Bà chị dâu cùng thằng cháu ngồi phịch xuống ghế, vẻ mặt nghiêm trọng nói với tôi: "Thằng cu nhà chị có giấy gọi đi khám tuyển. Chú phải lo cho cháu không phải đi dịp này! Chị cũng thăm dò mấy anh cán bộ xã rồi nhưng có vẻ không xong. Theo chị, chú nói với Hội đồng khám tuyển, cho nó sức khỏe loại C là ở nhà luôn hoặc nhờ các anh ở Huyện đội không gọi nó nữa”.
Chị dâu nói liên hồi khiến tôi không kịp phản ứng, nhìn lại thằng cháu trai diện quần bò, áo phao, tóc nhuộm đỏ như râu ngô, tay hí hoáy cái điện thoại di động, tôi càng khó chịu. Vốn đã không vừa lòng với những thằng lêu lổng, mải chơi, càng không đồng ý với anh chị khi chiều con quá mức, đặc biệt là chuyện anh chị bán cả nương bồ đề để mua cho nó cái xe Yamaha Exciter 150. Từ khi có cái xe côn tay, nó phóng ngược, phóng xuôi, đầu không đội mũ bảo hiểm.
Định bụng cho "một bài học” thì thằng cháu con bà chị gái xuất hiện: "Cháu chào thím, cháu chào cậu, em chào anh!” - thằng bé lễ phép chào rồi ngượng nghịu đưa tờ giấy A4: "Cháu làm đơn tình nguyện đi bộ đội, cậu xem giúp cháu, viết thế này đã được chưa”.
Hai thằng cháu, một thì tìm đủ mọi cách trốn nghĩa vụ quân sự, một làm đơn tình nguyện nhập ngũ. Hay rồi đây! Tôi quay sang bảo bà chị gái: "Chị về trước, để em nói chuyện một lát với bọn trẻ”.
Rồi tôi gọi bà xã nướng con cá mực, đưa lũ trẻ sang nhà thờ họ nhâm nhi ly rượu Chivas 21 chính tay tôi mua từ châu Âu về.
Tôi hỏi thằng đang tìm cách trốn đi bộ đội: "Chú muốn biết lý do vì sao mày sợ đi bộ đội vậy?” Thằng cháu thủng thẳng: "Sợ thì không hẳn là sợ nhưng ở nhà tự do quen rồi chú. Hai năm xa nhà, tết không được đi chơi. Thôi chú cứ xin cho cháu ở nhà, cháu giúp được việc gì cho bố mẹ cháu thì giúp”.
Quay sang hỏi thằng tình nguyện đi bộ đội: "Còn cháu thì sao?”. "Lý do chính đó là nghĩa vụ, trách nhiệm của công dân, được cống hiến tuổi thanh xuân để bảo vệ Tổ quốc… cháu cũng đã trình bày trong đơn. Hơn nữa, cháu nghĩ tuổi còn trẻ, ở nhà không làm được gì to tát, đi bộ đội 2 năm rèn luyện, cháu có thời gian để ôn thi, hoàn thành nghĩa vụ quân sự thì thi tiếp, theo quy chế được cộng thêm mấy điểm khi xét tuyển đại học, lỡ không đậu vào trường cháu thích thì cũng được hỗ trợ khoản tiền đi học nghề, rồi tham gia hội cựu chiến binh, được vay vốn chính sách để làm kinh tế hoặc đi xuất khẩu lao động mấy năm, kiếm ít vốn về làm ăn cậu ạ”.
Tôi chỉ tay lên ban thờ rồi nói: Cụ mình tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp, ông trẻ Đức đi kháng chiến chống Mỹ rồi hy sinh, dòng họ mình nhiều người đi bộ đội; huân, huy chương, bằng Tổ quốc ghi công treo đầy từ đường, đó là truyền thống gia đình cần phải phát huy. Đi bộ đội thời bình không gian nan, nguy hiểm như thời chiến, đành rằng môi trường quân đội kỷ luật nghiêm.
Các cháu cần hiểu, đi bộ đội là trách nhiệm, là nghĩa vụ, được quy định bởi pháp luật. Mới đây, một thanh niên đã bị truy tố, phải ngồi tù vì tội trốn lính. Lũ trẻ bây giờ cũng lạ, lên facebook kêu gào, phản đối Trung Quốc xâm phạm, lấn chiếm biển đảo, kêu gọi tinh thần yêu nước, có đứa còn chê trách Chính phủ và Quân đội mình, thế mà vừa có giấy gọi đi khám tuyển nghĩa vụ quân sự mà đã sợ rúm ró hết cả người lại.
Chú thấy việc làm đơn tình nguyện đi bộ đội là rất đúng, rất đáng biểu dương. Thực tế tuổi 19, 20 chưa làm ăn được gì đâu, qua mấy năm quân ngũ, con người mạnh khỏe, cứng cáp hơn rồi làm cái gì cũng được. Còn hành vi trốn nghĩa vụ thì rất không nên, vừa hèn vừa vi phạm pháp luật, hãy từ bỏ luôn suy nghĩ ấy.
"Thôi cạn một ly nào!" - câu nói của tôi khiến thằng bé làm đơn tình nguyện đi bộ đội xúc động còn thằng có ý đồ trốn nhập ngũ đã hiểu ra, nó quả quyết: "Thôi, thứ Tư này cháu chấp hành việc đi khám tuyển, to khỏe thế này chắc loại A1 rồi, nếu được cháu vui vẻ lên đường”.
Mấy chú cháu bắt tay nhau như những người bạn, thể hiện lòng quyết tâm. Tôi tự hào vì lũ trẻ và tự hứa khi chúng hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về tôi sẽ sắp xếp cho chúng nó những vị trí thích hợp trong doanh nghiệp của mình. Con cháu trong nhà, qua quân ngũ, có ý chí quyết tâm, được đào tạo, kèm cặp thêm nữa thì sẽ là nòng cốt trong doanh nghiệp. Ngước nhìn di ảnh cụ cố và người bác liệt sĩ, tôi tin là cụ và bác sẽ rất vui vì con cháu đã biết nghĩ.
Đợt tuyển quân đầu xuân Canh Tý 2020 này trong đoàn tân binh sẽ có 2 thằng cháu mình, quân phục chỉnh tề, nhìn sẽ rất "oách”.
Tấn Đạt
