Ngày 10/8/1956, để bảo vệ tài sản của Nhà nước và trước yêu cầu công tác của lực lượng Công an nhân dân, Thủ tướng Chính phủ ban hành Thông tư số 1001/TTg xác định tổ chức của ngành Cảnh sát nhân dân, trong đó ghi rõ: Cảnh sát kinh tế (CSKT) phụ trách công tác bảo vệ công khai các nhà máy, hầm mỏ. Đây là mốc son quan trọng đánh dấu sự ra đời của lực lượng CSKT và từ đó đến nay, ngày 10/8 hàng năm được Bộ Công an xác định là ngày truyền thống của lực lượng CSKT.
Trong những tháng năm kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, lực lượng CSKT đã tăng cường phối hợp với các ngành kinh tế tổ chức Cuộc vận động "Thực hiện kế hoạch nhà nước và bảo vệ tài sản của Nhà nước; làm tốt công tác bảo vệ nội bộ, nhất là trong các cơ quan kinh tế”. Bên cạnh đó, lực lượng CSKT đã tập trung làm tốt công tác bảo vệ kinh tế, phát hiện nhiều vụ án tham ô, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản xã hội chủ nghĩa.
Sau Đại thắng mùa Xuân 1975 lịch sử, lực lượng bảo vệ kinh tế ở Bộ và Công an các tỉnh tiếp tục phát hiện, điều tra nhiều vụ án lớn, góp phần ngăn chặn hoạt động đầu cơ tích trữ, phá rối thị trường, tham ô tài sản Nhà nước, nhất là trong cải tạo công thương nghiệp ở miền Nam.
Một dấu mốc lịch sử quan trọng của lực lượng CSKT là vào tháng 12/1981, CSKT được hình thành từ Trung ương đến quận, huyện. Từ đó đến nay, Cục CSKT đã chỉ đạo lực lượng CSKT phát hiện, điều tra, xử lý hàng trăm nghìn vụ phạm tội và các vụ vi phạm pháp luật về kinh tế. Ngoài việc trực tiếp phát hiện, đấu tranh chống tội phạm về kinh tế, lực lượng CSKT đã tham mưu cho lãnh đạo Bộ Công an kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành sửa đổi nhiều sơ hở, thiếu sót trong cơ chế, chính sách quản lý kinh tế, quản lý cán bộ, những tồn tại, thiếu sót trong hệ thống pháp luật cùng những nguyên nhân và điều kiện nảy sinh tội phạm, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn có hiệu quả các loại tội phạm về kinh tế.
Để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao, công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng luôn được các đơn vị CSKT từ Trung ương tới địa phương đặc biệt quan tâm. Chính vì thế, trong cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm kinh tế - cuộc chiến đầy cam go, quyết liệt, nhiều cám dỗ và áp lực từ nhiều phía nhưng cán bộ, chiến sỹ CSKT vẫn nêu cao phẩm chất đạo đức cách mạng, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ chính trị được giao. Hàng năm, lực lượng CSKT thường xuyên rà soát đánh giá đội ngũ cán bộ để mở các lớp tập huấn và cử đi học các lớp đào tạo nâng cao trình độ về chuyên môn nghiệp vụ, pháp luật và lý luận chính trị…
Nhờ vậy, đến nay, đội ngũ cán bộ lực lượng CSKT đều vững vàng về bản lĩnh chính trị, hiểu biết chuyên sâu về chuyên môn, nghiệp vụ và pháp luật, về cơ bản đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ chính trị được giao.
Cùng với lực lượng CSKT trên địa bàn cả nước, lực lượng CSKT Công an tỉnh Yên Bái trải qua 63 năm đã không ngừng phát triển, trưởng thành và lớn mạnh, trở thành lực lượng nòng cốt trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm kinh tế, tham nhũng và buôn lậu trên địa bàn tỉnh. Lực lượng CSKT Công an tỉnh Yên Bái luôn tăng cường công tác phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, địa phương trong việc tham mưu, kiến nghị các giải pháp khắc phục những sơ hở, thiếu sót trong quản lý kinh tế - xã hội; làm tốt vai trò là nòng cốt của Công an tỉnh trong công tác theo dõi, đôn đốc, điều tra các vụ án kinh tế, tham nhũng, nhất là các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban Thường vụ Tỉnh ủy theo dõi, chỉ đạo, không để xảy ra tình trạng oan, sai, bỏ lọt tội phạm hoặc giải quyết chậm tiến độ.
