, chính quyền địa phương sẽ tiếp tục tích cực bảo vệ, giữ gìn những dấu ấn đó và không ngừng tuyên truyền, giáo dục truyền thống lịch sử trong nhân dân để tình cảm của người dân Tân Hương nói riêng và nhân dân các dân tộc Yên Bái nói chung không bao giờ quên về những hy sinh và cống hiến của những người lính Yên Ninh cho sự nghiệp giải phóng đất nước.
Thiên Cầm