Đảng ủy, Ban Chỉ huy đơn vị đã tích cực chỉ đạo lực lượng trinh sát đẩy mạnh công tác nắm tình hình, sử dụng linh hoạt các biện pháp nghiệp vụ để phát hiện, điều tra, làm rõ các hành vi vi phạm pháp luật. Kết quả, đã tiến hành khởi tố điều tra hàng trăm vụ án về kinh tế, tham nhũng được lãnh đạo Bộ Công an, UBND tỉnh, Công an tỉnh Yên Bái và quần chúng nhân dân đánh giá cao.
Điển hình như: vụ án Dương Thị Đông phạm tội tham ô tài sản xảy ra tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Yên Bái, số tiền tham ô gần 500 triệu đồng; vụ án Trần Văn Hẹ cùng đồng bọn phạm tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tiền đền bù giải phóng mặt bằng thi công đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai, số tiền chiếm đoạt trên 600 triệu đồng; vụ án Lê Thắng - Đội trưởng Đội Thanh tra giao thông đường bộ I cùng đồng bọn phạm tội nhận hối lộ; vụ án Nguyễn Khắc Sơn cùng đồng bọn phạm tội tham ô, cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng và mua bán trái phép hóa đơn giá trị gia tăng xảy ra tại Công ty cổ phần Sứ kỹ thuật Hoàng Liên Sơn gây thiệt hại hơn 17 tỷ đồng; vụ án Lê Minh Hải cùng 9 bị can khác phạm tội đưa hối lộ, nhận hối lộ và làm môi giới hối lộ, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn chục tỷ đồng ...
Cảnh sát kinh tế, Công an tỉnh Yên Bái bắt giữ lâm sản trái phép.
Trên lĩnh vực đấu tranh chống tội phạm buôn lậu, gian lận thương mại, lực lượng trinh sát kinh tế luôn tỏ ra nhạy bén, chủ động, tích cực nắm tình hình trên các tuyến, ngành hàng trọng điểm; đề ra nhiều phương án nhằm đấu tranh có hiệu quả tội phạm buôn lậu, gian lận thương mại và xâm phạm sở hữu trí tuệ; xây dựng và triển khai thực hiện các kế hoạch cao điểm tấn công trấn áp tội phạm đạt kết quả cao, nhất là tập trung đấu tranh chống tội phạm buôn bán và vận chuyển hàng cấm, các loại hàng không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Bên cạnh công tác điều tra khám phá, xử lý tội phạm kinh tế và tham nhũng, lực lượng CSKT đặc biệt quan tâm, chú trọng làm tốt công tác phòng ngừa, hạn chế tội phạm xảy ra. Lực lượng CSKT đã phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nghiệp vụ của Công an tỉnh và các ngành chức năng tăng cường công tác nắm tình hình, triển khai đồng bộ các mặt công tác nghiệp vụ cơ bản; ngày đêm bám sát, nắm chắc tình hình thực hiện các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, các công trình đầu tư xây dựng cơ bản, các ngành trọng điểm như tài chính, ngân hàng, y tế, giáo dục ...
Thông qua đó, vừa bảo vệ được tài sản cho Nhà nước và các doanh nghiệp vừa giữ được cán bộ, góp phần ổn định an ninh trật tự để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Yên Bái.
Chặng đường dài đầy gian nan, thử thách đã tôi luyện cho các thế hệ cán bộ, chiến sỹ CSKT ý chí vững vàng, tinh thần nhiệt huyết cách mạng để sẵn sàng vượt qua mọi chông gai, lập nên nhiều thành tích, chiến công, tô thắm thêm truyền thống lực lượng Công an nhân dân "Vì nước quên thân, vì dân phục vụ”.
Lê Phiên